ضرب المثل‌های فارسی و ایرانی به ترتیب حروف الفبا:
🍁 🍂 🌷 🌹 🌻 🌼 🌸 🌺 💐 🍀 ☘️ 🌿 🌱 🌴 🌳
👇 👇 👇 👇 👇 👇 👇
- ضرب المثل اثاث خونه به صاحب خونه
سر و وضع و اثاث خانه نشان دهنده سلیقه و روحیات صاحب آن می‌باشد.
- ضرب المثل اجاره‌نشین خوش نشینه
کسی که خانه ندارد می‌تواند به راحتی محل زندگیش را عوض کند و هر جایی که خوشش آمد زندگی کند. دلبستگی نداشتن به چیزی.
- ضرب المثل اجاق کور بهتر از بچه بی‌نور
اجاق کور یعنی زن نازا یا بی بچه، اشاره به اینکه فرزند نداشتن بهتر از فرزند ناخلف داشتن می‌باشد.
- ضرب المثل اجل دور سرش می‌چرخد
وضعیت ناگوار و خطرناکی در انتظارش است.
- ضرب المثل احمد نباشه یار من، الله بسازه کار من
اگر کسی کمکم نکند خداوند یاریم می‌کند.
- ضرب المثل ادب از که آموختی؟ از بی‌ادبان
از اعمال بی ادبان هر چه به نظر ناپسند و زشت آید نباید انجام داد. رفتار زشت دیگران را دیدن و خلاف آن انجام دادن.
- ضرب المثل ارث دست کسی سپردن
توقع بی جا از کسی داشتن.
- ضرب المثل اَره بده، تیشه بگیر
یکی به دو، مشاجره، بگو و بشنوی همراه با درگیری بر سر چیزی.
- ضرب المثل اَره و اوره و شمسی کوره
جمع بی تربیت و شلوغ که اغلب در مورد مهمان‌ها گفته می‌شود.
مشخص شدن نتیجه کار.
- ضرب المثل از آب کره گرفتن
خسّت و حسابگری بیش از حد، از هرکه و هر چه کمترین چیز استفاده بردن و طرف‌نظر نکردن.
- ضرب المثل از آب گل آلود ماهی گرفتن
از موقعیت خراب و آشفته سوء استفاده کردن.
- ضرب المثل از آسمان به زمین می‌بارد
توانگران به نیازمندان چیزی عطا می‌کنند نه نیازمندان به ثروتمندان.
- ضرب المثل از ابروش سرکه می‌ریزد
به آدم اخمو و بد اخلاق و ترش‌رو گویند.
- ضرب المثل از اسب افتاده از نسل که نیفتاده!
هستی و سرمایه‌اش از دست رفته، شخصیت و اصالتش که از بین نرفته.
- ضرب المثل از اون ماست کل عباس، چشام دید و دلم خواست
هوسبازی که هر چه بیند، دلش بخواهد.
- ضرب المثل از آن نترس که های و هوی دارد، از اون بترس که سر به تو دارد
کسانی که در ظاهر شلوغ و پر شر و شور هستند همه چیز خود را عیان می‌کنند اما کسانی که ساکت و بی‌صدا و به نظر بی‌آزار هستند و چه بسا خطرناکند.
- ضرب المثل از اینجا مانده و از آنجا رانده
از دو طرف محروم یا نا امید. سرگردان.
- ضرب المثل از این حسن تا آن حسن صدگز رسن
اشاره به دو چیز ظاهراً مشابه که از نظر ارزش و مقام تفاوت زیادی با هم داشته باشند.
- ضرب المثل از این ستون تا به آن ستون فرج است
گذشت زمان ممکن است موجب گشایش در کار شود.
- ضرب المثل از این شاخه به آن شاخه پریدن
حرف یا کاری را با حوصله تمام نکردن و دائماً موضوعی به موضوع دیگر یا کاری به کار دیگر پرداختن. ناقص انجام دادن کارها.
- ضرب المثل از این گوش می‌گیره، از اون گوش در می‌کنه
شنونده‌ای که به حرف یا نصیحتی بی‌اعتنا باشد، گویی که نشنیده باشد.
- ضرب المثل از بام می‌خواند از در می‌راند
رفتار دوگانه، دو نوع حرف زدن.
- ضرب المثل از بای بسم‌الله تا تای تمّت
از ابتدا تا انتها، با دقت و کامل.
