دیسک کمر

دیسک کمر و درمان دیسک کمر به شیوه های نوین بدون جراحی

دیسک کمر چیست

در ستون فقرات بدن انسان بين مهره های کمری استخوانی بالشتک ها يا صفحاتی از جنس غضروف قرار دارند كه به آنها ديسک گفته مي‌شود و واضحا در کمر به آنها دیسک کمر گفته می شود. كمر انسان دارای 5 مهره کمر است كه در پايين آنها نیز استخوان مثلثي‌ شكلي به نام استخوان خاجي قرار گرفته است. بنابراین در ناحيه كمر تعداد دیسک های بین مهره ای 5عدد می باشد.

وظيفه اصلي دیسک ها در ستون فقرات بدن انسان ضربه‌گير بودن آن است. به عبارتی دیسک ها، فشارهايی را كه به ستون فقرات وارد مي‌شود را جذب مي‌كند و همچنين کمک در بهبود حركت بين مهره‌ها می نماید. بنابراین همه افراد دیسک کمر دارند و منظور از دیسک کمر فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر می باشد که البته یکی از صعب العلاج ترین بیماری های ستون فقرات می باشد.

دیسک کمر از چه جنسی ساخته شده است ؟ در کمر افراد ساختار ژله ای شکلی وجو دارد که عمدتا از آب و کمی پروتئین و دیسک کمر را تشکیل می دهد. معمولا افراد دیسک را کمر درد هایی می دانند که بسیار دردناک بوده و مانع فعایتهای روزانه می شود. بنابراین همانطور که عنوان شد بیماری دیسک کمر در حقیقت به وضعیت فتق دیسک کمر اطلاق می شود.

بیماری دیسک کمرهم در مردان و هم زنان تقریبا با شدت مساوی مشاهده می شود . بعضی از منابع معتقدند در مردان 30تا 50ساله فتق دیسک کمر کمی بیشتر دیده می شود. متاسفانه ما روز به روز با سونامی افزایش شیوع و کاهش سن ابتلا به کمر درد به علت دیسک کمر مواجه هستیم.به گونه ای که حتی در کلنیک ها جوانانی در رده سنی ۱۶ تا ۲۰ سال با کمردردهای که به علت فتق دیسک کمر روی داده روزانه مراجعه می کنند.

عکس دیسک کمر 

همانطور که در شکل سمت راست مشاهده می کنید ماده ژله ای داخل دیسک کمر بیرون آمده و عصبی که از کنارش رد می شود را تحریک می کند ، این در واقع همان پارگی دیسک کمر می باشد. مجموعه چند ریشه عصب که توسط دیسک ها تحریک می شوند ، موجب تحریک عصب سیاتیک و درد سیاتیکی می گویند. بنابراین در بسیاری از موارد دیسک کمر و سیاتیک به نوعی مطرح کننده یک بیماری هستند.

علایم دیسک کمر

درد موضعي در ناحيه كمرکه در یسیاری از بیماران ممکن است وجود نداشته باشد!

درد انتشاری در پاها به عنوان یکی از مهمترین علل دیسک کمر مطرح می باشد.

بی حسی و ضعف عضلانی

احساس گزگز و مور مور و خواب رفتگی در پاها

احساس سوزش عضلانی

شایان ذکر است علائم اولیه دیسک در اغلب افراد ضعف عضلات ناحیه کمر و شکم است. به دنبال آن دیسک ضعیف شده و بدنبال یک حادثه جابجا شده و با فشار به اعصاب موجب بروز کمر درد و درد ساق پا، ران و ... شوند.

بسیاری از بیمارانی که دچار گزگز و مور مور در پا ها می باشند ابتدا به بیماری ام اس شک می کنند . در حالی که خواب رفتگی پا بیشتر به دلیل تحریک ریشه عصب توسط دیسک کمر می باشد تا بیماری ام اس. در ام اس بسیاری از علایم از جمله ضعف و دو بینی و... بسیار بارز تر می باشد.

دیسک کمر ممکن است موجب کمردرد بسیار شدید شود ولی خصوصا در موارد مزمن ممکن است اصلا کمردرد هم نداشته باشد و فقط علائم درد باسن و درد ساق و کناره پا ایجاد کند.بسیاری از بیماران سابقه کمردرد را دارند ولی ممکن است این درد مربوط به گذشته هایی باشد که راحتی آن را نتوانند به دیسک کمر و درد ساق و کف پا خود ارتباط دهند.

