این روزها برخی افراد از استرس، اضطراب، اختلال در تمرکز، کم‌خوابی یا بی‌خوابی ناشی از تغییر فصل رنج می‌برند. بروز این علائم حتی به میزان ناچیز می‌تواند سلامت روح و روان را تحت تاثیر قرار داده و عملکرد طبیعی مغز را مختل کند. بنابراین برای تقویت اعصاب و ایجاد آرامش روانی بهتر است از گیاهان آرام‌بخشی چون گل‌گاوزبان، سنبل‌الطیب که اثرات سودمندی دارند استفاده کنیم.
گل‌گاوزبان
گل‌گاوزبان گیاهی است خودرو که اغلب در دامنه کوه‌های البرز می‌روید و در حال حاضر نیز به شکل صنعتی کشت می‌شود. این گیاه دارای گونه‌های زیادی است و به دلیل خواص دارویی فراوان و گل‌های زیبا، بسیاری از خانواده‌ها آن را در باغچه‌هایشان می‌کارند. برگ‌ها و گل‌ها بخش‌های مصرفی این گیاه را تشکیل می‌دهند.
گل‌گاوزبان به دلیل دارا بودن مقادیر چشمگیر پتاسیم و کلسیم بسیار ادرارآور بوده و با تحریک بدن، تبادلات سلولی را تنظیم و سیستم اعصاب را آرام و برای درمان ناراحتی‌های اعصاب به کار می‌رود.
جوشانده و دم‌کرده این گیاه حواس پنجگانه را تقویت کرده و بسیار نشاط‌آور، بازکننده رنگ رخسار، کاهنده غم و اندوه و ضد وحشت و اضطراب است و می‌تواند حواس‌پرتی را رفع و تنگی نفس ناشی از آشفتگی ذهنی را بهبود بخشد.
خواص ضد سرطانی
منیزیم موجود در گل‌گاوزبان ضدسرطان بوده و به دلیل دارا بودن «آلکوالویید» می‌تواند ضد حساسیت، ضد‌روماتیسم و ضد التهاب باشد.
این گیاه باعث کاهش تب در بیماری‌هایی چون سرخک، مخملک، آبله و کهیر می‌شود.
در برخی کشورها برگهای تازه گل‌گاوزبان را به علت داشتن مقادیری ویتامین C داخل سالاد می‌ریزند. گل‌های تازه این گیاه نیز بویی شبیه خیار دارد و وقتی در آب خیسانده شود و با آب‌لیمو و شکر مخلوط شود، مصرف آن برای روزهای گرم بسیار نشاط‌انگیز و خنک‌کننده است.
تصفیه‌کننده خون
گل‌گاوزبان علاوه بر خواص درمانی فوق تصفیه‌کننده‌خون، ضداسپاسم، محرک غدد آدرنال، مقوی قلب و عروق، نرم‌کننده مجاری تنفسی، خلط‌آور، شیرافزا و مسهل بوده، ولی به دلیل دارا بودن آلکوالویید برای زنان باردار و کودکان مضر است.
دم‌کرده گل‌گاوزبان به همراه سنبل‌الطیب و لیموعمانی یک نوشیدنی نشاط‌آور و آرام‌بخش است که استفاده از آن به جای چای و قهوه در مجالس عزاداری برای ایجاد آرامش درونی توصیه می‌شود.
سنبل‌الطیب
این گیاه اعصاب را آرام می‌کند و ضدسرگیجه و تپش قلب است. کسانی که به خوردن قرص‌های شیمیایی آرام‌بخش عادت کرده‌اند بهتر است به سراغ سنبل‌الطیب بروند. این گیاه ضد صرع، ضد تشنج، معرق، ادرارآور، اشتها‌آور، مقوی قلب، ضددلهره و استرس بوده و سردردهای یکطرفه، اختلالات زمان یائسگی، سکسکه‌های مداوم، بی‌خوابی، خستگی و بیماری‌هایی را که منشأ عصبی داشته باشند، تسکین می‌دهد.
این گیاه نیز گونه‌های زیادی داشته و انواع وحشی آن خاصیت بیشتری نسبت به پرورش یافته آن دارند و معمولا در دامنه کوه‌های البرز یافت می‌شود.
گل گاوزبان اصلي
گياه گل گاوزبان به طور خودرو، منحصراً در دامنه ي کوه هاي البرز به عمل مي آيد و تاکنون اهلي نشده و قابل کشتت نيست.
- گل گاوزبان مقوي روح و اعضاي رئيسه بدن بوده، حواس پنجگانه يا بهتر بگويم، حواس هجده گانه آدمي را تقويت مي کند.
-گل گاوزبان شکم را نرم و کيسه صفرا را باز مي کند، اخلاط سوخته سوداوي را از معده خارج و عوارض آن را از بين مي برد.
-از دیگر خواص گل گاوزبان این است که جوشانده آن همراه با داروهاي ديگر جهت سرسام(مننژيت)، برسام(ورم حجاب حاجز)، ماليخوليا، جنون و رفع حواس پرتي مفيد مي باشد.
- جوشانده گل گاوزبان نشاط آور بوده، رنگ رخسار را باز مي کند.