نفهم و خنگ و بی‌عار. نادان.
- ضرب المثل از بی‌کفنی زنده است
آنقدر مُفلس و بیچاره است که حتی پول کفنش را هم ندارد.
- ضرب المثل از پشت خنجر زدن
دشمنی پنهان، دشمنی از راه دوستی. خیانت کردن.
- ضرب المثل از پی هر گریه آخر خنده‌ای است
بعد از هر غم و سختی انشاا... خوشی و آسایشی است. اشاره به آیه: انَّ مع العُسر یُسری. پایان غم و غصه خوشی و آسایش است.
- ضرب المثل از تنگ و تا نیفتادن
صلابت و قدرت خود را حفظ کردن و ضعف نشان ندادن.
- ضرب المثل از تو حرکت، از خدا برکت
اگر انسان تلاش و کوشش کند، خداوند حتماً به او روزی و موفقیت در انجام کاری که در آن قدم برداشته عطا خواهد کرد.
- ضرب المثل از تو عباسی، از من رقاصی
پول از تو، کار یا اطاعت از من (انجام هر کاری به خاطر پول حتی رقصیدن).
- ضرب المثل از چاله به چاه افتادن
از یک وضعیت بد به وضعیت بدتر گرفتار شدن.
- ضرب المثل از خجالت آب شدن
شرمندگی زیاد، در حد ذوب شدن و غرق کردن.
- ضرب المثل از خدا پنهان نیست از شما چه پنهان
وقتی بخواهند رازی را به کسی بگویند این جمله را ادا می‌کنند.
- ضرب المثل از خر شیطان پائین آمدن
کوتاه آمدن، دست از یکدندگی و لجاجت برداشتن و به اصطلاح شیطان را از خود دور کردن.
- ضرب المثل از دور داد می‌زنه
وقتی چیزی یا کسی آنقدر واضح و آشکار باشد که خودش را بر ملا کند. شفاف بودن چیزی
.
- ضرب المثل از دور دل می‌برد، از نزدیک زَهره
کسی یا چیزی که از دور خوب و جالب باشد، اما از نزدیکگ بد و زشت.
- ضرب المثل از دماغ فیل افتاده
خیلی ناز و افاده داره. شخص متکبر.
- ضرب المثل از دنده چپ بلند شدن
بدقلق و بداخلاق شدن و سر ناسازگاری گذاشتن.
چیزی که جلا و زیبایی اولیه خود را از دست داده باشد.
- ضرب المثل از شیر مرغ تا جون آدمیزاد
از راحت‌ترین تا نایاب‌ترین چیزها (معمولاً خوراکی) فراهم است.
- ضرب المثل از طلا گشتن پشیمان گشته‌ایم، مرحمت فرموده ما را مس کنید
به کسی که وضع را بدتر و ناگوارتر از اول کرده باشد می‌گویند. تقاضای برگرداندن وضع به حالت اول.
ار آسمان تا زمین و هر چه در آنها است
.
- ضرب المثل از کله سحر تا بوق سگ
از اول صبح تا آخر شب.
- ضرب المثل از کوره در رفتن
عصبانی شدن.
- ضرب المثل از کوزه همان برون تراود که در اوست
اعمال و رفتار هر کس نشان دهنده احوال درون و فکر و اندیشه‌اش می‌باشد.
- ضرب المثل از کیسه خلیفه بخشیدن
از قول دیگری و از جیب کس دیگر وعده انجام کاری یا خرج کردن را دادن.
- ضرب المثل از ما به خیر و از شما به سلامت
هنگامی که بخواهند راه یا کار و برنامه خود را از دیگری جدا کنند می‌گویند.
- ضرب المثل از ماست که بر ماست
نباید از دیگران گله کرد، آنچه بر ما می‌رسد نتیجه کار خودمان است.
- ضرب المثل از ما گفتن از شما شنیدن
آنچه را لازم بود و وظیفه داشتیم بگوییم را گفتیم دیگر خودتان می‌دانید که بپذیرید یا نپذیرید. اتمام حجت کردن.
- ضرب المثل از منبر پایین نیامدن
از پُرگویی و پشت هم اندازی دست بر نداشتن. پر حرفی کردن.
- ضرب المثلاز ناعلاجی به خر می‌گه خانوم باجی
وقتی که به ناچار چیز یا کس دیگری را به جای اصل آن چیز قبول کنند می‌گویند.
