ضرب المثل‌های فارسی و ایرانی به ترتیب حروف الفبا:
🍁 🍂 🌷 🌹 🌻 🌼 🌸 🌺 💐 🍀 ☘️ 🌿 🌱 🌴 🌳
👇 👇 👇 👇 👇 👇 👇
- ضرب المثل باباش چی بود که بچه‌اش باشه
وقتی از بچه یا فرزند کسی شکایت شود می‌گویند.
- ضرب المثل با پنبه سر بریدن
با نرمش و زیرکی به کسی صدمه ردن، دشمنی و خصومت پنهان از طریق دوستی.
- ضرب المثل با حلوا حلوا گفتن دهان شیرین نمی‌شود
با حرف زدن کاری درست نمی‌شود باید تنبلی را کنار گذاشت و اقدام کرد.
- ضرب المثل با خودش هم قهر است
به آدم اخمو و عبوس و ترش‌رو می‌گویند.
- ضرب المثل باد آورده را باد می‌برد
مال یا چیزی که مفت و بدون زحمت بدست آمده باشد راحت هم از دست می‌رود.
- ضرب المثل با دست پس می‌زنه با پا پیش می‌کشه
کسی که رفتار دوپهلو داشته باشد یعنی در ظاهر از چیزی یا کسی دوری و خودداری کرده و بی‌میلی نشان دهد اما در واقع به آن تمایل داشته باشد.
- ضرب المثل با دمش گردو می‌شکنه
نهایت خوشحالی (اشاره به موش در هنگام یافتن گردو).
- ضرب المثل با دم شیر بازی کردن
کار خطرناک انجام دادن.
- ضرب المثل بادمجان بم (بد) آفت ندارد
کسی که هیچ عارضه و ناراحتی او را از پا نیفکند و بر او اثر نکند. کنایه از افراد و یا اشیاء مقاوم و جان سخت.
- ضرب المثل بادمجان دور قاب چین
متملّق و چاپلوس.
- ضرب المثل با دوستان مرّوت، با دشمنان مدارا
اگر می‌خواهیم آسوده و بی دغدغه زندگی کنیم طریقه معاشرت چنین است. رفتاری جوان‌مردانه با دوستان و تحمل دشمنان.
- ضرب المثل باران آمد ترک‌ها هم رفت
هنگامی که گذشت زمان موجب از یاد رفتن بدی‌ها و سوابق زشت کسی شود.
- ضرب المثل بار کج به منزل نمی‌رسد
با تقلّب و نیرنگ و خلاف نمی‌توان کاری از پیش برد و یا آن کار نتیجه خوبی ندارد.
- ضرب المثل باری به هر جهت
کار سر هم‌بندی و از سر بی‌علاقگی.
کنایه از جای بسیار شلوغ و آشفته.
- ضرب المثل با زبان بی‌زبانی
با رفتار و عمل و با اشاره غیر مستقیم منظور خود را به کسی فهماندن.
- ضرب المثل باز ته خیار تلخ شد
حرف کسی که اشتباه و خطایی از او سر زده و کار یا چیزی بد و خراب از آب در آمده باشد و از او ایراد گرفته باشند. مشخص شدن ماهیت کسی که علیرغم سرشتش نمی‌خواسته کار درستی را انجام دهد و نتیجه‌اش معکوس باشد.
- ضرب المثل بازی اشکنک داره سر شکستنک داره
در بازی خواه ناخواه به انسان آسیب هم می‌رسد. انجام هر کاری با خطرات و مشکلاتی همراه است.
- ضرب المثل باغ تفرج است و بس، میوه نمی‌دهد به کس
کنایه از دنیا و یا هر چیز و هر کس دیگری که ظاهری زیبا و فریبنده داشته باشد اما مفید و سودمند نباشد و ارزش امید بستن نداشته باشد.
- ضرب المثل بالا آنجاست که بزرگ نشسته باشد
برای انسان بزرگ و متشخص بالا و پائین مجلس تفاوت نمی‌کند و در واقع هر جا که او نشسته باشد همانجا بالا و صدر مجلس است.
- ضرب المثل بالاتر از سیاهی رنگی نیست
آخرین حد هر چیز بد و یا خطرناک که دیگر بدتر و خراب‌تر از آن وجود نداشته باشد و در آن مرحله قید همه چیز را بزنند و خود را برای بدترین حالت ممکن آماده کنند.