- یکی دیگر از خواص گل گاوزبان این است که،سينه را نرم مي کند، تنگي نفس و درد گلو را شفا مي دهد.
-یکی دیگر از خواص گل گاوزبان این است که، دلهره و وحشت را از بين مي برد و غم و غصه را کم مي کند و براي کساني که با خود حرف مي زنند سودمند مي باشد.
- جوشانده گل گاوزبان با عسل جهت تنگي نفس تجويز شده است.
جلوگیری از سفید شدن مو
سنبل‌الطیب به دلیل دارا بودن منگنز از سفید شدن مو جلوگیری می‌کند و شستن چشم با جوشانده آن سرخی چشم را از بین می‌برد و مقوی معده و کبد است.
گربه‌ها این گیاه دارویی را بی‌اندازه دوست دارند و به خاطر خوردن آن بی‌قرار می‌شوند به همین دلیل این گیاه علف گربه نیز نامیده می‌شود. این گیاه در عطاری‌ها به فروش می‌رسد و مصرف بیش از اندازه و طولانی‌مدت آن می‌تواند باعث ضعف چشم و گوش شود.
متخصصان طب گیاهی توصیه می کنند برای استفاده از خواص درمانی گل گاو زبان و سنبل الطیب بویژه ایجاد آرامش و نشاط حداقل هفته ای 3 بار این دو گیاه را دم کرده و به جای چای نوش جان کنید.
خواص داروئی گل‌گاوزبان
بر اساس کتاب قانون بوعلی سینا:(قانون در طب انتشارات صداوسیما صفحه ۲۰۲) مزاج:گرمیش نزدیک به اعتدال است و کمی به سوی گرمی گرایش دارد، در آخر اول رطوبتی دارد. خوزی گفته‌است در آخر دوم سرد و تر است و این نظریه از راستی دور است.
۱) گل گاو زبان و برگهای آن تصفیه کننده خون است.
۲) آرام کننده اعصاب است.
۳) عرق آور است.
۴) ادرار آور است.
۵)کلیه‌ها را تقویت می‌کند.
۶) سرماخوردگی را برطرف می‌کند.
۷) برای از بین بردن سرفه از دم کرده گل گاو زبان استفاده کنید.
۸) در درمان برونشیت موثر است.
۹) بی اختیاری دفع ادرار را درمان می‌کند.
۱۰) التهاب و ورم کلیه را درمان می‌کند.
۱۱) در درمان بیماری سرخک و مخملک مفید است.
۱۲) ضماد برگهای گاو زبان برای رفع ورم موثر است.
۱۳)برگهای گاوز بان را بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید.
۱۴) برگهای تازه گل گاو زبان دارای مقدر زیادی ویتامین C می‌باشد و در بعضی از کشورها آنرا داخل سالاد می‌ریزند.
۱۵) این گیاه درمان خوبی برای فلاش بک زدن‌های متوالی در زندگیست
طریقه مصرف صحیح گل‌گاوزبان
هر دارویی اعم از طبیعی و غیرطبیعی، در کنار تاثیرات مثبت خود، اثرات منفی هم دارد که باید قبل از مصرف با پزشک مربوطه مشورت شود.
افرادی که از فشار خون بالایی برخوردار هستند باید بدانند گل‌گاوزبان باعث افزایش فشار خون می‌شود؛ بنابراین این‌گونه افراد بهتر است دمنوش آن را به‌همراه چند قطره آب‌لیمو یا مقدار کمی لیمو عمانی، میل کنند.
همچنین قدیم‌ترها همواره مصرف این گیاه را به‌همراه شکر و نبات، و حتی دم‌کردن آن با نبات را توصیه می‌کنند.
مصرف آن به‌عنوان نوشیدنی پس از شام توصیه می‌شود.
برخی‌ها هم گل‌گاوزبان را با گیاهی به نام سنبل‌الطیب(علف گربه) دم می‌کنند، مصرف زیاد مخلوط این دو گیاه که هر دو برای تقویت اعصاب توصیه می‌شوند؛ مسمومیت، خستگی، احساس سبکی سر، گشاد شدن مردمک چشم و مسمومیت کبدی را به دنبال دارد.
مصرف آن همراه با داروهای سیستم عصبی مرکزی مانند ضد افسردگی‌ها، ضد اضطراب‌ها، آرام‌بخش‌ها، خواب‌آورها و آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
چند توصیه
ـ اگر در حال مصرف داروهای شیمیایی اعصاب هستید و قصد استفاده از گیاهان دارویی را دارید حتما پزشکتان را در جریان بگذارید، چرا که تداخل دارویی ممکن است به ضررتان باشد.
ـ برای خرید گیاهان دارویی به عطاری‌هایی بروید که محصولاتشان در مجاورت نور آفتاب نباشند. گیاهان باید به صورت کاملا خشک در بسته‌های بهداشتی پلمب شده و دارای اسم، نشانی، تاریخ مصرف و دیگر مشخصات باشند.
ـ بعد از باز کردن بسته گیاه دارویی، بلافاصله آن را درون یک شیشه دردار و به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید.