- ضرب المثل از نخورده بگیر بده به خورده
گذشت و احسان فقیر بیشتر است و ثروتمند بیشتر حرص می‌زند.
- ضرب المثل از نیش عقرب به مار غاشیه پناه بردن
قوی پنجه کم آزارتر بهتر از ضعیف نمای پر آزار است (اجباراً از ظالم به ظالم‌تر پناه بردن).
- ضرب المثل از هرچه بدش می‌آمد سرش آمد
چیزی را که نمی‌خواست برایش پیش آمد.
- ضرب المثل از هر چه بگذری سخن دوست خوشتر است
صحبت راجع به هر چیز کسل کننده است جز سخن مورد پسند و حرف دل، حرفی که اصل مطلب است و باید از گفتن سخنان دیگر خودداری کرد.
- ضرب المثل از هر دستی که بدهی از همان دست پس می‌گیری
نتیجه عمل انسان به خودش بر می‌گرد، چه عمل زشت و ناپسند چه کار خوب و پسندیده و درست.
- ضرب المثل از هر طرف باد بیاید بادش می‌دهد
کسی که بنا بر مصلحت خود و خوشایند این و آن عقیده و روش خود را تغییر دهد.
- ضرب المثل از هول حلیم در دیگ افتادن
به خاطر ذوق و طمع و حرص زیاد عجله کردن و دچار ضرر شدن.
- ضرب المثل اسبش را گم کرده، دنبال نعلش می‌گردد
اصل را رها کردن و دنبال فرع بودن.
- ضرب المثل استخوان خرد کردن
در به دست آوردن چیزی مثل علم یا ثروت رنج زیاد بردن.
- ضرب المثل استخوان لای زخم گذاشتن
دردی را شدید‌تر کردن.
ننگ و نامه روی کسی آمدن.
- ضرب المثل اسمش را بگو تا من صدایش کنم
تا وقتی اصل و ماهیت چیزی یا خواسته‌ای به روشنی معرفی و مشخص نشود دیگران آن را به رسمیت نمی‌شناسند.
- ضرب المثل اشکش دم مشکش است
آماده برای گریه و زاری است.
- ضرب المثل اشک کباب موجب طغیان آتش است
التماس، زاری، نجابت و سازش مظلوم موجب گستاخ شدن ظالم می‌شود.
- ضرب المثل اصفهان نصف جهان
اصفهان آنقدر زیبا و دیدنی است که برابر با زیبایی نیمی از جهان است.
- ضرب المثل افاده‌ها طبق طبق، سگ‌ها به دورش وَق و وَق
معمولا سگ‌ها به طرف ژنده‌پوش بی چیز پارس می‌کنند، بنابراین کسی که تازه به جایی رسیده نمی‌تواند در نزد کسی که سابقه فقر و بی‌نوایی‌اش را می‌داند فخر فروشی کند.
- ضرب المثل افسار پاره کردن
سر خود و سرکش شدن، هرز و ول و نافرمان شدن. اشاره به طغیان یا عصیان کردن.
- ضرب المثل اگر بار گران بودیم و رفتیم
بعد از مدتی در جایی و در نزد کسی بودن در هنگام وداع و خداحافظی گفته می‌شود.
- ضرب المثل اگر را کاشتند سبز شد
با اگر و اما و عده‌های بیهوده چیزی حاصل نمی‌شود.
با کوتاه‌ترین سخن و کمترین خواهش (در واقع با یک اشاره) طرف کاری را انجام دادن.
- ضرب المثل اگر نخوردیم نان گندم، دیدیم دست مردم
ممکن است کسی کاری یا چیزی را شخصاً تجربه نکرده باشد ولی دیده یا شنیده باشد و به هر حال در جریان امر باشد.
- ضرب المثل اگر هفت تا دختر کور و کچل داشته باشد به ساعتی شوهر می‌دهد
اشاره به زرنگی و زبان‌بازی طرف.
- ضرب المثل اگه باباشو ندیده بود، ادعای پادشاهی می‌کرد
مغرور و متکبری که گذشته و اصلیت خود را فراموش کرده باشد.
- ضرب المثل اگه علی ساربونه، می‌دونه شتر و کجا بخوابونه
آدم وارد و با تجربه مهارت دارد و می‌داند چه باید بکند.
