سَرَطان یا سرتان یا چَنگار تقسیم نامتقارن سلول های بدن. سلول های سرطانی از سازوکارهای عادی تقسیم و رشد سلول ها جدا می افتند.
علت دقیق این پدیده نامشخص است ولی احتمال دارد عوامل ژنتیکی یا مواردی که موجب اختلال در فعالیت سلول ها می شوند در هسته سلول اشکال وارد کنند، مانند مواد رادیو اکتیو، مواد شیمیایی و سمی یا تابش بیش از حد اشعه هایی مانند نور آفتاب.
در یک جاندار سالم، همیشه بین میزان تقسیم سلول، مرگ طبیعی سلولی و تمایز، یک تعادل وجود دارد.
محققان انگلیسی در تحقیقات خود متوجه شدند که عدم توازن های غیر ژنیتیکی پروتیین باعث رشد خارج از کنترل تومور می شود.
محققان در جریان مطالعات آزمایشگاهی بر روی موش دریافتند که دو پروتیین Plcy1 و Grb2برای چسبیدن در مسیر Akt با هم رقابت می کنند.
زمانی که پروتیین Plcy1 به این مسیر می چسبد باعث فعال شدن تکثیر سلولی می شود اما پروتیین Grb2 تکثیر سلولی را کنترل می کند.
در سلول هایی که کمبود پروتیین Grb2 دارند ، رشد سلولی پتانسیل از کنترل خارج شدن و سرطانی شدن را دارند.
نحوه پیدایش سرطان
یک سلول طبیعی ممکن است بدون هیچ دلیل واضحی به یک سلول سرطانی تبدیل شود، ولی در اغلب موارد ، تبدیل در اثر مواجهه مکرر با مواد سرطانزا مانندالکل و دخانیات صورت می گیرد.
شکل ظاهری و نیز عملکرد سلولهای سرطانی شده با سلولهای طبیعی تفاوت دارد. جهش یا تغییر ایجاد شده در DNA یا ماده ژنتیکی سلول اتفاق می افتد. DNA همان مسئول کنترل شکل ظاهری و عملکرد سلول است.
وقتی DNA یک سلول تغییر می کند، آن سلول با سلولهای سالم کنار خود تفاوت می یابد و دیگر کار سلولهای طبیعی بدن را انجام نمی دهد. این سلول تغییر یافته از سلولهای همسایه اش جدا می شود و نمی داند چه زمانی رشدش باید به پایان برسد و بمیرد.
به عبارت دیگر سلول تغییر یافته از دستورها و علائم داخلی که سلولهای دیگر در کنترل آنها هستند، پیروی نمی کند و به جای هماهنگی با سلولهای دیگر خودسرانه عمل می کند.
نشانه های سرطان
وجود خون در مدفوع: اگر در ادرار یا مدفوعتان خون مشاهده کردید به هیچ وجه تصور نکنید که حتما از بواسیر باشد، بلکه می تواند نشانه سرطان روده باشد. پزشک باید سوالاتی از شما بپرسد و آزمایشاتی مثل کلونوسکوپی برایتان انجام دهد.
همچنین بالا آوردن خون موقع سرفه کردن هم باید بدقت بررسی شود. البته اگر این اتفاق یک بار بیفتد ممکن است خطر جدی نباشد اما در صورت تکرار حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
درد شکم و افسردگی:
خانم هایی که دچار درد در ناحیه شکم و احساس افسردگی به طور همزمان می شوند نیاز به چکاپ دارند. برخی محققان رابطه بین افسردگی و سرطان لوزالمعده را پیدا کرده اند که هنوز چندان شناخته شده نیست.
خونریزی غیرعادی در خانم ها:
خانم هایی که هنوز به یائسگی نرسیده اند، خیلی وقت ها به خونریزی های زودتر از زمان عادت ماهیانه بی توجهی می کنند.
اما خونریزی بین دو عادت ماهیانه به خصوص وقتی عادت ماهیانه منظم است، نیاز به آزمایش و بررسی دارد. خونریزی بعد از رسیدن به سن یائسگی می تواند نشانه سرطان رحم باشد، بنابراین پزشک باید به دقت سابقه خانوادگی فرد را بررسی و بر حسب زمان خونریزی و سایر علائم، آزمایش فراصوت یا بیوپسی تجویز کند.
