راهنمای گردشگری

راهنماي گردشگری یا راهنمای تور مسافرتی كسي است كه داراي تسلط و اطلاعات كامل درباره ميراث طبيعي و فرهنگي هر منطقه است و از اين رو قادر است اين اطلاعات را به زبان قابل درك براي گردشگران توضيح دهد و يا ترجمه كند. از اين نظر يك راهنماي گردشگری شخصي است كه غالبا آگاهي و آشنايي ويژه اي با خصوصيات فرهنگي و اقليمي و اجتماعي منطقه و نيز درك خاصي از مسائل، مقتضيات، آداب و رسوم و مقررات مرتبط با اين مكان ها دارد كه در راهنمايي گردشگران مورد استفاده قرار مي گيرد. راهنمای گردشگری همراه گروه سفر می كند و در شرایط مختلف مسافران را راهنمایی و اطلاعات مورد نیاز آنها در سفر را در اختیارشان می گذارد.

وظایف و حوزه کاری راهنمای گردشگری با مدیر تور (لیدر تور) متفاوت است. اما در بسیاری موارد چون مدیر تور وظایف مربوط به راهنمای گردشگری را نیز انجام می دهد (که البته از نظر استانداردهای بین المللی مانعی ندارد)، تفکیک آنها از یکدیگر سخت می شود. مدیر تور مسئولیت تور و همه مسافران آن را بر عهده دارد. او بر انجام درست کارها و برنامه های تور نظارت داشته و مسئولیت مدیریت هزینه ها و مخارج تور برعهده اوست.

راهنمای تور مسافرتی باید حافظه خوبی در به یاد سپاری اطلاعات تاریخی، رویدادها، حقایق، اعداد و ارقام داشته باشد. او باید توان مدیریت و سازماندهی خوبی داشته و در موارد لزوم تصمیم گیری های درستی برای گروه انجام دهد. همچنین داشتن روابط عمومی خوب و ایجاد ارتباط نزدیک و توام با احترام با مسافران، داشتن ظاهری آراسته و مسئولیت پذیری بالا، از دیگر خصوصیات اصلی راهنمای تور است.

راهنمای گردشگری در سفر باید همیشه در دسترس باشد، بنابراین گاهی از صبح زود تا آخر شب مشغول کار است. حجم کار او در زمان هایی از سال به خصوص تعطیلات بسیار بیشتر است. در بسیاری از موارد راهنمای تور شغلی پاره وقت برای افراد است و در کنار آن شغل دیگری نیز دارند. تنها تعدادی از راهنمایان تور هستند که به صورت تمام وقت کار کرده و از این راه تمام هزینه های زندگی خود را تامین می کنند.

راهنماي تور، زندگي خود را عمدتا دركنار مسافران و توريست ها و اغلب در نواحي توريستي سپري مي كند و اغلب در چند منطقه يا كشور داراي مهارت و تجربه هاي مناسب است. او معمولا با یک آژانس مسافرتی یا برگزارکننده تور کار می کند.

برای آشنایی بیشتر با شغل راهنمای گردشگری در ادامه اطلاعات خوبی در مورد مسئولیت ها و وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازارکار و فرصت شغلی، میزان درآمد راهنمای تور و برخی از راهنمایان تور معروف ایرانی ارائه می شود.

وظایف راهنمای گردشگری

به دلیل اینکه در بسیاری موارد مدیر تور (لیدر) و راهنمای تور یک نفر هستند، وظایف آنها در برخی موارد با هم تداخل دارد. با توجه به این مورد وظایف راهنمای گردشگری عبارتند از :

پیوستن به گروه در شروع سفر، خوشامدگویی و دادن اطلاعات مربوط به جزئیات سفر به آنها

اطمینان یافتن از پیش رفتن همه موارد سفر مانند سرویس دهی غذا، مکان استراحت و ... مطابق با برنامه و انجام هماهنگی های لازم

انجام زمانبندی مناسب برای کل سفر

کمک به مسافران در مسایل مختلف از جمله موارد مربوط به گذرنامه و...

ارائه توضیحات کلی از مکان ها و محل های بازدید در سفر به مسافران

تدارک دیدن و فروش برنامه های مختلف تفریحی و گردشی به افراد تور

مشاوره دادن در خصوص مواردی مانند رستوران ها، مغازه ها و مراکز خرید هر منطقه

راهنمای تور باید همیشه برای مشاوره دادن، حل مشکلات و رویارویی با مسایل اضطراری مانند گم شدن گذرنامه یا پول، بیماری و...در دسترس باشد.

مهارت و دانش مورد نیاز

توانایی برقراری ارتباط با همه افراد در هر سن و موقعیتی

اعتماد به نفس

صبر و مسئولیت پذیری

رفتار مودبانه

علاقه زیاد به جغرافیا و مکان های تاریخی و داشتن دانش کافی در این حوزه ها

آشنایی با فرهنگ های مختلف

آشنایی خوب با یک یا چند زبان خارجی

آگاهی از مسایل ایمنی در سفر

توانایی حفظ آرامش در شرایط اضطراری

داشتن انعطاف در برخورد با مشکلات سفر یا مسافران

مهارت مدیریت زمان و سازماندهی

ظاهر مناسب و آراسته

توان بدنی خوب

مدیریت مناسب هزینه و مخارج تور

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل

راهنمای گردشگری - مسیر ایرانیافراد علاقه مند برای ورود به این شغل می توانند از راه های مختلف اقدام کنند. رشته راهنمای گردشگری در شاخه کاردانش وجود دارد که افراد می توانند پس از گذراندن سال اول دبیرستان وارد این رشته شوند. در صورت علاقه مندی می توانند در رشته مدیریت گردشگری در دانشگاه علمی و کاربردی و یا رشته مدیریت جهانگردی، تاریخ و باستان شناسی در سایر دانشگاه ها ادامه تحصیل دهند.

