مشاور زمان زیادی را صرف صحبت کردن با دیگران و کمک به آنها در بیان احساساتشان می کند. مشاور باید در این حوزه آموزش های لازم را ببیند. یک مشاور باید در دیگران اعتماد و احساس راحتی ایجاد کند. او باید صبور و حساس بوده و درباره دیگران پیش داوری نکند و با همه افراد با هر سابقه ای بتواند کار کند.
افراد به دلایل مختلفی از جمله از دست دادن عزیزان، مشکلات ارتباطی، مسایل مربوط به ازدواج و یا بهبود روش زندگی به سراغ مشاور می روند. شغل مشاور این نیست که به دیگران نصیحت کند که چه کار بکنند. نقش مشاور تشویق دیگران برای دیدن انتخاب های موجود و یافتن راه های مخصوص خودشان برای ایجاد تغییرات مثبت است. مشاور معمولا سبک خاصی از مشاوره (که به عنوان رویکرد تئوریکی مشاوره شناخته شده است) را بکار می برید.
در ویکی پدیا (دانشنامه آزاد جهانی) مشاور به شرح زیر تعریف شده است:
" مشاوره، مشورت و دریافت کمک اطلاعاتی دربارهٔ یک موضوع است که بین مراجع (کمکگیرنده) و متخصص (مشاور) انجام میگیرد. مشاوره در موضوعات و زمینههای مختلف علمی و برای اهداف گوناگون انجام میشود که در میان مردم، بیشتر جنبهٔ روانشناختی آن (مشاورهٔ روانشناسی) معروف است که هدف از آن بهبود وضعیت روحی–روانی و کیفیتبخشی به زندگی مراجع از جهت روانیاست.
مشاور، در مشاورههای خانواده، شغلی، تحصیلی و توانبخشی نیز از مهارتهای روانشناختی کمک میگیرد . مشاوره اطلاعاتی و مشاوره ژنتیک نیز از انواع مشاورهاند که ارتباط مستقیم و مشخصی با روانشناسی ندارند."
همچنین واژه مشاوره به شرح زیر تعریف می شود :
" مشاوره (Consultation)، کلمهای عربی و یک مصدر است. معنای واژگانی آن، مشورت کردن و اقدام به تشکیل شورا و مشورت با دیگران است. رایجترین کاربرد واژهٔ مشاوره، بهویژه در میان مردم عادی، به معنی مشاورهٔ روانشناختی و رواندرمانی از طریق ارتباط رو در رو است. در این کاربرد، تعریف مشاوره، «اقدام حمایتگرانه بر پایهٔ علوم روانشناسی» است و مشاوری که این اقدام حمایتگرانه را انجام میدهد، روانشناس است، به همین دلیل به مشاور، به ویژه در انگلیسی، روانشناسPsychologist) هم میگویند"
مشاور ممکن است به همه نوع مشکلات مراجعان رسیدگی کند و یا شاید صرفا در زمینه های خاصی مانند اعتیاد، اختلالات غذایی و...مشاوره دهد.
انجام کار پاره وقت در شغل مشاوره بسیار رایج است. البته در صورتی که مشاور بخواهد به صورت فردی و مستقل کار کند و مشاوره بدهد. در بسیاری از اوقات مشاور در یک مرکز درمانی و یا دولتی کار می کند. در این صورت ساعات کاری او همچون سایر کارکنان اداری می باشد.
در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف مشاور، مهارت و توانمندی های مورد نیاز مشاور ، تحصیلات لازم برای ورود به شغل مشاوره ، بازار کار و فرصت های شغلی مشاوره، درآمد مشاور و برخی از مشاوران معروف ارائه می شود.
وظایف مشاور
ایجاد ارتباطی مبتنی بر اعتماد و احترام با مراجعان
توافق با مراجعان برای موضوع صحبت جلسات مشاوره
تشویق مراجعان برای صحبت درباره احساسات شان
گوش دادن دقیق، پرسیدن سوال و درک شرایط و موقعیت مراجعان به منظور ارائه بهترین راهنمایی به آنها
همدلی و همراهی کردن با صحبت های مراجعان و دچار چالش کردن آنها در صورت نیاز
کمک به مراجعان در دیدن چیزها و اتفاقات به صورت واضح تر یا به شکلی متفاوت – زیرا روانشناسان با تئوری ها و علوم این حوزه آشنا هستند و قادر خواهند بود مسائل را از زوایای مختلف بررسی کرده و ذهن مراجعه کننده را نسبت به آن معطوف نمایند.
ارجاء مراجعان به منابع کمکی دیگر در صورت نیاز – ارجاع مراجعین به روانپزشکان، روانشناسان یا مشاوران تخصصی همچون مشاوران شغلی یا مشاوران ازدواج از جمله این اقدامات است
حفظ اسناد محرمانه مراجعین – زیرا مراجعین برای یافتن راهکار مناسب بسیاری از اتفاقات خصوصی زندگی خود را برای مشاور تعریف می کنند و مشاور باید نسبت به آنها حس مسئولیت زیادی داشته باشد.
