لكه های پررنگ شایعتر شامل بیماری ملاسما ، ، لنتیگو، كك مك و خالهای هم سطح پوست می باشد .
ملاسما
از جمله شایعترین لكه های پررنگ پوست صورت می توان به ملاسما اشاره نمود كه بیشتردرخانمها رخ داده اما بروز آن در آقایان نیز غیرمعمول نیست . ملاسما در افراد با پوست سبزه و تیره بیشتر رخ می دهد.
این لكه ها بیشتر در مركز صورت برروی بینی وگونه ها، وسط پیشانی وبالای لب به شكل قرینه رخ داده وعلت واقعی آن مشخص نیست وبه نظرمی رسد یك بیماری مولتی فاكتوریال (چند عاملی) باشد . چون این لكها بیشتردرحاملگی ومصرف قرصهای ضد بارداری رخ می دهد لذا تصور میگردد كه با عدم تعادل هورمونی ارتباط داشته باشد . البته این به آن معنا نیست كه افراد دارای ملاسما دچاركمبود یا افزایش هورمونهای خاصی درخون خود هستند بلكه این عدم تعادل درپوست فرد وجود دارد وبا آزمایشهای هورمونی كشف نمی شود .
ازجمله داروهای دیگری كه باعث این حالت پررنگی می شود می توان به فنی تویین خوراكی اشاره نمود كه در بیماری صرع مصرف می شود .عامل ژنتیك ونژاد نیز دربروز این نوع لكها دخالت دارد. ملاسما فقط بعلت زیبایی برای فرد آزاردهنده بوده و هیچ گونه خارش و ناراحتی مشابه ایجاد نمی كند. نور آفتاب باعث تشدید این نوع لكها شده و گاهی شروع این نوع لكها به دنبال سفر به مناطق آفتاب خیز و یا در معرض طولانی آفتاب بودن رخ می دهد.
جهت درمان این نوع لكها استفاده ازضدآفتاب مناسب اولین قدم درمان می باشد درغیراینصورت اثرضدلكها نیزكم خواهد شد. داروهای زیادی برای ملاسما پیشنهاد می شود ولی باید درنظرداشت كه ملاسما چند نوع دارد كه درمان دربرخی انواع آن موثردربرخی بطورنسبی موثرودریك نوع نیز اصلاً موثر نمی باشد. ملاسما را می توان براساس عمق رنگدانه به سه دسته تقسیم نمود:
نوع اول اپیدرمال یا سطحی می باشد كه به درمانهای ضدلك پاسخ مناسبی می دهد. نوع دوم اپیدرمودرمال می باشد كه از لحاظ عمق رنگدانه متوسط محسوب شده و به درمانهای ضدلك پاسخ نسبی می دهد ونوع سوم كه درمال بوده و عمق بیشتری از دو نوع قبلی داشته و پاسخی به درمانهای ضدلك نمی دهد.
درمانهای ضدلك شامل هیدروكینون، آزلاییك اسید ، ویتامینC ، لایه بردارهای حاوی AHAوهمچنین داروهای جدیدتری كه هنوزاثرآنها بامطالعات دقیق ثابت نشده مانند آربوتین ، glabridin، آلوورا و... می باشد.
گاه ازتركیب چند دارونیزاستفاده می شود تا اثرات آنها تشدید گردد. ازپیلینگ شیمیایی نیزجهت درمان استفاده می شود كه با لایه برداری عمقی می تواند باعث بهبودی ضایعات شود اما دركناراین اثرمفید می تواند گاهی با تحریك پوستی باعث تشدیدضایعات نیز بشود . میكرودرمابریژن نیزهمین خاصیت را دارد. این نكته را باید به خاطرداشت كه درمانهای ضدلك ازهرنوع كه باشد ؛
باید بطورطولانی مصرف شده وگاه با قطع درمان عود لكها را شاهد هستیم . البته برخی داروها را می توان فقط برای دوره محدودی استفاده نمود لذا درمان باید تحت نظر متخصص پوست انجام گیرد تا از عوارض آن كاسته گردد . برای مثال داروی هیدروكینون با غلظتهای بالا را نمی توان بیش از شش ماه استفاده نمود زیرا احتمال عوارض آن كه خود به شكل لكه های خاصی می باشد را افزایش می دهد.
كك مك (Freckle)
این نوع لكها بیشتردركودكی ودرروی گونه ها وبینی ودرافراد با پوست روشن وبه ویژه دركسانی كه موی قرمزدارند ؛ رخ می دهد . اندازه این نوع لكها كوچك بوده و تنها ازلحاظ زیبایی برای فرد ووالدین او اهمیت دارد . كك مك جنبه ژنتیكی داشته وسابقه خانوادگی آن معمولاً درفرد مبتلا وجود دارد . دربرخی كشورها مانند كشورهای شمال اروپا بعلت شیوع بالا ،این حالت پوست كاملاً طبیعی محسوب شده وباعث مراجعه فرد به پزشك نمی گردد اما درمناطق دیگركه شیوع آن بالا نیست می تواند باعث ناراحتی فرد گردد . این نوع لكها درتابستان بیشترشده ودرزمستان كاهش می یابد .