- ضرب المثل بالاتو دیدم، پائینت را هم دیدم
اشاره به چاخان‌بازی و دروغ‌گویی کسی؛ روزی گدایی در خانه‌ای را زد، صاحب‌خانه که روی پشت بام بود گفت: اگر پائین بودم چیزی می‌دادم. دفعه دیگر وقتی گدا آمد و چیزی طلب نمود صاحب‌خانه گفت: اگر در بالاخانه بودم برایت می‌آوردم و گدا گفت...
- ضرب المثل بالا خانه‌اش را اجاره داده
عقل و شعور و معرفت را از دست داده، دیوانه شده.
- ضرب المثل بالای چشمت ابروست
به افراد پر توقع که زود از هر حرفی ناراحت می‌شوند حتی نمی‌توان گفت: بالای....
- ضرب المثل با لباس سفید می‌آید با کفن سفید می‌رود
عقیده و سفارش بزرگ‌ترها در مورد ازدواج مبنی بر اینکه: دختر وقتی شوهر کرد و با لباس سفید عروسی به خانه شوهر رفت باید تا آخر نزد او مانده و با خوب و بدش بسازد و فکر جدایی را از سر بیرون کند تا اینکه با مرگ خانه را ترک نماید.
- ضرب المثل باید چراغ بردارد و عقبش بگردد
در حسرت چیز یا کسی که قدرش را ندانسته‌اند و اکنون از دست رفته می‌گویند.
- ضرب المثل با یک دست نمی‌شود دو تا هندوانه برداشت
در آن واحد نمی‌توان دو کار مختلف را با هم انجام داد چرا که در نهایت هیچکدام به سرانجام درستی نمی‌رسد.
- ضرب المثل با یک غوره سردیش می‌کنه با یک مویز گرمیش
آدم ضعیف البُنیه‌ای که با کوچک‌ترین چیزی وضعیت مراجی‌اش تغییر کند و همچنین آدم ضعیف النفسی که طبق گفته و نظر این و آن تغییر عقیده دهد.
- ضرب المثل با یک گل بهار نمی‌شه
با دیدن جزء و یک نشانه مثبت نمی‌توان نتیجه‌گیری کاملاً امیدوارانه و کلی کرد.
- ضرب المثل بچه زاییدم قاتق نونم باشه قاتل جونم شد
گله از بچه ناخلف و ناسازگار و دردسر آفرین.
- ضرب المثل بخت یکبار در خونه آدم را می‌زنه
اشاره به اینکه باید از فرصت‌های بدست آمده حدکثر استفاده را برد.
- ضرب المثل بخشش از بزرگتر است
همیشه گذشت و بخشش از کسی است که بزرگتر (از لحاظ سنی) و یا بزرگوارتر است.
- ضرب المثل بخند تا دنیا به رویت بخندد
بهترین برخورد با روزگار و سختی‌ها و مشکلات آن، که در نتیجه زندگی آسان‌تر سپری خواهد شد. راحت‌تر با مشکلات برخورد کردن.
- ضرب المثل بخور و بخواب کارمه، الله نگهدارمه
از زبان تنبل و مفت‌خور و بیکاره.
- ضرب المثل بخیه صد تا یک قاز زدن
رحمت بی‌فایده، کار کم درآمد، گله خیاط‌ها از کم سودی شغلشان.
- ضرب المثل بدتر از کوری بی‌شعوری
شعور و معرفت برای انسان والاترین ارزش محسوب می‌شود و وجود آن حتی از نعمت بینایی نیز محسوس‌تر و مهم‌تر است؛ زیرا نقصان هر چیز جبران‌پذیر است جز نقصان عقل و شعور.
- ضرب المثل بدم! بمیر و بدم!
خطاب به آدم تنبل و فرصت‌طلب که بخواهد از زیر کار شانه خالی کند.
- ضرب المثل بدهکار را هیچی نگی طلبکار می‌شه
سکوت و کوتاهی در مطالبه بدهکار را پررو و بی‌خیال می‌کند.
- ضرب المثل برادر را جای برادر نمی‌گیرند
کسی را به جای کس دیگر بازخواست یا مجازات نمی‌کنند.