- ضرب المثل اگه هوسه، یکدفعه بَسه
کاری که یکبار برای امتحان یا از روی کنجکاوی یا هوس انجام شود و تکرار آن دلچسب نباشد.
- ضرب المثل الهی دست به خاکستر بزنی طلا بشه
دعا در حق کسی به معنی: روزبروز بهتر شدن وضع مالی و اوضاع زندگی و پیشرفت کارها بر وفق مراد.
خوشی و خوشحالی بی مورد.
- ضرب المثل امام زاده است و همین یک قندیل
اضهار بینوایی کردن و کل دارایی ناچیز خود را برشمردن.
- ضرب المثل امروز نقد، فردا نسیه
از آنجایی که هر فردایی که فردا برسد تبدیل به امروز می‌گردد بنابراین این عبارت یعنی: نسیه داده نمی‌شود.
- ضرب المثل انتظار بدتر از مرگ است
اشاره به شدت اضطراب و تب و تاب انتظار که مرگ هم غیر قابل تحمل‌تر می‌باشد.
- ضرب المثل اندازه نگه دار که اندازه نکوست
رعایت اعتدال و میانه‌روی در هر کاری.
- ضرب المثل انداختن و در رفتن
سر کسی کلاه گذاشتن و جنس نامرغوب به او فروختن و از دسترس دور شدن.
- ضرب المثل انسان جایز الخطاست
انسان معصوم نیست، گاهی استباه می‌کند.
- ضرب المثل انگار کمر (شاخ) غول را شکسته
فکر می‌کند کار بزرگی انجام داده.
- ضرب المثل انگار ماست تو دهنشه
کسی که شل و بی رمق حرف بزند.
- ضرب المثل انگشت به دهان ماندن
شوکه شدن، از فرط حیرت و تعجب زیاد انگشت روی دهان ماندن.
شناخته و مشخص و زبانزد شدن و مورد توجه خاص و عام قرار گرفتن از بُعد منفی
وبال گردن شدن، مزاحم و سربار.
- ضرب المثل اولاد بادام است، نوه مغز بادام
معمولاً عقیده پدرزبرگ و مادربزگ‌ها این است که نوه از فرزند هم دوست داشتن‌تر است.
- ضرب المثل اول اون رو که که زاییدی بزرگ کن
اول کاری را که شروع کرده‌ای تمام کن و نتیجه‌اش را ببین بعد به کار دیگر بپرداز.
- ضرب المثل اول برادریت را ثابت کن، بعد ادعای ارث و میراث بکن
خطاب به آدم عجول و پر رویی که بخواهد زود به نتیجه و سود برسد. ادعای ناحق داشتن.
- ضرب المثل اون روز که جیک جیک مستونت بود یاد زمستونت نبود؟
در روزگار خوشی و راحتی باید با دور اندیشی به فکر سختی‌های احتمالی آینده هم بود.
- ضرب المثل ایراد بنی اسرائیلی
ایرادهای بیجا و بهانه جویانه، درخواست‌های غیر قابل قبول.
- ضرب المثل این آشی است که خودم برای خودم پختم
این مشکلی است که خودم برای خودم به وجود آوردم.
- ضرب المثل این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست
این دفعه دیگه مثل دفعه‌های قبل نیست، جدّی‌تر است.
- ضرب المثل این امام‌زاده کور می‌کنه که شفا نمیده
کسی که نه تنها سودی نمی‌رساند و نمی‌توان یه حرف‌ها و وعده‌هایش امید داشت، بلکه ممکن است ضرر هم برساند.
- ضرب المثل این حرف‌ها واسه فاطی تنبون نمیشه
خطاب به آدم بد حساب که به جای ادای دین فقط حرف بزند و پشت هم‌اندازی کند.
- ضرب المثل این خر نشد خر دیگه، پالون می‌دوزم رنگ دیگه
کسی که بودن یا نبودن کسی و یا عوض شدن و تغییر چیزی، کار یا موقعیتی و یا هر چیز دیگر برایش فرقی نمی‌کند.
- ضرب المثل این خط این نشون
تهدید و اصرار کاری همراه با رسم علامت به اضافه یا ضربدر مانند روی کف دست یا زمین یا جای دیگر.
- ضرب المثل این رشته سر دراز دارد
هنگامی که موضوعی یا دعوایی یا گرفتاری شروع می‌شود تا به نتیجه رسیدن آن مراحل و یا زمان زیادی وجود دارد.
