پس از رشد جنین در شکم مادر و بزرگ شدن جنین، بالطبع عوارضی برای مادر ایجاد می شود.مهمترین این دردها ،کمر درد می باشد که به دلیل برآمدگی شکم و وزن جنین کمر متحمل فشار زیادی می شود.
در زیر با شایع ترین دردهای دوران بارداری آشنا می شویم.
كمردرد
کمردرد يكي از عوارض شايعي است كه بيشتر خانم‌هاي باردار را گرفتار مي‌كند. اين درد معمولا قسمت پشت، سراسر باسن و پايين ساق‌پا را دربرمي‌گيرد و معمولا با ايستادن طولاني‌مدت، بلندكردن اجسامي كه در اين دوره سنگين محسوب مي‌شوند و خوابيدن نامناسب به‌خصوص در 3 ماهه آخر بارداري، تشديد خواهدشد.
حتي كمردردهاي خفيف اگر به ستون فقرات و لگن فشار بيايد، ممكن است بيشتر شوند. بدن خانم‌هاي باردار اواخر 3ماهه دوم حاملگي هورموني به نام ريلاكسين توليد مي‌كند كه تمام مفاصل و رباط‌ها را براي به دنيا‌آوردن كودك كمي شل خواهدكرد اما اين موضوع باعث كمردرد مي‌شود كه براي برخي خانم‌ها، خصوصا هنگام جابجايي در خواب ميتواند دردناك باشد.
اين هورمون همچنين باعث عدم استحكام مفاصل ران و به دنبال آن كمردرد در اين دوران مي‌شود. ماساژ ميتواند به تقويت ناحيه كمر و كم‌شدن درد كمر كمك كند. مي‌توانيد از يك متخصص در زمينه انجام نرمش‌هاي مناسب كمك بگيريد. هنگام نشستن از وضعيت درست نشستن مطمئن باشيد، از پوشيدن كفش‌هاي پاشنه بلند اجتناب كنيد، تشك خيلي نرم كمردرد اين دوران را تشديد مي‌كند و درنهايت از بلندكردن اجسام سنگين خودداري كنيد.
بي‌خوابي
بي‌خوابي ممكن است در هر دوره‌اي از بارداري گريبان شما را بگيرد، اما آرامش كليد اصلي حل اين مشكل است. هر وقت بي‌خوابي سراغتان آمد، دوش آب گرم بگيريد، يك فنجان چاي بابونه بنوشيد يا به تماشاي يك برنامه تلويزيوني بنشينيد تا خوابتان بگيرد. به هر حال با اين عارضه كنار بياييد چون بعد از به دنيا آمدن كودك هم باز آن را تجربه خواهيد كرد.
يبوست
در دوران بارداري هورمون پروژسترون در بدن ترشح مي‌شود كه اثر آرامبخشي روي خانم باردار دارد اما همين هورمون ميتواند عوارض جانبي براي مادر داشته باشد. پروژسترون باعث مي‌شود دفع موادغذايي كندتر از حالت معمول انجام شود بنابراين دستگاه گوارش براي دفع دچار اختلال خواهدشد.
بهترين راه مقابله با اين عارضه، مصرف بيشتر مايعات، فيبر و سبزي‌هاست. مي‌توانيد غذاها را با روغن نارگيل درست كنيد تا به رفع اين مشكل كمك شود. فقط يادتان باشد اين روغن نبايد حرارت ببيند چون سرطان‌زا خواهدشد.
گرفتگي عضلات پا
گرفتگي عضلاني در دوران بارداري در ران، ساق و پاها احساس مي‌شود. اين درد را 3 ماهه سوم جزو شايع‌ترين شكايت‌هاي خانم‌هاي باردار است.
باور عمومي بر اين است كه گرفتگي‌هاي عضلاني عموما به دليل كمبود كلسيم و منيزيم رخ مي‌دهد. به اين دليل كه حدود هفته بيستم جنين نياز بيشتري به اين موادمغذي دارد و از بدن تغذيه مي‌كند.
بهترين راهكار اين است كه اگر احساس درد در عضلاتتان داشتيد، با پزشك مشورت كنيد تا اگر لازم بود، برايتان مكمل‌هاي منيزيم و كلسيم تجويز كند. سبزي‌هاي برگ‌سبز، كنجد و بادام هم ميتواند به برطرف كردن اين درد كمك كند. از نشستن يا ايستادن‌هاي طولاني اجتناب كنيد، ماساژ دادن و گذاشتن يك بالشتك كوچك زير پاها هم از ديگر روش‌هاي موثر براي رفع اين درد است.