- ضرب المثل برادریمان به جا، بزغاله یکی هفت صنار
دوستی و نزدیکی به جای خود، حساب و کتاب هم به جای خود.
- ضرب المثل برای خالی نماندن عریضه
انجام کاری ظاهری و نه چندان مهم و با ارزش بنا بر مصلحت.
- ضرب المثل برای کسی بمیر که برات تب کنه
برای کسی که ناراحت باش و خودت را به آب و آتش بزن که او هم متقابلاً تو را دوست داشته باشد.
- ضرب المثل برای لای جرز خوبه
به هیچ دردی نمی‌خورد (برای هیچ کاری مفید نیست).
- ضرب المثل برای نهادن چه سنگ و چه زر
وقتی قرار است انسان هر آنچه از مال و مکنت را که دارد در این دنیا بگذارد و برود چه فرقی می‌کند سنگ و ریگ بی‌مقدار باشد یا زر و گوهر.
- ضرب المثل برای هفت پشتم بسه
زیاد و بیش از اندازه بودن چیزی.
- ضرب المثل برای همه مادره برای من زن بابا
کسی که برای دیگران کارآمد و دلسوز و مهربان باشد و برای دوستان و بستگان نامهربان و بی‌تفاوت یا حتی بد خواه باشد.
- ضرب المثل برای یک بی‌نماز در مسجد را نمی‌بندند
به خاطر یک استثنا از قرار و قاعده مرسوم چشم نمی‌پوشند.
- ضرب المثل برای یک دستمال قیصریه را به آتش کشیدن
برای سودی مختصر باعث زیان و خسارت کلی شدن.
قاطی و هم تراز شدن کسی با جمعی به طور تصادفی.
دلتنگ و غمگین و کسل شدن.
- ضرب المثل برق از سر پریدن
از شنیدن خبری یا قیمتی که انتظار آن نمی‌رود، متحیر و شوکه شدن.
- ضرب المثل برگ سبزی است تحفه درویش
تعارف و تواضع در هنگام تقدیم پیشکشی.
- ضرب المثل برو کشکت را بساب
به دنبال کار خودت برو و به کار دیگران و در کاری که به تو مربوط نیست دخالت نکن.
- ضرب المثل بره کلاه بیاره، سر را با کلاه می‌آورد
کنایه از آتشی بودن و تندروی و شرارت شخص. رفتار افراطی و نامناسب در برخورد با موضوع یا شخصی.
- ضرب المثل برهنه و خوشحال
بی‌خیال، کسی که حتی در شدت فقر شاد و دور از غم باشد.
کسی که جنسی را به زیر قیمت واقعی آن بخرد.
- ضرب المثل بزک نمیر بهار می‌یاد، کُمبزه خیار می‌یاد
حرف و وعده‌های سر خرمن و از سر باز کُنک به کسی دادن.
- ضرب المثل بزن بر طبل بی‌عاری که آن هم عالمی دارد
در زندگی خود را به بی‌عاری، بی‌دردی و بی‌خیالی زدن.
عقیده بر این است که هنگام تعریف از حُسن کسی یا چیزی برای چشم نخوردن به تخته یا وسیله چوبی ضربه می‌زنند.
- ضرب المثل بسا کسان که به روز تو آرزومندند
اشاره به کسانی که از شرایط و وضعیت موجود خود ناراضی بوده و ناشکری و ناسپاسی می‌کنند، در حالی که خیلی ها به همان موقعیت حسرت برده و آرزو می‌کنند که به جای او باشند.
- ضرب المثل بسیار سفر باید تا پخته شود خامی
سفر و رنج سفر به انسان چیزهای مختلفی می‌آموزد و او را با تجربه و پخته می‌کند و تکرار این سفرها و تحمل سختی‌ها و افزایش دانسته‌ها کم‌کم انسان را به پختگی لازم می‌رساند.
- ضرب المثل بعد از سیری لقمة پنج سیری
نظیر: آدم سیر شصت لقمه می‌خوره.
- ضرب المثل بعد از نود و بوقی
پس از مدت زمان بسیار طولانی.
- ضرب المثل بعد از یک عمر گدایی شب جمعه یادش رفته!