- ضرب المثل این قبایی است که برای تو دوخته شده
این کار یا این شخص و این چیز درست در حد و شأن توست و به درد تو می‌خورد.
- ضرب المثل این کلاه برای سرت گشاده (این لقمه برای دهنت بزرگه)
در جواب کسی می‌گویند که در خواست بزررگی بیشتر از حد ولیاقتش بکند، مثل در خواست شغل یا خواستگاری از دختری که بالاتر از خودش باشد.
- ضرب المثل این گوی و این میدان
در مواردی که بخواهند برای انجام کاری، فرصتی در اختیار کسی قرار دهند می‌گویند.
همه چیز در دنیا از شادی تا غم، گذرا و تمام شدنی است.
- ضرب المثل این یک تومان را بگیر جواب بده
به کسی که به دلیل اخم و بد اخلاقی یا از روی غرور و افاده نخواهد حرف بزند می‌گویند.
- ضرب المثل آب آبادانی می‌آورد
هرجا آب هست زندگی هم هست.
- ضرب المثل آب از آب تکون نخورده
هیچ اتفاقی نیفتاده.
- ضرب المثل آب سر چشمه گل آلود است
کار از بیخ عیب دارد، مشکل از اصل و اول کار است.
- ضرب المثل آب از لب و لوچه راه افتادن یا آب دهان کسی راه افتادن
از فرط میل و رغبت بیخود شدن، تحریک شدن اشتها یا به کسی متمایل شدن.
- ضرب المثل آب از دستش نمی‌چکد
اشاره به آدم بسیار خسیس.
در آمد و روزی کم اما مستمر و همیشه.
- ضرب المثل آب به آب بخوره زور بر می‌داره
اتحاد و همبستگی موجب قدرت است.
از جایی به جایی دیگر رفتن.
- ضرب المثل آب پاکی رو دست کسی ریختن
آخرین جواب رد را به کسی مثل خواستگار یا طلبکار دادن.
- ضرب المثل آب تو دلش تکان نمی‌خوره
اشاره به آدم راحت و بی‌دغدغه و آسوده، کسی که هیچ زحمت و اذیت و فشاری برایش وجود ندارد.
- ضرب المثل آب خوش از گلو پایین نرفتن
از فرط غم و غصه و مشکل با ناراحتی زندگی کردن، زندگی را با غم و سختی گذراندن.
- ضرب المثل آب در کوزه و ما تشنه لبان می‌گردیم
از داشتن چیزی یا نعمتی بی اطلاع بودن یا قدر آن را ندانستن و یا خود داشتن و از دیگران طلبیدن.
غذای بی‌مزه یا چیزِ کم رنگ.
- ضرب المثل آب راحت‌تر از شربت پایین می‌رود
زندگی بی‌آلایش راحت‌تر است.
- ضرب المثل آب رفته رفته به جو بر نمی‌گردد
چیزی که گذشت دیگر بر نمی‌گردد یا کاری که انجام شد دیگر شده.
غذا یا چای آبکی
- ضرب المثل آب زیر پوست رفتن
چاق و چله شدن، سر حال بودن، بهتر شدن اوضاع.
- ضرب المثل ضرب المثل آب زیر کاه
فریب‌کار، تودار، موذی.
- ضرب المثل آب شده رفته تو زمین
گم شدن چیزی که جلو چشم بوده.
گریه دروغی برای جلب ترحم و قیافه حق به جانب گرفتن.
فروختن، رد کردن.
- ضرب المثل آب که از سر گذشت چه یک وجب چه صد وجب
وقتی که کار خراب شد و آنچه که نباید بشود، شد دیگر زیاد و کمش فرقی نمی‌کند.
- ضرب المثل آب که زیاد یک جا بمونه بو می‌گیره
عدم تحرک و فعالیت موجب بیماری و فساد می‌گردد.
- ضرب المثل آب که سر بالا بره قورباغه ابوعطا می‌خونه
کنایه از بهم ریختگی و نابسامانی شرایط و عدم هماهنگی.
- ضرب المثل آبمان در یک جو نمی‌رود
با هم موافق و هماهنگ نیستیم، سازش نداریم.
- ضرب المثل آب نطلبیده مراد است
هرگاه برای کسی ناخواسته آب بیاورند، آن را به فال نیک می‌گیرند و به کامروایی تعبیر می‌کنند.