علایم دیسک کمر شدید و پارگی دیسک کمر

بیمار با دیسک کمر شدید ممکن است از درد شدید کمر و با انتشار به باسن و پاشنه شکایت داشه باشد و بی حسی پاها و بی قوتی پاها و کاهش تمایل جنسی و اختلالات ادراری مانند کاهش یا تند شدن ادرار ممکن است از علائم دیسک کمر شدید باشد.

ارتباط دیسک با درد پاها

گاهی به دلیل فشاری ناگهانی که به ستون فقرات وارد می شود، دیسک نیز از جای خود خارج شده و باعث اعمال فشار بر ریشه های عصبی که از آن خارج می شود.

فشار دیسک با احساس کمردرد و سوزش در پاها ممکن است همراه باشد. علاوه بر آن ممکن است آن احساس درد دیسک کمر با احساس گزگز و بی حسی در پاها و درد پا و ساق یا رانیز همراه باشد.

تاکید می کنم در برخی مواقع فتق دیسک کمر دردی در کمر ایجاد نمی کند ولی دیسک باعث ایجاد درد پا و درد در ناحیه ساق پا و یا ران فرد شود . بنابراین ممکن است دیسک عامل ایجاد درد پا و درد در ران و ساق پا و باسن باشد ولی منشا اولیه درد ، در کمر باشد.

عوامل تاثیر گذار در ایجاد دیسک کمر

یکی از عوامل فشار زياد و ناگهاني مثل زمين‌خوردن يا بلندكردن يك جسم سنگين می باشد، از سایر عوامل ایجاد دیسک کمر نیز اعمال فشارهای كم اما مكرر می باشد، مثلا سالها فرد طولانی پشت میز خود می نشیند و تدریجا دیسک کمر را تحریک می کند ولی هرنی و فتق دیسک بعضی چندین سال رخ می دهد اما علت آن را باید در تمام این سال هایی جستجو کرد که فرد بدون ورزش و تناوب در کار طولانی نشسته است.

در زمانی که فرد به سمت جلو خم مي‌شود يا تنه را به يك سمت مي‌چرخاند ديسک های كمر نیز بيشتر به سمت عقب فشرده مي‌شوند. پس زمانی که فرد به‌طور مكرر به جلو خم شده يا بارها با چرخش تنه مواجه باشد، احتمال فتق ديسك فرد افزايش مي‌يابد.

راههای تشخیص دیسک کمر

از جمله راه های تشخیص می توان به موارد زیر اشاره کرد:

در تشخیص پزشک معالج از بیمار مبتلا به كمر درد می خواهد که دراز کشیده و پای خود را به صورت عمودی بالا ببرد.تست SLR و معاینه انگشت شست و توانایی راه رفتن روی پنجه و پاشنه از مهمترین معاینات در تشخیص دیسک کمر می باشد.

تست MRI

تست نوار عصب و عضله در تشخیص دیسک کمر

پارگی دیسک کمر چیست

همه افراد دارای غضروفی به نام دیسک در بین ستون فقرات خود می باشند و بیماری دیسک کمر در واقع عمدتا به فتق به همراه پارگی دیسک کمر در لایه خارجی آن اطلاق می شود.

درمان دیسک کمر

درمان های بدون جراحی دیسک کمر

استراحت مطلق

در مرحله اول درمان ديسك كمر فرد باید استراحت کند البته منظور چند ماه استراحت نیست بلکه ابتدا استراحت مطلق 3 روزه بعد استراحت نسبی و انجام فعالیت های روزانه به گونه ای که متخصص طب فیزیکی و توانبخشی به بیمار آموزش می دهد.

راه های درمان پاره شدن دیسک کمر بستگی به سن و جنس و میزان بیرون زدگی ماده ژلاتینی و میزان پیشرفت بیماری و علایم دیسک کمر مانند بی اختیاری ادرار و مدفوع بستگی دارد ولی در مراحل اولیه مرتبط با میزان درد نیست.

هر چند سیستم های پیشرفته طب فیزیکی و توانبخشی در کنترل علایم دیسک کمر بسیار موثر می باشد اما بنده با تجربه بالغ بر 20 سال درمان غیر جراحی دیسک کمر معتقدم، دیسک کمر بدون رعایت نکات اموزش داده شده به بیمار و انجام ورزش صحیح به شیوه درستی کنترل نمی شود و اگر هم کنترل شود مجدد عود خواهد کرد.