در اکثر موارد مشاور، مشاوره حضوری با مراجعان دارد ولی گاهی نیاز است که با همسران، خانواده و همکاران آنها از طریق تلفن و اینترنت ارتباط برقرار کند.
مهارت و توانمندی های مورد نیاز مشاور
توانایی ایجاد اعتماد و احساس راحتی در مراجعان به منظور دریافت اطلاعات مناسب جهت راهنمایی دقیق به آنها
مهارت های ارتباطی قوی مانند گوش دادن و صحبت کردن آرام و مؤثر
به چالش کشیدن مراجعان در جهتی مثبت - برای اینکه مراجعه کننده در فضایی قرار گیرد که بتواند مشکل و مسئله خود را به خوبی با مشاور درمیان گذارد
صبر، تحمل و حساسیت – زیرا درصدی از مراجعین دارای مشکلات
همدلی و نگرش غیر قضاوتی
توانایی کار با همه افراد با هر پیش زمینه ای
خود آگاهی و توانایی بررسی ارزش ها و تفکرات خودتان به منظور جلوگیری از تأثیر گذاری مراجعین بر افکار و عقاید علمی و اصولی شما
پایبندی به درستی و اصول اخلاقی به منظور ارائه مشاوره به مراجعین بر اساس اصول علمی و اخلاقی و عدم ورود به حریم شخصی و مسایل خصوصی آنها
تحصیلات لازم برای ورود به شغل مشاوره
فارغ التحصیلان رشته های مشاوره و راهنمایی و روانشناسی (به شرط گذراندن دو مقطع تحصیلی که آخرین آن غیر پژوهش محور باشد) می توانند وارد این شغل شوند.
آینده شغلی،بازار کار و فرصت های اسنخدامی مشاوره
مشاور می تواند به صورت پاره وقت و تمام وقت در بخش های مختلف دولتی و خصوصی مانند مراکز بهداشتی و درمانی، مراکز مشاوره، مدارس و دانشگاه ها و... کار کند. همچنین می تواند به طور مستقل اقدام به تاسیس مرکز مشاوره نماید. فعالیت در حوزه روانشناسی و مشاوره نیازمند رعایت قوانین و مقررات مراجع ذیربط به ویژه سازمان نظام روانشناسی و مشاوره است.
وضعیت استخدام مشاور در برخی از کشورهای جهان به شرح زیر است :
استرالیا - در 5 سال گذشته میزان استخدام مشاوران رشد منفی 7.7 درصدی داشته و رشد بسیار کم در آینده برای آن پیش بینی شده است.
درآمد مشاور
در حال حاضر تعدادی از مشاوران در استخدام سازمان ها و مؤسسات دولتی می باشند و میزان حقوق و دستمزد دریافتی آنها از قانون مدیریت خدمات کشوری تبعیت می نماید. برخی از مشاوران در بخش های خصوصی استخدام شده و فعالیت می کنند. افرادی که خود مرکر مشاوره دایر می کنند نیز با توجه به میزان فعالیت، کیفیت خدمات و در نهایت تعداد مراجعان خود، درآمدهای متفاوتی را می توانند کسب کنند.
درآمد مشاور در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :
استرالیا - متوسط درآمد سالیانه مشاوران 55.500 دلار(قبل از کسر مالیات) می باشد.
انگلستان - متوسط درآمد سالیانه مشاوران برای افراد تازه کار بین 29.000 تا 39.000 دلار، افراد با مسئولیت های نظارتی بین 46.000 تا 61.000 دلار و برای مشاوران در بخش خصوصی بین ساعتی 46 تا 76 دلار می باشد.
شخصیت های مناسب شغل مشاوره
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
برخی از شخصیت های مناسب شغل مشاوره بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
ENFJ این تیپ شخصیتی دوست دارند به دیگران کمک کنند تا از زندگی خود لذت ببرند. آنها درمانگرهای بانفوذ و گرمی هستند که راه حل ها و انتخاب های احتمالی را به خوبی تشخیص و به مراجعان خود ارائه می دهند.
INFJ این تیپ شخصیتی دوست دارد از دانش و ایده های خود برای کمک به دیگران استفاده کند. این افراد علاقه دارند که ارتباطات فردی (دو نفره) و عمیق با دیگران برقرار کنند که در این شغل شرایط آن وجود دارد.
ENFP این تیپ شخصیتی مشاورانی دلسوز، مهربان، خلاق و حمایتگر هستند. آنها می توانند روی دیگران تاثیر زیادی بگذارند. با انرژی زیادی که دارند، انگیزه لازم برای تغییرات مثبت در زندگی را به مراجعان خود می دهند.
INFP این تیپ شخصیتی دوست دارد به دیگران کمک کند در زندگی شان به رشد و فراست بیشتری دست پیدا کند. او در حوزه مشاوره و راهنمایی بسیار موفق عمل می کند.
ESFJ این تیپ شخصیتی حامی قدرتمند جامعه بوده و از کمک کردن به دیگران و رفع مشکلات آنها لذت بسیار می برد. او به راحتی می تواند با دیگران ارتباط برقرار کند.