- ضرب المثل آب نمی‌بینه اگر نه شناگر قابلی است
فرصتی به دست نمی‌آورد و گرنه جوهر و توان انجامش را دارد. کسی که کار خوب یا بدی از عهده‌اش بر آید اما زمینه انجام آن کار برایش فراهم نباشد.
- ضرب المثل آب‌ها از آسیاب افتاد
جار و جنجال‌ها تمام شد و آرامش برقرار گردید.
- ضرب المثل آب در هاونگ کوبیدن
کار عبث و بیهوده انجام دادن.
- ضرب المثل آبی ازش گرم نمیشه
نفعی از او نمی‌رسد.
- ضرب المثل آتش اول خودش را می‌سوزاند
ضرر کار بد اول به خود شخص می‌رسد، ظلم ظالم اول به خودش بر می‌گردد.
دو به هم‌زن، فتنه انگیز.
فتنه‌ای که فعلا و ظاهراً خاموش باشد.
- ضرب المثل آتش که بیفتد خشک و تر با هم می‌سوزد
بلا و ظلم که برسد گناهکار و بی‌گناه با هم از بین می‌روند.
- ضرب المثل آتو دست کسی دادن
سند یا نقطه ضعف محکوم کننده‌ای در اختیار کسی گذاشتن، نقطه ضعف به کسی نشان دادن.
- ضرب المثل آدم به امید زنده است
اگر امید را از انسان بگیرند، دیگر انگیزه‌ای برای زنده ماندن نخواهد داشت.
- آضرب المثل دم تا کوچکی نکنه بزرگ نمیشه
آدم تا شاگردی و فروتنی نکند به مقام بزرگی و استادی نخواهد رسید.
- ضرب المثل آدم خوش حساب شریک مال مردم است
آدم خوش حساب را همه قبول دارند، بنابراین همیشه می‌تواند روی کمک دیگران و یا قرض گرفتن از دیگران حساب کند.
- ضرب المثل آدم زنده زندگی می‌خواهد
خطاب به کسی که به قید درویشی از مسئولیت‌های زندگی شانه خالی کرده و به مادیات و تامین رفاه نسبی بی‌اعتنا باشد.
- ضرب المثل آدمِ زنده وکیل وصی نمی‌خواهد
کسی که خودش حاضر است، لازم نیست کس دیگری به جایش حرف بزند یا تصمیم بگیرد.
- ضرب المثل آدم سیر شصت لقمه می‌خوره
برای تشویق یک نفر به غذا خوردن- تعارف کردن.
- ضرب المثل آدم عاقل با طناب پوسیده کسی به درون چاه نمی‌رود
انسان عاقل با هر قول و وعده بی‌پایه و اساس کار خطرناک انجام نمی‌دهد.
- ضرب المثل آدم گدا، این همه ادا
فرومایه‌ای که فخر فروشی کند.
- ضرب المثل آدم گرسنه دین و ایمان نداره
کسی که امور دنیا و زندگیش لنگ است نی‌تواند به فکر آخرت باشد. آدم گرسنه برای سیر کردن شکم خود دست به هرکاری می‌زند.
- ضرب المثل آدم ناشی بوق (شیپور) را از سر گشادش می‌زند
کسی که می‌خواهد کاری انجام دهد ولی بلد نیست.
- ضرب المثل آدم یک بار پاش تو چاله می‌ره
آدم یک بار اشتباه می‌کند یا گول می‌خورد. سفارش به عدم اشتباه مجدد در انجام کار.
- ضرب المثل آردهامو بیختم و الکش رو آویختم
در جوانی همه کارهایم را انجام داده‌ام و اکنون کاری ندارم. آرزو نداشتن.
- ضرب المثل آرزو بر جوانان عیب نیست
در مقابل خواسته‌های بر آورده نشدنی جوانان می‌گویند. جوانان باید تمید داشته باشند و برای اهداف آینده تلاش کنند
نا امید و محروم از چیزی که به آن دل بسته شده باشد.
- ضرب المثل آره و آرواره (آجر پاره)
کسی که امتحان خود را پس داده و شناخته شده و رو سفید است، دیگر احتیاجی نیست دوباره آزموده شود.
- ضرب المثل آستر رویه را نگه می‌داره زن و شوهر همدیگر را
همانطور که آستر از قدر و اعتبار رویه محافظت می‌کند. زن و شوهر نیز باید احترام و آبروی یکدیگر را نگه دارند؛ زیرا عزت و اعتبار هر یک منوط به ارزش و آبرو و اعتبار دیگری است.