درمان های بدون جراحی دیسک کمر در کلینیک پیشگام شامل :

درمان های نوین و تحصصی اوزون درمانی یا ازن تراپی

آخرین لیزرهای پرتوان نسل جدید

طب سوزنی با روش های غربی

فیزیوتراپی

ورزش

ماساژ

تزریق اپیدورال

تریگرپوینت تراپی

کمربندهای طبی

رفلکسولوژی

مانیپولاسیون ( کایروپراکتیک ) و جا اندازی ستون فقرات

RF یا رادیوفرکوانسی

در موارد نادر جراحی بسته ستون فقرات هستند.

90%درمان غیر جراحی دیسک کمر ، درمان های توانبخشی است.

درمان دیسک کمر با ورزش

قدم اول برای تقویت عضله ورزش استاتیک می باشد که همه می توانند انجام دهند اما افرادی که کمردرد و خصوصا دیسک کمر دارند و یا دردهای سیاتیک با انتشار به پا دارند باید ورزش را زیر نظر پزشک متخصص آموزش ببینند چه بسا بعضی از ورزش ها مشکل سیاتیک و فتق را تشدید می کنند.

به کلیه بیماران تاکید می کنم ورزش باید در مرحله کاهش درد شروع شود. ورزش در زمانیکه درد زیاد دارید موجب تشدید علایم دیسک کمر می شود.کم نیستتد بیمارانی که در مرحله حاد دیسک کمر به استخر مراجعه می کنند و با تشدید درد به کلنیک ما مراجعه می کنند.

بعد از کاهش درد یکی از مهمترین ورزش های ایزومتریک در بیماران مبتلا به دیسک کمر ورزش تیلتینگ می باشد. ورزش تیلتینگ اولین ورزشی است که دکتر سپهریان به بیماران خود توصیه می کند. شاید این ورزش را بتوان ورزش کلیدی در درمان و پیشگیری از دیسک کمر عنوان کرد. در این ورزش بیمار دراز می کشد و پاهای خود را جمع می کند و کمر خود را به پایین فشار می دهد و برای 10 ثانیه این ورزش را انجام می دهد.

ورزش دوم دیسک کمر ورزش کشش عضله پریفورمیس می باشد. در این ورزش در شرایطی که دراز کشیده اید ، پای خود را روی پای دیگر بیاندازید و در جهتی مطابق به شکل از لبه خارجی زانو لگن را بکشید که عضله پریفورمیس و محل خروج سیاتیک شما کشیده شود. این کشش را 15 ثانیه نگه دارید و 5 بار تکرار کنید. انجام صحیح این ورزش که ما در کیلنیک خودمان برای بیماران انجام می دهیم از مهمترین ورزش ها ی کنترل علایم دیسک کمر در پاها می باشد. اگر این ورزش کلیدی دیسک کمر را اشتباه انجام دهید درد شما تشدید می شود.

ورزش سوم دیسک کمر از جمله ورزش های سری مک کنزی می باشد. در شرایطی که روی شکم خوابیده اید و زیر آن بالش گذاشته اید، سر و گردن را مطابق شکل بالا بیاورید و 10 ثانیه نگه دارید. کمی صبر کنید اگر با این ورزش احساس آرامش در کمر یا پای خود داشتید 10 مرتبه دیگر این ورزش دیسک کمر را ادامه دهید.

ورزش چهارم دیسک کمر ، پای خود را مطابق شکل در شکم خود جمع کنید و هر طرف را 10 ثانیه بکشید و 10 مرتبه تکرار کنید. در این کشش محل اتصال کمر به لگن باید کشیده شود.

قدم بعد در ورزش های دیسک کمر ، ورزش‌های دینامیک و حرکتی می باشد که بیشترین تاثیر را در تقویت عضلات واطراف آن دارد و به این شیوه مانع کمردرد می شوند شامل شنا، راهپيمايي در سطوح غیر شیب دار و غیر ناهموار و دوچرخه ثابت دارای پشتی کمر می باشد .متذکر می شوم این ورزش‌ها باید بعد از ورزش های استاتیک که در بالا توضیح دادیم انجام شود و به این طریق عضلات اطراف دیسک کمر دوباره بازسازي شده و قوي باقی ‌بمانند.