پس از چندین بار تکرار کاری و داشتن تجربه کافی مرتکب اشتباه شدن.
حالت بینابین و غیر قطعی برای هر چیزی.
- ضرب المثل بکُشید و خوشگلم کنید
کسانی که برای زیباتر شدن حاضرند هر رنج و درد جسمانی را تحمل کنند.
- ضرب المثل بگذار خودم را جا کنم، آن وقت ببین چه‌ها کنم
عقیده کسی که در ابتدای کار برای رسیدن به هدف و پیشبرد کارش خود را جلوه داده و سازگاری و حوصله داشته باشد و وقتی موقعیت خود را تثبیت کرد و بر اوضاع مسلط شد هر طور دلش خواست رفتار کند.
- ضرب المثل بگذار در کوزه آبش را بخور
نوشته، سند و یا هر چیز دیگری که بی‌ارزش و بی‌خاصیت و به درد نخور باشد.
- ضرب المثل بگیر ببند، بده دست پهلوون
کسی که وقتی همه کارها با کوشش و زحمت و هنر دیگری انجام شده آن را به نام خود تمام کند.
عبارتی که در پوزش خواهی از به زبان آوردن مطلبی زشت یا رکیک می‌گویند.
با رندی و زرنگی از فرصت غیر منتظره‌ای به سود خود استفاده کردن.
- ضرب المثل بلندگو قورت دادن
اشاره به صدای خیلی بلند و گوش خراش.
- ضرب المثل بند دل پاره شدن
یکباره و به شدت ترسیدن و وحشت کردن.
- ضرب المثل بند را آب دادن
لو دادن و از دست دادن چیزی. فاش شدن راز.
مطلع و با خبر شدن از چیز یا کاری مخفی.
- ضرب المثل بوی حلواش می‌آمد
کسی که پایان عمرش نزدیک بوده و آثار مرگ در او پدیدار شده باشد.
- ضرب المثل به اسب شاه گفتند یابو
به کسی که از کوچک‌ترین حرف یا حرکتی ناراحت شده و قهر کند.
- ضرب المثل به اسم بچه، مادر می‌خوره قند و کلوچه
استفاده از موقعیت و توفیق دیگری نظیر: به نام من به کام تو.
- ضرب المثل به پست کسی خوردن
بر حسب تصادف به کسی برخورد کردن.
- ضرب المثل به تریج قباش خورده
کسی که از حرفی یا کاری بدش آ»ده و به شخصیتش بَر خورده باشد.
دو نفر که بر سر موضوعی اختلاف پیدا کرده و با جار و جنجال و مرافعه از یکدیگر جدا شوند.
- ضرب المثل به تیر غیب گرفتار شدن
به مرگ یا بلای ناگهانی دچار شدن.
- ضرب المثل به حساب (یا خدمت) کسی رسیدن
کسی را تنبیه کردن و کیفر دادن.
- ضرب المثل به خاک سیاه نشاندن
کسی را بدبخت و تیره‌روز کردن، بیچاره کردن و به ذلّت افکندن.
برای انجام کار یا رفتن به جایی رنج و غذاب و مشقت فراوانی متحمل شدن.
- ضرب المثل به خون کسی تشنه بودن
با کسی دشمنی شدید داشتن و از او متنفر بودن.
- ضرب المثل به در می‌گوید دیوار بشنود
به طور غیر مستقیم و با گوشه و کنایه منظور خود را بازگو کردن، حرف دل یا متلک و یا ایراد و انتقاد خود را به کسی یا در مورد کسی گفتن اما منظور کس دیگری بودن.
- ضرب المثل به دست و پای کسی افتادن
در نهایت عجز و خاکساری به کسی التماس کردن و توسل جستن.
- ضرب المثل به دعای گربه سیاه (گربه کوره) باران نمی‌آید
دعا یا نفرین آدم بدخواه یا نفهم و بی‌ارزش مستجاب نمی‌گردد.
لذت‌بخش و مقبول قرار گرفتن چیزی.
- ضرب المثل به دل کسی راه رفتن
مطابق میل کسی رفتار کردن.
خود نمایی کردن، به نمایش گذاشتن، منت گذاشتن.