اقدام جدی و همّت برای انجام کار خیر، مثل راه انداختن عروسی، رفع گرفتاری، رفع بیکاری، و....
- ضرب المثل آستین نو بخور پلو
فقط به ظاهر آراسته کسی توجه کردن، ارزش افراد را باظاهر سنجیدن.
- ضرب المثل آسه برو آسه بیا که گربه شاخت نزنه
با احتیاط و بی‌‌سر و صدا عمل کن تا کسی کاری به کارت نداشته باشه.
- ضرب المثل آسمان به زمین بیاید، زمین به آسمان برود
یکدندگی و لجاجت بر سر انجام کاری یا داشتن عقیده‌ای.
مفلس و بی پول و درویش مآب و در عین حال بی خیال و آسان‌گیر.
- ضرب المثل آسمان ریسمان به هم بافتن
مطالب بی سر و ته، پر حرفی‌های بی معنی.
- ضرب المثل آسمان سوراخ شده فلانی یا فلان چیز ازش افتاده
اشاره به تعریف بیجا و بزرگ نمایانه از کسی یا چیزی تا حد بی‌همتا جلوه دادن آن. کنایه از کسی که برای خودش بیشتر از اندازه ارزش و اعتبار قائل است.
- ضرب المثل آسمان که به زمین نیامده
طوری نشده، اتفاقی نیفتاده.
تذکر به رعایت نوبت.
طمع و خواستن همه چیز با هم (مثل کسی که به جای تشکر از خود آش در ظرف آن هم طمع می‌بندد). بد و خوب را با هم خواستن.
- ضرب المثل آشپزخانه امام رضاست، نه مال داراست نه مال گداست
استفاده همگانی از چیزی.
- ضرب المثل آشپز که دوتا شد، آش یا شور می‌شود یا بی نمک
کاری که دو رئیس داشته باشد، درست از آب در نمی‌آید. لوث شدن مسئولیت
- ضرب المثل آش کشکه خالته، بخوری پاته نخوری پاته
اجبار در قبول و انجام کاری که بر کسی تحمیل شده.
- ضرب المثل آش نخورده و دهن سوخته
خلافی انجام ندادن و بدنام و گناهکار شدن. بدون انجام دادن کار خلاف و گناهکار شناخته شدن.
سخت زخمی و مجروح شدن و به صورت لاشه در آمدن. به سختی مجروح شدن، له شدن.
- ضرب المثل آفتاب از کدوم طرف در آمده؟
اتفاق عجیب و امر خلاف عادت، معمولاً در تعارف و خوش و بش با مهمان می‌گویند.
از بیکاری در آفتاب خوابیدن.
کسی که پیر شده و اثرات مرگ در او ظاهر شده باشد.
- ضرب المثل آفتابه خرج لحیم
خرج بیهوده برای تعمیر وسیله‌ای که از کار افتاده و ارزش درست شدن ندارد.
دزد درمانده‌ای که چیز بی ارزشی مثل آفتابه را بدزدد.
- ضرب المثل آفتابه لگن هفت دست، شام و نهار هیچی
تشریفات و امکانات زیاد اما کیفیت کم.
- ضرب المثل آقای خودش و نوکر خودش
کسی که برای خودش کار کند و تحت فرمان کسی نباشد و طبعاً خوب و آبرومند هم برای خودش خرج کند.
- ضرب المثل آمد ابروشو درست کنه، چشمش را کور کرد
آمد کار را درست کند خراب‌ترش کرد.
- ضرب المثل آمد ثواب کنه کباب شد
کسی که کار خیری انجام دهد و گرفتار شود.
- ضرب المثل آمد نیامد داشتن
عقیده‌ای خرافی راجع به اینکه: انجام بعضی کارها یا بعضی چیزها یا بعضی روزها و یا حتی بعضی اشخاص و... خوش یمن است و شانس و خوبی می‌آورد و بعضی نحس و بدیمن بوده و بدی و غم به همراه می‌آورد.
- ضرب المثل آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا؟
بالاخره آمدی ولی دیر
- ضرب المثل آنانکه غنی‌ترند محتاج‌ترند
افرادی که ثروتمند هستند بیشتر حرص ما می‌زنند.
