زندگی سالم هم برای بدن انسان مفید است و به هم اندازه برای سلامت مغز انسان هم فوایدی غیر قابل انکار دارد — بسیاری از عادت های زندگی سالم از پیرذهنی و تحلیل رفتن مغز (از بین رفتن توانایی تفکر) جلوگیری می کند. مطالعات جدید انجام شده در انجمن سکته قلبی و مغزی آمریکا هفت راه موثر برای سلامت مغز از کودکی تا کهنسالی را منتشر کرده است.
مغز و قلب، هر دو، برای بهتر کار کردن به جریان خون سالم احتیاج دارند، اما در بسیاری از افراد رگ ها به مرور تنگ شده یا حتی با گذشت عمر مسدود می شوند، این بیماری را با عنوان آتروسکلوزیز می شناسند، که از عوامل اصلی وقوع بیشتر سکته های قلبی و مغزی است. عوامل خطر این بیماری را می توان با رژیم غذایی مناسب، فعالیت فیزیکی، عدم مصرف محصولات دخانی، و دیگر روش ها و استراتژی ها کم کرد و حتی به صفر رساند.
فیلیپ گرولیک، رگ عصبشناس، و رئیس کرسی عصب شناسی مرکز پزشکی و سلامت هاون استاین می گوید: «این تحقیق نشان داده است که همان عوامل خطر که برای آترواسکلوزیز در نظر گرفته می شود، همچنین عوامل اصلی پیرذهنی و تحلیل رفتن توانایی مغز و آلزایمر در کهنسالی هستند. با پیروی از هفت گام ساده – هفت گام ساده زندگی – نه تنها از سکته قلبی و مغزی جلوگیری خواهید کرد، همچنین می توانید سلامت مغز را در طول عمر تضمین کنید.»
هفت گام ساده زندگی عبارتند از هفت عامل سلامت که به دست انجمن قلب آمریکا طراحی شده تا سلامت قلبی و عروق را به عموم آموزش دهد. اکنون محققان معتقدند که با پیروی از همین هفت گام ساده زندگی می توان از پیرذهنی جلوگیری و سلامت مغز را در بزرگسالی تضمین کرد.
در هفت گام ساده زندگی از افراد خواسته می شود تا:
یک) فشار خون خود را کنترل کنند
دو) کلسترول خود را کنترل کنند
سه) قند خون را در حد نرمال نگه دارند
چهار) فعالیت فیزیکی متناسب را ترک نکنند
پنج) از رژیم غذایی سالم پیروی کنند
شش) وزن خود را در حد مطلوب نگه دارند
هفت) سیگار نکشند یا فورا این عادت را ترک کنند.
سلامت مغز عبارت است از توانایی فرد در تمرکز، دریافت و درک اطلاعاتی که از حواس پنجگانه به مغز می رسد؛ آموختن و به خاطر سپردن؛ ارتباط برقرار کردن؛ حل کردن مسائل و تصمیم گیری؛ توانایی حرکت و کنترل احساسات. پیرذهنی می تواند یک یا تمام این موارد را تحت تاثیر قرار دهد.
راهنمای سلامت مغز، که در ژورنال انجمن قلب آمریکا منتشر شده است، تاکید می کند که با رعایت هفت گام ساده زندگی می توان سلامت مغز را از سنین جوانی حفظ کرد، زیرا آترواسکلوزیز – تنگ شدن شاهرگ هایی که باعث سکته و حمله قلبی و سکته مغزی می شوند – می تواند حتی از کودکی هم آغاز شود. گرولیک می گوید: «مطالعات همچنان ادامه دارد، و باید دریابیم که چطور استراتژی طراحی شده برای سلامت قلب می تواند برای سلامت مغز هم مفید باشد.» البته تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است، اما گرولیک تاکید می کند که چشم انداز نتایج به دست آمده بسیار روشن است.
بالا رفتن فشار خون، کلسترول و قند خون می تواند رگ های کوچک تر را تحت تاثیر قرار دهد، و مشکلات عدیده ای ایجاد کند که میزان خون مغز را کاهش دهد. برای مثال، فشار خون بالا – که یک نفر از سه نفر را در آمریکا درگیر خود کرده است – باعث صدمه به رگ های حامل اکسیژن و مواد غذایی به قلب و مغز می شود.
صدمات ایجاد شده می تواند به تجمع چربی، یا آترواسکلوزیز شود، همچنین ایجاد لخته در رگ ها را به همین صدمات مربوط دانسته اند. بدین ترتیب رگ ها تنگ می شوند، و جریان خونی که باید به مغز برسد کم شده، و همچنین می تواند باعث روی دادن سکته مغزی یا «مینی استروک» شود. در این صورت توانایی ذهنی کاهش می یابد و سلامت مغز دستخون خطر خواهد شد. به چنین اتفاقی ناتوانی ادراکی عروقی، یا جنون عروقی می گویند.
محققان پیش از این بر این باور بوده اند که بیماری آلزایمر و دیگر بیماری ها با علائم مشابه کاملا مستقل از سکته مغزی هستند، اما به قول گرولیک: «با گذشت زمان دریافته ایم که همان عوامل خطر که در هفت گام ساده زندگی برای جلوگیری از سکته مغزی بدان اشاره شده است می تواند در پایین آوردن خطر بیماری آلزایمر، و احتمالا دیگر اختلالات تحلیل عصبی، مفید باشد.»
منبع: ساینس دیلی