قابل ذکر است که برای داشتن این شغل لزوما نیازی به مدرک دانشگاهی مرتبط نیست. در برخی از موسسات ، دوره های آموزشی حرفه ای در این زمینه برگزار شده و به افراد گواهینامه داده می شود.

علاقه مندان راهنمايی تور اغلب دوره هاي آموزش رسمي يا غير رسمي (به صورت كار با حقوق كم براي كارآموزي نزد افراد باسابقه و كهنه كاران مجرب دراين حوزه) مي گذراند.

در هر شهر معمولا موسسات مختلفی دوره های آموزشی راهنمای تور را برگزار می کنند . با تماس و یا مراجعه به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر محل سکونت می توان از مکان ،کیفیت آموزش و هزینه دوره های این موسسات آگاهی یافت. معمولا دوره های آموزشی برای راهنمایان تور در قالب 2 برنامه آموزشی راهنمایان ایرانگردی – جهانگردی و راهنمایان طبیعت گردی برگزار می شود.

پس از اتمام دوره آموزشی داوطلب در هر درس مورد ارزیابی قرار می گیرد. پس از موفقیت در این آزمون که نقش آزمون معرفی را دارد ، داوطلب در آزمون جامع که شامل دروس اصلی دوره می باشد شرکت می کند. در صورت قبولی در آزمون جامع، فارغ التحصیل دانشنامه پایان دوره را دریافت می کند.

در این مرحله فرد می تواند برای کارت راهنمایی تور اقدام کند. مراحل دریافت کارت عبارت است از :

تکمیل فرم های مربوطه

طی مرحله گزینش

اخذ گواهی عدم سوء پیشینه از مراجع ذیصلاح

اخذ گواهی عدم اعتیاد از مراجع ذیصلاح

پس از این مراحل کارت راهنمای تور صادر می شود که مدت اعتبار آن یک سال می باشد و هر سال باید تمدید گردد. در این مرحله فرد می تواند با مراجعه حضوری به آژانس های گردشگری خود را برای همکاری به عنوان راهنمای تور معرفی کند. البته باید توجه داشت که بسیاری از موارد لازم در این شغل، در این دوره ها به افراد آموزش داده نمی شود و در حین کار و با کسب تجربه می توان آنها را یاد گرفت.

بازارکار و آینده شغلی راهنمای تور گردشگری

راهنمای گردشگری می تواند در آژانس های مسافرتی و گردشگری ، موسسات گردشگری، هتل ها و متل ها استخدام شود. با کسب تجربه بیشتر می توانید به سمت های مدیریتی برسد. همچنین می تواند به صورت مستقل با تورهای شرکت های مختلف همکاری کند. با داشتن تجربه و سرمایه لازم می تواند خود آژانس مسافرتی و گردشگری تاسیس کند.

در خصوص وضعیت بازارکار و استخدام راهنمای گردشگری اطلاعات دقیقی در دسترس نمی باشد. بازارکار راهنمای تور ارتباط مستقیمی با صنعت گردشگری دارد. در صورتی که این صنعت رونق پیدا کند، بازارکار این شغل نیز بسیار بهتر خواهد شد. در شرایط فعلی که به دلایل مختلف خیلی توجه ویژه به صنعت گردشگری در کشور نمی شود، بازارکار مناسبی پیش روی علاقه مندان این شغل نیست و تعداد زیادی از راهنمایان تور بیکار هستند. در واقع تعداد راهنمای تور موجود با تعداد تورهای مسافرتی تناسب نداشته و از آن خیلی بیشتر است.

وضعیت استخدام این شغل در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :

استرالیا - در بازه زمانی5 سال گذشته میزان استخدام این شغل رشد31.7 درصدی داشته و رشد کم در آینده برای آن پیش بینی شده است.

میزان درآمد راهنمای تور گردشگری

آمار دقیقی از میزان حقوق و درآمد راهنمای تور در دسترس نیست. مشکلات متعددی در حوزه حقوق و درآمد راهنمایان تور وجود دارد. راهنمایان توری که در آژانس های مسافرتی مشغول به کار هستند، استخدام رسمی نبوده و حقوق کمی دیافت می کنند. نرخ حقوق آنها در مقایسه با راهنمای تور در کشورهای دیگر، بسیار کمتر است. اکثر راهنمایان گردشگری به صورت پاره وقت و در زمان های اوج سفر به این کار مشغول بوده و برای امرار معاش خود شغل دیگری نیز دارند. تعداد اندکی هستند که تنها از راه شغل راهنمای گردشگری، هزینه های زندگی خود را تامین می کنند.

میزان درآمد این شغل در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :

آمریکا - درآمد سالانه این شغل در سال 2013، 30.800 دلار بوده است.

استرالیا - متوسط درآمد سالانه این شغل41.500 دلار (قبل از کسر مالیات) می باشد.

انگلستان - متوسط درآمد سالانه این شغل برای افراد تازه کار حدود23.000 دلار و برای افراد با تجربه30.500 دلار می باشد. البته درآمدها در شرکت های مختلف، متفاوت می باشد.

شخصیت های مناسب این شغل

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

شخصیت های مناسب این شغل بر اساس شخصیت شناسی MBTI :

ESFJ این تیپ شخصیتی از کارهای خدماتی لذت می برد و دوست دارد با مردم در تماس باشد و به آنها کمک کند. او در زمان سختی فردی قابل اعتماد است.

ESTP این تیپ شخصیتی عاشق هیجان، تفریح و کارهای نشاط آور است. او به اکنون بها می دهد و می خواهد با دیگران سروکار داشته باشد.