كك مك معمولاً درابتدای كودكی افزایش یافته ودردوران پس از بلوغ ثابت مانده ویا حتی كمی بهبودی نشان می دهد . داشتن پوست سفید وكك مكی یك نشانه حساس بودن به نورخورشید بوده و باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست می باشد . افراد دارای این نوع پوست درمعرض آفتاب دچارآفتاب سوختگی شده وباید بطورمرتب ازضدآفتابهای مناسب استفاده نمایند .
جهت درمان كك مك می توان علاوه برضد آفتاب ازكرمهای لایه برداریا كرمهای حاوی ترتینویین استفاده نمود اما به علت تحریك پوستی ایجاد شده توسط این نوع كرمها حتماً استفاده از آنها باید تحت نظرمتخصص پوست باشد . درمانهای دیگرشامل پیلینگ شیمیایی ، میكرودرمابریژن و لیزر می باشد . ازكرمهای پوشاننده نیز می توان جهت كمترنمایان شدن كك مك استفاده نمود .
اما باید توجه داشت كه كك مك یك حالت ژنتیكی پوست بوده وبا درمانهای گفته شده تنها می توان مدتی این ضایعات پوستی را كاهش داد اما احتمال عود مجدد آنها وجود دارد ولذا به افراد دچاراین حالت پوستی توصیه می شود با پوست خود كمی مدارا كنند وآن را بیماری ندانسته بلكه یك حالت ازپوست طبیعی به شمارآورند.
LENTIGO
لنتیگو لكه های قهوه ای رنگی است كه معمولاً درسنین میانی به بالا درمناطقی مانند صورت وپشت دستها كه بیشتر درمعرض آفتاب هستند ایجاد می شود . تعداد این ضایعات معمولاً زیاد بوده ومی تواند ازلحاظ زیبایی برای فرد مشكل ساز شود . این ضایعات نتیجه افزایش سلولهای رنگدانه ای (ملانوسیت) در لایه قاعده ای اپیدرم پوست می باشد .
لنتیگوها دو نوع می باشند یك نوع كه در اثر تابش آفتاب شدید ایجاد می شود ودرسنین جوانی نیز بروزكرده وایجاد آن به شكل حاد می باشد ونوع دوم كه به آن لنتیگوی پیری می گویند و فقط درسنین كهولت رخ داده و به علت تابش نور خورشید درسالیان طولانی عمر فرد بوده و تدریجاً بروز می كند . لنتیگوها به سرطان پوست منجرنمی شوند (برخلاف كراتوز آكتینیك كه می تواند به سرطان پوست از نوع SCC تبدیل شود واین ضایعه نیز دراثر نور آفتاب ایجاد می شود.)
خالهای سطحی (junctional nevus)
خالهای جانکشنال نوعی ازخالهای پوستی هستند که بیشتردرکودکی و نوجوانی و اکثراً درپوست صورت و پشت دستها ایجاد می شود. این خالها مسطح و کوچک بوده و رنگ آنها نیزمعمولاً قهوه ای می باشد . بروز این نوع خالها نیزمانند خالهای ملانوسیتیک دیگربا توارث درارتباط است . بعلت خطرپایین تبدیل شدن این خالها به بدخیمی های پوستی ، معمولاً نیازی به درمان اینگونه خالها نیست .
اما درصورتی که این نوع خالها باعث مشکل زیبایی برای فرد شده باشد می توان با روشهای جراحی ، استفاده ازکوترویا دستگاههای RF ویا لیزراقدام به ازبین بردن این خالها نمود . اما باید توجه داشت که با هرروشی که خالها برداشته شوند احتمال عود خال ویا بجا گذاشتن اسکاروجود دارد والبته عود خال قابل درمان ترازبجا گذاشتن اسکار می باشد .
عود خال نشانه کم برداشتن بافت می باشد واسکارنشانه زیاد برداشتن بافت خال می باشد. در بین روشهای درمانی جهت برداشتن خالها استفاده از لیزرهای اربیوم یاگ ویا CO2 بشکل دقیقتروظریفتری خالها را ازبین می برد اما همین روشها نیزگاه با عود خال و یا به جا گذاشتن اسکارمی تواند همراه گردد . پس توصیه می گردد به جز در مواردی که خال باعث مشکل زیبایی زیادی شده باشد، بهتر است اقدام به ازبین بردن خالها نشود.