تغییرات پوستی:
خیلی از ما خال هایمان را به دقت بررسی می کنیم، چرا که می دانیم هر نوع تغییر در تعداد و اندازه آنها می تواند یکی از نشانه هایسرطان پوست باشد. اما باید تغییر در رنگدانه پوست را هم جدی بگیریم.
همچنین اگر یک دفعه دچار خونریزی یا ورقه ورقه شدن پوست شدید، حتما باید به پزشک متخصص نشان دهید.
تب یا عفونت مکرر :
گرچه یک تب ساده نشانه ی مقابله بدن با یک عفونت است، اما تب دائمی یا طولانی مدت می تواند نشانه ی نوعی سرطان، مانند سرطان لنف باشد.
لوسمی یا سرطان خون نیز نشانه هایی مانند عفونت مکرر، تب، خستگی، درد و دیگر نشانه های مشابه آنفولانزا دارد.
ضعف و خستگی :
ضعف و خستگی که با استراحت یا خواب کاهش نمی یابد، باید توسط پزشک بررسی شود. و ممکن است نشانه ای از سرطان باشد که البته پزشک باید با توجه به نشانه های دیگر آن را بررسی کند.
کاهش وزن غیرمنتظره:
کاهش وزن غیرمنتظره و بی دلیل باید مورد توجه قرار گیرد. اغلب ما به سادگی وزن کم نمی کنیم. البته وقتی از کاهش وزن به عنوان نشانه سرطان صحبت می کنیم، منظومان چند کیلو کاهش وزن به علت افزایش فعالیت جسمی یا کم غذا خوردن به علت گرفتاری های شغلی نیست.
اگر مردی بیش از 10 درصد وزن بدنش را در مدت کوتاهی در حد چند هفته از دست بدهد، زمان مراجعه به دکتر فرا رسیده است.
پزشک شما معاینه جسمی عمومی از شما انجام خواهد، پرسش هایی در مورد رژیم غذایی و برنامه ورزشی تان و نیز وجود سایر علائم خواهد کرد. پزشک بر اساس اطلاعات به دست آمده آزمایش های لازم را تجویز خواهد کرد.
بروز مشکل در بلع:
اگر در قورت دادن مشکل دارید، احتمالا رژیم غذایی تان را تغییر داده اید. پس جویدن چندان برایتان دشوار نیست. احتمالا بیشتر از سوپ، غذاهای مایع یا محلول های پروتئینی استفاده می کنید.
اما این مشکل در قورت دادن می تواند نشانه سرطان gi باشد مثل مری. پزشکتان باید بدقت سابقه خانوادگی شما را بررسی کرده و آزمایشاتی مثل رادیولوژی سینه یا تست gi انجام دهد.
سوءهاضمه:
بیشتر خانم هایی که حاملگی را تجربه کرده اند انواع و اقسام مشکلات گوارشی که با بالا رفتن وزن برایشان اتفاق افتاده بود را به خاطر دارند. اما بروز مشکلات گوارشی و سوءهاضمه بدون هیچ دلیل مشخص می تواند خطرناک و نشانه زودهنگام سرطان مری، معده یا گلو باشد.
بنابراین پزشک باید سابقه خانوادگی شما را بدقت بررسی کند و قبل از انتخاب آزمایشات لازم برای شما، سوالاتی در مورد سوءهاضمه تان بپرسد.
اکنون امور برای شما سرطان های شایع را بازگو میکند
سرطان سینه
سرطان پستان یا سرطان سینه به نوعی سرطان گفته می شود که از بافت پستان آغاز می شود. علائم سرطان سینه می تواند یک توده در سینه، تغییر در شکل سینه، گودی پوست، ترشح مایع از نوک سینه، یا پوسته شدن قسمتی از پوست باشد.
در افرادی که بیماری در اندام های دیگر آنها گسترش پیدا کرده باشد، این علائم می توانند درد استخوان، غدد لنفاوی متورم، تنگی نفس، یا یرقان باشند.
عوامل خطر ابتلاء به سرطان سینه عبارتند از مرض چاقی، عدم تمرین فیزیکی، نوشیدن نوشیدنی های الکلی، درمان جایگزینی هورمون در طول یائسگی، پرتوهای یونی، اولین قاعدگی در سنین پایین، و دیر بچه دار شدن یا بچه دار نشدن.