احتباس آب
ميزان زياد آب در بافت‌هاي بدن باعث ايجاد احتباس آن مي‌شود. اين اتفاق براي خيلي از خانم‌هاي باردار مي‌افتد و معمولا باعث متورم شدن پاها، صورت و دست‌ها مي‌شود. اگر فشارخونتان بالا باشد، احتمال اين اتفاق به دليل عبور مايع از جريان خون به بافت‌ها بيشتر است.
هورمون‌هايي هم كه در اين دوران ترشح مي‌شوند، مي‌توانند باعث احتباس سديم در كليه‌ها و بعد احتباس آب در اندام‌ها شوند. اگر مي‌خواهيد از اين عارضه در اين دوران درامان بمانيد به اين توصيه‌ها دقت كنيد؛
نمك را از برنامه غذايي‌تان حذف كنيد يا مصرف آن را به حداقل برسانيد، به مدت طولاني نايستيد، مصرف غلات و ماهي را بيشتر كنيد و حداقل 8 ليوان آب در طول روز مصرف كنيد تا از كاركرد مناسب كليه‌هايتان مطمئن شويد و مراقب باشيد حتما مقادير قابل‌ملاحظه‌اي ويتامينB6، منيزيم و ويتامينE دريافت كنيد.
سوزش معده
پروژسترون مقصر اصلي اين احساس است. شل‌شدن دريچه ورودي معده باعث مي‌شود اسيد معده راحت‌تر داخل مري شود و احساس سوزش سردل ايجاد مي‌شود. جنين هم ميتواند روي معده فشار بياورد. براي حل اين مشكل وعده‌هاي غذايي با حجم كمتر و تعداد بيشتر مصرف كنيد. نوشيدن شير به اين دليل كه اسيد را خنثي مي‌كند، ميتواند مفيد باشد. دور غذاهاي تند را هم خط بكشيد.
درد در ناحيه پستان
يكي از نشانه‌هاي بارز بارداري، سنگيني سينه‌ها و احساس ناراحتي در ناحيه نوك پستان‌هاست. اين درد در نتيجه تغيير هورمون‌ها براي آماده كردن پستان‌ها براي شيردهي است. پس نگران نباشيد، چون طبيعي است. مصرف ويتامينB6 ميتواند احساس درد و ناراحتي پستان‌ها را كاهش دهد.
افزايش فشارخون
بهتر است بگوييد افزايش فشارخون به علت بارداریكه ممكن است هيچ علامتي نداشته باشد يا با برخي علائم ديگر مثل احساس حالت تهوع، سردرد و اختلال ديد همراه باشد. اين عارضه هم با احتباس آب همراه است. فشارخون بارداري در خانم‌هايي كه اولين بارداري‌شان را تجربه مي‌كنند و بالاي 35 سال سن دارند، بيشتر شايع است. دليل ايجاد آن هم تقريبا روشن نيست اما اگر اين حالت‌ها را داشتيد، حتما به پزشكتان مراجعه كنيد.
سرگيجه
اگر در دوران بارداري يك دفعه از جايتان بلند شويد (يا بعد از يك حمام طولاني‌مدت با آب گرم) ممكن است سرگيجه سراغتان بيايد. دليل اين اتفاق، نرسيدن خون لازم به مغز است. هنگامي كه بارداريد، يك عضو مهم ديگر خون زيادي نياز دارد.
نگران نباشيد اين مشكل راهكار راحتي دارد، براي مدت‌طولاني نايستيد، در محيط بسيارگرم حضور نداشته باشيد و در نهايت يك دفعه از جا بلند نشويد.
چه عوامل جدی در به وجود آوردن درد شکمی در دوران بارداری تأثیرگذار هستند؟
1- بارور شدن تخمک در جایی جز رحم
در این فرآیند تخمک در جایی خارج از رحم و معمولا در یکی از لوله های فالوپین مستقر شده و بارور می شود. در نتیجه این فرآیند ممکن است علائمی نظیر کوفتگی، خستگی و سایر علائم مشابه در اوایل دوران بارداری مشاهده شود. در صورتی که این اختلال درمان نشود، سلامت زن باردار در معرض خطر جدی قرار می گیرد. اگر علائم زیر مشاهده شد سریعا با پزشک خود تماس بگیرید:درد در ناحیه شکم یا لگن خاصره، لکه های واژنی یا خونریزی (که می تواند قرمز یا قهوه ای رنگ باشد)، احساس دردی که در حین انجام کارهای مختلف فیزیکی تشدید می شود.