آب درمانی و راه رفتن در اّب برای درمان دیسک کمر دارای قوانینی است که اگر اجرا نشود ممکن است مشکل شما را تشدید کند. به طور مختصر تا زمانی که متخصص طب فیزیکی به شما اجازه نداده است شنا نکنید و بیش ار ا ساعت در استخر نباشید.

درمان دیسک کمر با طب سوزنی:

امروزه طب سوزنی و در دنیای مدرن طب سوزنی الکترونیک یکی از موثرترین و بهترین درمان ها در درمان دیسک کمر می باشد . در این روش با استفاده از منافع طب سوزنی در کنار پولاریتی درمانی و کمک از تئوری های قطبیت موجب درمان بسیاری از بیماران دیسک کمر می باشد. جالب است بدانید در بسیاری از نقاط دنیا از جمله در چین و آمریکا طب سوزنی الکترونیکی انتخاب اول مردم برای درمان دیسک کمر می باشد.

درمان خانگی دیسک کمر:

استفاده متناوب از ماساژ یخ و گرم ، استراحت در مرحله حاد بیماری ، رعایت نکاتی که در زیر به عنوان نکات اساسی درمان دیسک کمر یادآور می شویم و انجام ورزش های روزانه دیسک کمر خصوصا در مرحله بدون درد می تواند به عنوان درمان خانگی دیسک کمر به بیماران کمک کند.

توصیه هایی در مورد ملاحظات لازم در حین درمان دیسک کمر:

کلیه بیماران مبتلا به دیسک کمر که درمان در آنها شروع می شود باید یک پروتکل کلاسیک درمان را در منزل انجام دهند تا درمان غیر جراحی دیسک کمر در آنها موثر باشد و بتوانند بدون جراحی درمان را با موفقیت به پایان برسانند

1- مهم ترین عامل تحریک دیسک کمر خم شدن و چرخش از کمر می باشد که ما در طول روز زیاد آن را اجام میدهیم، از این حرکت اجتناب کنید و سعی کنید از زانو خم شوید تا دیسک کمر مشکل دار مجددا تحریک نشود

2- سعی کنید برای مدت 6 تا 8 هفته از جارو کردن بپرهیزید این حالت به دلیل خم شدن های مکرر شدت دیسک کمر را تحریک می کند.

3- طولانی نشستن به شدت دیسک کمر را تحریک می کند. برای افراد تحت درمان حداکثر مدت مجاز برای نشستن 20 تا 30 دقیقه و برای افراد سالم 60 دقیقه می باشد.

4- پله یکی از تحریک کننده ترین مسایل برای شعله ور شدن و عود دیسک کمر است. تا حد امکان از پله دوری کنید.

5- پیاده روی بیش از 150 متر برای بیماران مبتلا به دیسک کمر ممنوع می باشد. به تدریج با پایش درمان و بعد از کاهش التهاب دیسک کمر پیادو روی درآب شروع می شود ، و بعد ان پیاده روی در خشکی شروع و به تدریج در طی چنئ ماه افرایش می یابد.

6- استفاده از دستشویی فرنگی به جای دستشویی ایرانی در پیشگیری و درمان دیسک کمر یک اصل است.

7_ در طول درمان دیسک کمر و 8 هفته بعد از آن سعی کنید تا حد امکان از مسافرت زمینی بپرهیزید.

8_ از نظر تاثیرات غذایی در درمان دیسک کمر سعی کنید خصوصا در شب از غذاهای سرد مانند ماست و خیار و... کمتر استفاده نکنید و بر عکس غذاهای گرم را در وعده های غذایی خود بگنجانید مانند خرما.

9_ لطفا برای شروع ورزش های دیسک کمر و همچنین آب درمانی برای دیسک کمر از متحصصین طب فیزیکی و توانبخشی راهنمایی بگیرید. توجه کنید که به عنوان قانون کلی ورزش های تقویتی کمر در مرحله درد ممنوع هستند.

10_ ازنظر نحوه خوابیدن بهتر است به پهلو و یا پشت بخوابید و خوابیدن بر روی تخت با دشک نسبتا سفت بهتر از خوابیدن بر روی زمین است.

11_ نشستن روی زمین برای دیسک کمر خوب نیست و آن را تحریک می کند. بهتر است بر روی صندلی (نه مبل خیلی نرم ) بنشینید . زاویه پشتی صندلی و نشیمنگاه آن بیشتر از 110 درجه و کمتر از 95 درجه نشود.