دلیل حدود ۵ تا ۱۰٪ از موارد ابتلاء به این بیماری ژن هایی هستند که از والدین فرد به ارث رسیده اند، از جمله BRCA1 و BRCA2. معمولاً سرطان سینه در سلول های دیواره مجاری شیر و لوبول ها که تأمین کننده شیر مجاری هستند، ایجاد می شود.
به سرطان هایی که از این مجاری شروع می شوند، کارسینوم پستان گفته می شود، در حالیکه سرطان های ایجاد شدهاز لوبول ها با نام سرطان لوبولار شناخته شده اند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان سینه به لینک کلیک کنید :
لینک
سرطان خون
سرطان خون یا چنگار خون یا لوسمی یا لوکمیا بیماری پیشرونده و بدخیم اعضای خون ساز بدن است.
این بیماری در اثر تکثیر و تکامل ناقص گویچه های سفید خون و پیش سازهای آن در خون و مغز استخوان ایجاد می شود. واژه لوسمی به معنی خون سفید است. لوسمی یکی از چهار سرطان شایع در میان کودکان است.
در بیماری لوکمی یا همان سرطان خون، مغز استخوان به صورت غیر عادی، مقدار بسیار زیادی سلول خونی تولید می کند. این سلولها با سلولهای خون نرمال و عادی متفاوت هستند و درست عمل نمی کنند.
درنتیجه، تولید سلول های سفید خون طبیعی را متوقف کرده و توانایی فرد را در مقابله با بیماری ها از بین می برند.
سلول های لوکمی همچنین بر تولید سایر انواع سلول های خونی که توسط مغز استخوان ساخته می شود از جمله گویچه های قرمز خون که اکسیژن را به بافت های بدن می رسانند، و پلاکتهای خونی که از لخته شدن خون جلوگیری می کنند، اثر می گذارند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان خون به لینک کلیک کنید :
سرطان معده
سرطان معده یا چنگار معده نوعی سرطان است و شایع ترین فرم آن، آدنوکارسینوم یا سرطان غددی در معده است.
سرطان معده را می توان رشد بدون کنترل سلول های بدخیم در معده دانست سایر فرم های کمتر شایع سرطان معده، شامل لنفوما (سرطان درگیر کنندهٔ سیستم لنفاوی) و سارکوما (سرطان بافت هم بند مانند عضله، چربی یا عروق خونی) است.
سرطان معده سالیانه باعث مرگ حدود یک میلیون نفر در سرتاسر جهان می شود.
چه عوامل موجب ابتلا به سرطان معده می شوند؟
مصرف طولانی مدت غذاهای سرخ شده و نمک سود شده
غذای الوده به باکتری به خصوص مصرف طولانی مدت غذاهای آماده
عفونت بانوعی باکتری با نام هلیکوباکترپیلوری
کاهش اسیدیته معده
جراحی معده درگذشته
تماسهای طولانی با داروهایی که ترشح اسید معده را می کاهند(H2 بلوگرها)
زخم های معده وبرخی پولیپها( پولیپهایی که استعداد بدخیمی دارند)
در افراد دارای گروه خونی A نسبت به گروه خونی O ، میزان بروز سرطان معده بیشتر است .
برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان خون به لینک کلیک کنید :
لینک
سرطان پوست
سرطان پوست سرطانی است که از پوست ناشی می شود. این دسته سرطان ها به دلیل رشد غیرعادی سلول ها که توانایی حمله یا انتشار به دیگر قسمت های بدن را دارند.
سه نوع عمده وجود دارد:
سرطان سلول پایه ای (BCC)
کارسینوم سلول
سنگفرشی (SCC) و ملانوما
دو مورد اول به همراه تعدادی از سرطانهای پوستی که زیاد شایع نیستند تحت عنوان سرطان پوستی غیر ملانومی شناخته می شوند(NMSC).
سرطان سلول بازال به آهستگی رشد می کند و می تواند به بافت اطراف آن آسیب برساند اما بعید است به به مناطق دور گسترش یابد یا به مرگ منجر شود.