- ضرب المثل آنچه با تدبیر توان کرد با زور بازو میّسر نشود
خیلی از مسائل و مشکلات و گره‌های کور زندگی بدون نیاز به نیروی جسمانی، با قدرت عقل و درایت انسان قابل حل است.
- ضرب المثل آنچه بر خود نمی‌پسندی بر دیگران هم نپسند
دیگران را هم مثل خودت و نزدیکانت بدان.
- ضرب المثل آنچه خوبان همه دارندتو تنها داری
تعریف از کسی که دارای فضائل و خوبی‌های فراوانی چه ظاهری و چه معنوی باشد.
- ضرب المثل آنچه نصیب است نه کم می‌دهند، گر نستانی به ستم می‌دهند
قسمت هرچه باشد همان می‌شود.
- ضرب المثل آن را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است
کسی که کار خلافی انجام نداده از چیزی نمی‌ترسد.
- ضرب المثل آن را که عیان است چه جاجت به بیان است
چیزی که روشن است احتیاج به گفتن ندارد.
- ضرب المثل آن سبو بشکست و آن پیمانه ریخت
گذشته باز نمی‌گردد.
نا مشخص بودن آینده.
- ضرب المثل آنقدر عقب رفت تا از آن طرف پشت بام افتاد
افراط و تفریط و نداشتن اعتدال در انجام کاری.
- ضرب المثل آنقدر سمن هست که یاسمن توش گُمه
تعداد افراد یا چیزهای خاص مورد توجه آنقدر زیاد است که دیگران به حساب نمی‌آیند.
- ضرب المثل آنقدر مار خورد تا افعی شده
اشاره به شخص با تجربه، زیرک و دانا، کسی که بیشتر از بُعد منفی مد نظر باشد.
- ضرب المثل آن کس که نداند و بداند که نداند، آخر خرک لنگ به منزل می‌رسد
کسی که از نادانی خویش با خبر است و بداند که از انجام کاری، بر می‌آید.
- ضرب المثل آواز دُهل شنیدن از دور خوش است
شنیدن وصف خوشی‌ها همیشه واقعیت ندارد.
- ضرب المثل آه از نهاد بر آمدن
سخت ضربه خوردن و به جِلِز و ولز افتادن چه از لحاظ جسمی (مثل زمین خوردن) و چه روحی (مثل شنیدن خبر ناگوار از قبیل ضرر و زیان، عزل شدن ناگهانی از کاری و...).
- ضرب المثل آهای آهای خبر دار، این مهمونه یا سمسار؟
اشاره به مهمانی که چشمش و حواسش به جای اینکه به صاحبِ‌خانه باشد، به سر و وضع و اسباب خانه است.
- ضرب المثل آه ندارد با ناله سودا کند
وصف درماندگی و نداری کسی، اغلب در زمان تحقیر کردن به کار می‌رود.
کار بی‌حاصل و بیهوده کردن.
- ضرب المثل آینه‌اش پاک نیست
ناخالص است، صاف و ساده نیست.
- ضرب المثل آینه‌اش را گم کرده
عیب‌جو و بدگو، عیب خود را در دیگران می‌بیند. عیب خود را ندیدن.
- ضرب المثل آینه به دست زنگی
عیب خود را روی دیگران گذاشتن (زشت روئی آینه‌ای پیدا کرد، وقتی خود را در آن دید به آینه گفت: زشت بودی که به دورت انداخته‌اند).
- ضرب المثل ضرب المثل آیینه دِق
انسان اخمو، بد اخلاق، و عنق و یا هر چیزی که انسان را به یاد غم بیندازد.
حرف‌های نا امید کننده زدن.
برچسب ها : ضرب المثل‌های فارسی و ایرانی , ضرب المثل , ضرب المثل فارسی , ضرب المثل خنده دار , ضرب المثل کودکانه , ضرب المثل های خنده دار , ضرب المثل خنده دار کوتاه , ضرب المثل مسخره , ضرب المثل زشت , ضرب المثل های قدیمی , ضرب المثل خنده دار با معنی , ضرب المثل های محلی , ضرب المثل طنز امیز , ضرب المثل قدیمی با معنی , ضرب المثل خنده دار با معنی , ضرب المثل پانتومیم , بانک ضرب المثل , ضرب المثل های فارسی با معنی , بانک ضرب المثل با معنی , ضرب المثل فارسی با تصویر