علت و درمان ورم پشت زانو یا کیست بیکر
کیست بیکر یک برآمدگی است که بر اثر برجسته شدن و تجمع مایع مفصلی در پشت زانو ایجاد می شود. به ناحیه پشت زانو ناحیه پوپلیتئال Popliteal area هم می گویند و به همین خاطر نام دیگر این کیست، کیست پوپلیته یا پوپلیتئال است. ویلیام بیکر اولین کسی بود که این بیماری را توضیح داد.
تقریبا هر عاملی که موجب ورم زانو و افزایش مقدار مایع مفصلی زانو شود میتواند ایجاد کیست بیکر زانو کند. استئوآرتریت یا آرتروز زانو و روماتیسم مفصلی زانو هر دو میتوانند این کیست را ایجاد کنند. وقتی که به هر علتی مقدار مایع مفصل زانو زیاد میشود فشار داخل مفصل افزایش یافته و میتواند این مایع را به پشت کپسول مفصلی رانده و کپسول مفصل زانو را در ناحیه پشت برجسته کند که در ادامه به بحث علل و درمان کیست بیکر زانو می پردازیم.
علائم و نشانه ها
از علائم کیست بیکر زانو و نشانه های کیست بیکر میتوان گفت:
برجستگی غیرطبیعی در پشت زانو
معمولا کیست ها دردناک نیستند ولی گروهی از بیماران از زانو درد به خصوص درد پشت زانو شکایت دارند.
از دیگر علائم کیست بیکر ، واضح تر بودن برجستگی پشت زانو در حالت ایستاده با زانوهای صاف می باشد .
علاوه بر درد در پشت زانو، علایم زیر نیز مشاهده می شود:
_ تورم پشت زانو
_ برآمدگی پشت زانو
_ آب (مایع) اطراف زانو
_ صدا دادن زانو
_ احساس قفل شدگی در زانو
توجه داشته باشید که حتما این علایم را با پزشک معالج خود در میان بگذارید.
علت و دلایل
درواقع علت کیست بیکر موارد زیر است:
• ضعف اولیه و مادرزادی کپسول مفصل زانو
• آرتروز زانو
• آرتریت روماتوئید زانو( روماتیسم زانو )
• اصابت تروما و ضربات مستقیم به زانو
• اعمال فشار های تکرار شونده روی مفصل زانو به خصوص در ورزش های استقامتی مثل دو میدانی
تشخیص
مشاهده معمولا در حالت ایستاده کمک کننده است. توده برجسته و نرم نیز بخصوص در حالت زانوی خم شده (flexed)، قابل لمس خواهد بود و با چند بار خم و راست کردن زانو احتمال لمس بهتر خواهد بود.
با سونوگرافی و MRI (تصویر زیر) براحتی می توان وجود کیست و وجود کیست مینیسک را تایید کرد که البته در صورت صلاح دید پزشک متخصص شما تجویز می شود.
در صورت اثر فشاری کیست روی عروق پشت زانو، ممکن است باعث تورم ساق پا و شک به بیماری DVT (انسداد وریدهای عمقی) شود که توسط سونوداپلر قابل افتراق است.
همچنین به علت کیست بیکر زانو میتواند روی اعصاب پشت زانو فشار بیاید و باعث آسیب عصب و نوروپاتی گردد که با انجام نوار عصب و عضله (EMG & NCV) می توان تشخیص دقیق داد.
با توجه به اینکه تشخیص افتراقی هر توده ای، بدخیمی می باشد، حتما باید توسط پزشک متخصص مدنظر قرار گیرد.
پزشک ، پشت زانو را برای علت درد پشت زانو و یافتن توده سفتی معاینه می کند.
اندازه کیست بیکر زانو و میزان درد را می توان با توجه به محدودیت حرکت سنجید.
برخی مواقع، علائم پارگی غضروف زانو نیز وجود دارد.
تابش نور به کیست، می تواند نشان دهد که کیست پر از مایع است.
اگر توده به سرعت رشد کند و یا دارای درد شدید شبانه باشید و یا تب داشته باشید، بهتر است آزمایشات مختلفی را انجام دهید تا مطمئن شوید علت درد پشت زانو تومورهای دیگری نباشد.
اشعه X نمی تواند علائم کیست زانو و یا پارگی غضروف زانو را نشان دهد، اما می تواند سایر مشکلاتی که ممکن است وجود داشته باشد را نشان دهد، از قبیل آرتریت.
با MRI می توان کیست و یا پارگی غضروف زانو را دید.
راه ها و روش های درمان
کیست بیکر زانو در غالب قریب به اتفاق اوقات نیاز به درمان ندارد. وجود این کیست بیش از اینکه یک بیماری باشد نشانه و علامتی از یک بیماری دیگر است و با درمان بیماری اولیه (مانند استئوآرتریت یا روماتیسم مفصلی) در اکثر اوقات کیست بیکر هم ناپدید میشود.
در صورتیکه کیست موجب احساس ناراحتی و درد برای بیمار شود بالا نگه داشتن پا، استفاده از زانوبند، استفاده از سرمای موضعی و مصرف داروهای ضد التهابی میتواند در درمان درد پشت زانو و سایر علائم مؤثر باشد و مشکل بیمار را مرتفع کند. در صورت نیاز ممکن است پزشک معالج مبادرت به کشیدن مایع کیست و تزریق کورتیکوستروئید در آن کند.
در موارد بسیار نادری برای درمان کیست بیکر ممکن است کیست نیاز به عمل جراحی و خروج داشته باشد. در صورت پاره شدن کیست بیکر درمان بصورت استراحت و بالا نگه داشتن ساق و تزریق کورتیکوستروئید در درون مفصل زانو است.
کیست بیکر در بچه ها نیاز به درمان ندارد و با رشد بچه خود به خود خوب میشود.