معمولاً به شکل قسمتی از پوست که بالاآمده و بدون درد نیز می باشد به نظر می رسد، که ممکن است براق باشد با عروق خونی کوچک که روی آن جریان دارند یا ممکن است به شکل یک ناحیه از پوست که بالا آمده به همراه یک زخم بروز می کند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان پوست به لینک کلیک کنید :
کلیک
سرطان مهبل
سرطان مهبل یا سرطان واژن عبارت است از رشد بدون کنترل سلول های بدخیم در مهبل یا فرج. حداکثر رشد در زنان مسن تر در سنین یائسگی رخ می دهد.
علایم شایع
خارش وولو
خونریزی غیرطبیعی مهبل
ناراحتی یا خونریزی با مقاربت
ضایعات کوچک یا بزرگ، سفت، زخمی و بدون درد وولو. این رشدها در وولو لبه های ضخیم و برآمده ای دارند و به آسانی خونریزی می کنند.
ناراحتی در ادرار کردن در صورت گسترش سرطان به مثانه
خونریزی مقعد در صورت گسترش به مقعد
برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان مهبل به لینک کلیک کنید :
کلیک
سرطان کبد
سرطان کبد رشد سرطانی سلول های کبد می باشد که به صورت یک توده در قسمت فوقانی راست شکم و با علائم عمومی مانند زردی و ضعف خود را نشان می دهد.
شیوع و پیش آگهی
این سرطان در مردان شایعتر است. البته بسیاری از اوقات سرطان سایر نقاط بدن نیز به کبد متاستاز می دهند.
سرطان اولیه کبد، در سلول های کبد آغاز می شود و به انواع مختلف و بر اساس نوع سلول سرطانی تقسیم می شوند. منشأ این نوع سرطان سلول های مختلفی از بافت کبد می تواند باشد. اگر بدخیم باشند:
سلول های کبدی Hepatocellular carcinoma کارسینوم هپاتوسلولار از رایج ترین شکل سرطان کبد اولیه است؛ که در سلولهای کبدی شروع می شود.
سلول های سیستم صفراوی Cholangiocarcinoma کلانژیو کارسینوم در مجاری صفراوی لوله مانند در داخل کبد شروع می شود. این نوع سرطان، سرطان مجاری صفراوی نامیده می شود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان کبد به لینک کلیک کنید :
لینک
سرطان بیضه
سرطان بیضه رشد سرطانی سلول های بیضه می باشد که به صورت یک توده سفت اغلب بدون درد در بیضه خود را نشان می دهد.
شیوع و پیش آگهی
سرطان بیضه شایع ترین سرطان در مردان ۲۰ تا ۳۵ ساله است، اما ممکن است در هر سنی دیده شود و احتمال ابتلای هر مردی به این سرطان ۰٫۴٪ است. بطور کلی این سرطان اگر متاستاز نداده باشد بالای نود درصد با شیمی درمانی و سایر روشها قابل درمان است.
برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان بیضه به لینک کلیک کنید :
لینک
سرطان مقعد
سرطان مقعد یکی از انواع بیماری سرطان (تومور بدخیم) است.
سرطان مقعد و تومورهای پیش مقعدی
مقعد عبارت است از منفذ باز عضلانی که در انتهای روده بزرگ قرار دارد. مقعد توسط حلقه ای عضلانی به نام اسفنکتر کنترل می شود که از طریق باز و بسته شدن اجازه کنترل حرکات دستگاه گوارش را فراهم می آورد.
منطقه ای که مقعد را به رکتوم متصل می کند کانال مقعدی نامیده می شود و حدود ۳ تا ۴ سانتی متر طول دارد. سرطان مقعد نادر می باشد. سالیانه حدود ۹۳۰ نفر در انگلستان به این سرطان مبتلا می شوند. شایعترین نوع سرطان مقعد کارسینوم سلول-سنگفرشی می باشد.
سایر انواع نادر این نوع سرطان شامل کارسینومای سلول های قاعده ای، آدنوکارسینوم و ملانوممی باشد. این اطلاعات دربارهٔ کارسینوم سلول-سنگفرشی می باشد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان مقعد به لینک کلیک کنید :
لینک
منبع : سایت سلامت بخش مقالات پزشکی و بهداشتی