آداب و رسوم مردم بوشهر در ماه مبارک رمضان
دم دم سحری، آیین آبی بنوش، گلی گشو، عید تلخک و سینه زنی سنتی بوشهر از مهمترین سنت‌های قدیمی شهرستان بوشهر است که در ماه مبارک رمضان همچنان اجرا میشود.
در ادامه برخی از این مراسم ویژه ماه مبارک رمضان معرفی شده است:
دم دم سحری
یکی از سنت‌های قدیمی مردم بوشهر که بیشتر در محلات قدیمی این شهر و در چهارمحل قدیمی این شهر برگزار می‌شده سنت قدیمی” دم دم سحری” است که توسط افرادی به اجرا گذاشته میشود.
این سنت قدیمی در زمانی که امکانات پیشرفته ای مثل ساعت زنگ دار، رادیو، تلویزیون نبوده که در سحرهای ماه مبارک رمضان، مردم با صدای آن بیدار شوند، اجرا می‌شده است.
افرادی که دم دم سحری اجرا می کرده اند، معمولا سه تا چهار نفر بوده‌اند و درحالی که یکی چراغ فانوسی به دست دارد ودیگری دمامی را به دوش می کشد به صورت گروهی اشعاری در وصف ماه رمضان می‌خواندند.
“خداوندا تو ستاری / همه خوابندتوبیداری” “به حق لا اله الاالله / همه عالم نگهداری”
یکی از معروف ترین اشعاری است که در این سنت بسیار دیرینه خوانده میشود.
در حال حاضر به خاطر زندگی ماشینی و ظهور امکانات این رسم کمرنگ شده ولی در بعضی از محله های قدیمی از جمله محله دهدشتی، کوتی، بهبهانی، شنبدی، جبری و بعضی از محله های قدیمی دیگر این رسم زنده نگه داشته شده است.
مراسم گلی گشو
آیین شبانه “گلی گشو”، گره گشو” یا “گره گشای” یکى دیگر از سنتهاى به جاى مانده گذشتگان این بندر است که در شب ۱۵ ماه مبارک رمضان در میان اهالى مرسوم است.
مراسم گلی گشو که به معنی گشوده شدن گره، باز شدن گره، مجازا برطرف شدن مانع و آسان شدن کار است، هرچند دیگر در مرکز استان به فراموشی سپرده شده اما رگه هایی از آن را می توان در برخی شهرستانهای استان به ویژه در روستاها دید.
در این شب مقدس که مصادف با میلاد باسعادت حضرت امام حسن مجتبى (ع) است دسته هاى مختلف که عمده آنان از بچه‌هاى فقیر تشکیل مى شود با در دست داشتن کیسه و سردادن جملاتى نظیر «گره گشو سرت بشور، با آرد شو» اهالى را از آمدن خود به منازل خبر مى دهند.
مردم نیز باریختن برنج، گندم، شکلات و تنقلات دیگر در کیسه هایشان با هدف گشوده شدن مشکلات از آنان پذیرایى مى کنند.
اغلب خانواده‌ها دو روز پیش از برگزاری این‌آیین، مقداری گندم خیس می‌کنند و در روز چهاردهم گندمها را تفت داده تا در موقع آمدن گروه گلی گشو به آنها بدهند.
آیین آبی بنوش
آیین “آبی بنوش” یکی از سنت‌های رایج در شهرهای شمالی و حتی جنوبی استان بوشهر است که در آن مداحان ۱۵دقیقه قبل از اذان صبح با سردادن “آبى بنوش و لعنت حق بریزید کن”، “جانم فداى مرقد شاه شهید کن” نزدیک شدن اذان صبح را به روزه داران یادآورى مى کنند تا بتوانند با روحیه با نشاط در هنگام سحر به راز و نیاز و خوردن سحرى بپردازند.
عید تلخک
در روستاهای استان بوشهر به عید فطر، عید تلخک نیز گفته می شود. در این روز کسانی که در میان ماه رمضان عزیز از دست رفته دارند مراسم فاتحه خوانی برگزار می کنند ومردم برای تسلیت به دیدن آنها می روند.
سحرگاهان بعداز گفتن اذان صبح و نماز عید فطر مردم به زیارت اهل قبور می‌روند وبر قبر مرده‌های خود سفره می‌چینند.
سینه زنی سنتی
اجرای تعزیه، راه اندازی دسته‌های سینه زنی و سنج دمام در ایام شهادت حضرت علی (ع) یکی دیگر از سنتهایی است که با شکوه هرچه تمام تر در بندر بوشهر بویژه محله‌های مرکز شهر برگزار میشود.
این سنت که با شور و هیجان خاصی در بوشهر برگزار می شود یکی از سنت‌های ارزنده مردم استان بوشهر در ماه مبارک رمضان و محرم و صفر است که با وجود شیوه های جدید عزاداری همچنان عزاداری مورد علاقه مردم استان بوشهر است.
این نوع سینه زنی به صورت دایره ای است و مداح در میان سینه زنان مداحی می کند و به صورت مواج و دایره ای به سینه زدن مشغول می‌شوند که بسیار تماشایی و غم انگیز برگزار میشود.
کماچ، گرده، رنگینگ، زولبیا بامیه، آش زرد و حلوای انگشت پیچ از جمله غذاهای سنتی استان بوشهر است که در ایام رمضان در سفره‌های مردم این استان وجود دارد.
لینک های مرتبط :
معرفی استان بوشهر