12_ توجه کنید تنها حالتی که فشار دیسک کمر پایین می آید خوابیدن می باشد . نشستن راه رفتن و ایستادن فشار دیسک را بالا می برند، بنابراین هر گاه داخل منزل هستید و می توانید خصوصا در 4 هفته اول تحریک دیسک کمر سعی کنید در منزل دراز بکشید.

درمان دیسک کمر با داروی گیاهی:

منظور درمان دیسک کمر با داروی گیاهی یعنی استفاده از داروهای گیاهی که می تواند التهاب در بدن از جمله در دیسک کمر را کاهش دهد.

1- استفاده از خرمای بدون هسته بدون هسته و با قطر حدود 2 سانتی متر موجب اثرات ضد اتهابی شدید و بسیار موثرتر از پماد های موجود در بازار می شود. انچه سخت است این است که حدود یک بسته خرمای بدون هسته به مدت 48 ساعت جهت درمان گیاهی دیسک کمر و کاهش التهاب باید روی منطقه التهاب قرار گیرد.

2- زنجبیل یکی از گیاهانی است که در درمان گیاهی دیسک کمر و آرتروز ها استفاده می شود. دم نوش آن با شدت زیاد در کاهش التهاب موثر است.

3- بید به دلیل ماده سالیسیلاتی آن در کاهش التهاب دیسک کمر تاثیر به سزایی دراد و از دیر باز به عنوان یکی از دارو ی گیاهی دیسک کمر استفتده می شده است.

بهترین داروی دیسک کمر چیست

در درمان دیسک کمر دارو درمانی نقش به سزایی دارد. استفاده از دارو های ضد التهابی غیر استروییدی نقش مهمی در درمان دیسک کمر دارد . داروهای شل کنند ه عضلانی مانند باکلوفن و تیزانیدین هم در درمان اسپاسم های کمر نقش مهمی دارد. در بیمارانی که دردهای انتشاری دارند استفاده از داروی گاباپنتین ویا پره گابالین و یا براندهای خارجی آن ماند لیریکا ، از بهترین داروها درمان دیسک کمر مطرح می باشند.

برای جلوگیری از ابتلا به دیسک کمر چه کارهایی باید انجام دهیم

شيوع زیاد كمردرد و به خصوص دیسک کمر به علت آن است كه امروزه به دلیل زندگی شهری و پشت میز نشینی و مشغله های فکری و ذهنی زیاد مردم کمتر به فعالیت فیزیکی اهمیت می دهند اما براي نگهداری قدرت عضلات اطراف ستون فقرات که عامل اصلی جلوگیری کننده از فتق ديسك كمر و درد سیاتیک می باشد دایما باید آنها را تقويت كرد.

ایا دیسک کمر خفیف نیاز به درمان دارد

با توجه به اینکه دیسک کمر شدید ترین بیماری کمر محسوب می شود ، و بسیاری از دیسک کمرهای شدید ابتدا خفیف بوده اند. لذا توصیه می کنیم دیسک کمر خفیف را مانند دیسک کمر شدید درمان کنید.

جراحی دیسک کمر

90 درصد بیماران دیسک کمر به درمان های غیرجراحی که توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی ، کایروپراکتیک و طب سوزنی و ازن درمانی ... انجام می شود پاسخ می دهند. اما 10 درصد به این درمان ها جواب نمی دهند و نیاز به درمان جراحی دارند.

جراحی بسته دیسک کمر به کمک تکنیک های لیزری ، RF و یا ازن درمانی از درمان های جدید با حداقل میزان عوارض بستری در بیماران محسوب می شوند. البته ممکن است از نظر شدت و وضعیت جسمانی ممکن است بیمار نیاز به جراحی دیسک کمر به صورت باز داشته باشد.

ديسک كمر هر چند بيماري نيست كه به طور كامل قابل پيشگيري باشداما توصه میشود تمام افراد سالم از برداشتن و جا به جا كردن اشياي سنگين خصوصا در وضعیتی که بیمار خم می باشد پرهيز كنند. برنامه ورزشي منظم نيز مي تواند احتمال فتق ديسک کمر را كم کند.

در صورتي كه کمر درد داشتید که داخل ران يا ساق شما تير می كشد، حتماً به پزشك متخصص مراجعه نماييد.