2- سقط جنین
سقط جنین به از دست دادن نوزاد در 20 هفته اول آن گفته می شود. خونریزی یا لکه بینی واژن از شایع ترین نشانه های اولیه سقط جنین است که به دنبال آن درد در ناحیه شکم در بازه های زمانی چند ساعته تا چند روز پدیدار می شود. در این شرایط خونریزی ممکن است خفیف یا شدید باشد. دردی که ناشی از این اختلال می شود نیز ممکن است به طور پیاپی شدید و خفیف شود. همچنین در برخی موارد درد ملایم یا برای مدت طولانی احساس می شود. در صورتی که این نشانه ها را دیدید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید و اگر خونریزی شدید بود مراجعه به پزشک در اولین فرصت باید انجام شود. در این شرایط دقیقه ها هم ارزش طلا پیدا می کنند.
3- درد مربوط به زایمان زودتر از موعد
به این نوع درد زایمان که در اصطلاح درد زایمان زودرس همراه با تولید نوزاد نارس هم گفته می شود فرد احساس انقباضات شدیدی می کند که در پی آن احتمال به دنیا آمدن نوزاد نارس نیز زیاد است. در صورتی که نشانه های زیر را در سه ماه دوم یا پایانی بارداری دیدید بلافاصله با پزشک تان تماس گرفته و او را در جریان امور قرار دهید:
⦁ افزایش حجم ترشحات واژن یا تغییر در نوع این ترشحات (درصورتی که آبکی، لزج مانند یا حتی صورتی رنگ مایل به قرمز شود)
⦁ خونریزی یا لک بینی واژنی
⦁ درد شکمی، خستگی شبیه دوران قائدگی و یا بروز حداقل 5 انقباض شکمی در هر ساعت
⦁ افزایش فشار در نواحی اطراف لگن خاصره
⦁ احساس درد در قسمت پشت و پایین
4- قطع جفت
قطع شدن جفت شرایط خطرناکی را برای جنین به وجود می آورد که طی آن جفت به طور کامل یا تا حدی از رحم جدا شده و این در حالی است که جنین هنوز به دنیا نیامده است. علائم بسیار مختلفی برای این پدیده وجود دارد. قطع شدن جفت می تواند ناشی از خونریزی شدید و آشکار باشد اما در برخی موارد نیز در ابتدای امر خونریزی قابل توجهی مشاهده نمی شود.
در این حالت فرد ابتدا خونریزی بسیار خفیفی را مشاهده می کند. احساس درد در ناحیه پشت یا انقباضات مکرر و همچنین انقباضاتی که با گذشت زمان از شدت و پایداری آنها کم نمی شود از جمله نشانه های قطع شدن احتمالی جفت به شمار می آید. در این وضعیت زن باردار به خوبی می تواند حس کند که فعالیت جنین نیز کم شده است. در این صورت تماس فوری با پزشک متخصص زنان و زایمان جنبه حیاتی پیدا می کند.
5- پره اکلامپسی
پره اکلامپسی عارضه ای است که سبب بروز اسپاسم و تغییرات دیگر در عروق خونی شده و می تواند قسمت های مختلفی از بدن از جمله کبد، کلیه، مغز و جفت را تحت تأثیر قرار دهد. تشخیص پره اکلامپسی بر اساس فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار بعد از هفته 20 حاملگی صورت می گیرد. بیمار همچنین ممکن است دجار تورم صورت و پف آلودگی دور چشم ها، تورم در دست ها و تورم شدید یا ناگهانی در پاها و قوزک پا شود. (احتباس آب می تواند سبب افزایش سریع وزن نیز بشود.) در پره اکلامپسی شدید، بیمار ممکن است درد و حساسیت شدید در قسمت فوقانی شکم، سردرد شدید، اختلال دید (نظیر تاری دید یا دیدن نقاط شناور) یا تهوع و استفراغ هم داشته باشد. در صورت بروز علائم پره اکلامپسی مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
6- عفونت ادراری
حاملگی احتمال تمام انواع عفونت ادراری از جمله عفونت کلیه را افزایش می دهد. علائم عفونت مثانه عبارتند از:درد، ناراحتی، یا سوزش در هنگام ادرار کردن؛ ناراحتی لگنی یا درد ناحیه تحتانی شکم (اغلب درست بالای استخوان عانه)؛ احساس نیاز مکرر و غیر قابل کنترل به ادرار کردن، حتی هنگامیکه مقدار بسیار کمی ادرار در مثانه وجود دارد؛
و ادرار کدر یا بد بو. در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید زیر عفونت مثانه در صورتیکه درمان نشود می تواند سبب عفونت کلیه و زایمان زودرس شود. علائم انتشار عفونت به کلیه ها (که نیازمند مراجعه اورژانس است) عبارتند از:تب بالا (اغلب همراه با لرز و تعریق)؛ درد در ناحیه کمر یا پهلو، درست زیر دنده ها در یک طرف یا بصورت دو طرفه (و احتمالاً در شکم)؛ تهوع و استفراغ؛ و احتمالاً وجود خون در ادرار.