- ضرب المثل به روباهه گفتند شاهدت کیه؟ گفت دُمم
کسی که برای تبرئه خود، هم‌دست خود را شاهد بگیرد.
- ضرب المثل به روی باز کسی می‌روند نه به در باز
برای میهمانان برخورد خوب و چهره گشادة میزبان مطرح است نه سفره پهرن و پذیرایی او.
- ضرب المثل به ریش کسی خندیدن
کسی را بی‌آنکه متوجه باشد مسخره کردن.
- ضرب المثل به سیم آخر زدن
قید همه چیز را زدن، برای رسیدن به هدف خود را از قید هر تکلف و آبرو یا حرمت رها کردن. نهایت تلاش را انجام دادن.
- ضرب المثل به شترمرغ گفتند بپر؛ گفت: شترم، گفتند بار ببر؛ گفت: مرغم
عذر و بهانه تنبل در برابر کار.
- ضرب المثل به صحرای کربلا زدن
به طور ناگهانی موضوع سخن را به جای دیگر کشاندن.
- ضرب المثل به صلّابه کشیدن
رنج و عذاب دادن، سخت‌گیری بیش از حد.
- ضرب المثل به کس کسونش نمی‌دم، به همه کسونش نمی‌دم
حرف پدر مادر برای بالا بردن ارزش دخترشان در مقابل خواستگارانش.
گدا صفت، کسی که برای بی‌ارزش‌ترین چیز وکم‌ترین منفعت نظر داشته باشد.
- ضرب المثل به گرد پاش نمی‌رسد
به دو معنی:
1- اشاره به دوندة گریزان و ترسان یا عجول.
2- کسی که از جهتی در سطحی بسیار بالا قرار دارد و دیگری به حدّ و مرتبه او نمی‌رسد.
مسؤولیت امری را متقبل شدن.
- ضرب المثل به گوش خر یاسین خواندن
حرف یا نصیحتی که شنونده چیزی از آن نفهمد، راهنمایی و پند بی‌حاصل و بیهوده به گوش نااهل.
- ضرب المثل به لعنت خدا نمی‌ارزد
جنس نامرغوب که حتی ارزش لعنت فرستادن هم نداشته باشد.
- ضرب المثل به ما که رسید وا رسید
گِله شخص بد شانس به این معنی: نوبت ما که شد وضع به هم ریخت و عوض شد.
- ضرب المثل به مالت نناز که به یک شب بنده، به حسنت نناز که به یک تب بنده
اشاره به اینکه ثروت و زیبایی دو چیز متزلزل و ناپایدار هستند و نباید به آن‌ها مغرور و دلخوش بود.
- ضرب المثل به نام من به کام تو
کسی که از اسم و یا موقعیت کس دیگری استفاده کند.
- ضرب المثل به هر سازی رقصیدن
تمکین و اطاعت، هر تکلیف و دستوری را پذیرفتن.
- ضرب المثل به هر کجا که روی آسمان همین رنگ است
در همه جا مشکل و گرفتاری وجود دارد و وضع به همین منوال و اوضاع زندگی به همین ترتیب است و فرق چندانی نمی‌کند.
بد دهن، کسی که همیشه دهانش به فحش و بد و بی‌راه باز باشد.
نمک‌نشناس و قدرنشناس.
- ضرب المثل بیل‌زنی باغچه خودت را بیل بزن
به کسی گویند که در کار خودش وامانده و با دخالت در کار دیگری در صدد اصلاح و راه انداختن کارش برآید.
بدون زحمت و خرج کار پیش نمی‌رود.
برچسب ها : ضرب المثل‌های فارسی و ایرانی , ضرب المثل , ضرب المثل فارسی , ضرب المثل خنده دار , ضرب المثل کودکانه , ضرب المثل های خنده دار , ضرب المثل خنده دار کوتاه , ضرب المثل مسخره , ضرب المثل زشت , ضرب المثل های قدیمی , ضرب المثل خنده دار با معنی , ضرب المثل های محلی , ضرب المثل طنز امیز , ضرب المثل قدیمی با معنی , ضرب المثل خنده دار با معنی , ضرب المثل پانتومیم , بانک ضرب المثل , ضرب المثل های فارسی با معنی , بانک ضرب المثل با معنی , ضرب المثل فارسی با تصویر