سید ادویه چیست؟
امام صادق (ع): اگر مردم مي دانستند گياه سنا چه خواصي دارد ، ارزش هر مثقال آن را به دو مثقال طلا مي رساندند . بدانيد كه اين گياه ، مايه ايمني يافتن از بهك ، پيسي ، جذام ، ديوانگي ، فلج و لقوه(سست اندامي و كژدهاني ) است . بايد آن را با مويز سرخ بدون هسته ، همراه با مقداري برابر از هليله كابلي ، زرد و سياه ، زمان ناشتا ، به اندازه سه درهم (10.5 گرم) و هنگامي كه به بستر خواب مي روي نيز همين اندازه مصرف كن ، كه اين مهتر همه داروهاست
چه طور سید ادویه راتهیه کنیم:
مواد تشکیل دهنده ان هلیله سیاه و هلیله زرد و هلیله کابلی و سنا هست که باید از عطاری تهیه کرد به علاوه مویز سیاه بیدانه که اجیل فروشی ها و عطاری ها هر دو دارند.
هلیله سیاه تقریبا اندازه مویز است و سیاه رنگ که بدون هسته است هلیله زرد درشت تر از ان است و قهوه ای روشن. هلیله کابلی از هر دو درشت تر است و کمی پررنگ تر از هلیله زرد .هلیله زرد و کابلی هر دو هسته دارند که برای تهیه دارو هسته انها باید جدا و دور انداخته شود. برای تهیه سید ادویه باید از هر 3 نوع هلیله به میزان مساوی پودر یا نبم کوب کنید(وزن هلیله زرد و کابلی بدون هسته باید در نظر گرفته شود) . سنا راهم جدا گانه پودر کنید .
میزان مصرف سید ادویه:
سید ادویه از 3 جز تشکیل می شود . مجموع هلیله ها و سنا و مویز بی هسته برای استفاده باید 10.5 گرم از مجموع این 3 جز را مورد استفاده قرار داد یعنی 3.5 گرم از هر جز.اگر ترازوی دیجیتالی در منزل ندارید یک روش ساده تر هم هست و ان اینکه از مجموع هلیله ها و سنا هر کدام 1 قاشق چایخوری (رویهم میشود 2 قاشق)و حدودا 7 عدد مویز سیاه بی دانه.
طریقه مصرف:
هليله ها را شسته و 5 دقيقه در آب جوش ميگذاريم سپس در دهان آنها را جويده هسته ها را بيرون انداخته و آب آن را فرو ميدهيم. تفاله ها را ميتوان بلعيده يا بيرون انداخت.
هليله ها را پس از شستشو نيمكوب كرده و داخل آب جوش قرار داده و بمدت 12 ساعت كنار ميگذاريم و بعد آب را ميخوريم. تفاله ها را هم ميتوان خورده يا بيرون انداخت.
هليله ها را پس از شستشو شكسته و هسته ها را بيرون انداخته و بصورت پودر با آب گرم ميل ميكنيم.
هليله ها را شكسته و هسته ها را بيرون انداخته و سپس بمدت 5 دقيقه در ظرف دربسته بارامي ميجوشانيم و بعد بصورت نيمگرم ميل ميكنيم.
يا اينكه ميتوانيد آنها را كه پودر كرده ايد داخل موم غسل قرار دهيد و بهمراه مويز ميل كنيد
زمان مصرف:
شب قبل از خواب (یعنی اخرین چیزی که قبل از خواب باید خورده شود ) و صبح ناشتا.
اين دارو بعلت عمل پاكسازي كنندگي مغز و نخاع و سرازير شدن سموم و اخلاط فاسد به سوي اندام تحتاني ايجاد اسهال مينمايد كه كاملا طبيعي است.لذا اگر در هر روز تا 4 مرتبه اجابت مزاج صورت گيرد اشكالي نخواهد داشت.در صورت بيشتر بودن اين تعداد ميتوانيد از مواد كنترل كننده اسهال استفاده نماييد مثل:
سيب قرمز با پوست -عرق نعناع-نشاسته-عسل
و از خوردن مواد غذايي تشديد كننده اسهال خودداري نماييد مثل:
خيار-كيوي-آلو خورشتي-كمپوت گيلاس و زردآلو-برگه هلو و زردآلو-كاهو-گوجه فرنگي-شربت انجير داروي ضد اسيد معده ديژل-زيره و ...
و اگر باز هم از شدت و ميزان اسهال كاسته نشد ميبايست صبحها برگ سنا را از داروي سيد ادويه حذف كنيد. تا زمانيكه بدن به تركيب دارو عادت نمايد و پس از آن به مقدار اصلي برگرديد. پس بهتر است هلیله ها و سنا را مخلوط نکنید چون شاید لازم باشد میزان سنا را برای مدتی تغییر دهید.
خواص گياهان دارويي كه در حديث سيد ادويه بكار رفته است
سنا :
طبيعت آن گرم و خشك است و مسهل صفرا و كليه اخلاط و مواد زائد بدن مي‌باشد و مواد زائد را از مغز و شش‌ها و دستگاههاي داخلي جذب و از راه دستگاه گوارش دفع مي‌كند. اين دارو براي مداواي بيماريهايي نظير صرع، جنون، سردردهاي كهنه، درد پهلو، ضيق النفس يا نفس تنگي، دردهاي مفصلي و نقرس، تشنج ماهيچه‌اي، جوش‌هاي كهنه‌اي كه با معالجات سطحي و جلدي مداوا نمي‌شوند و بيماري وسواس به كار مي‌رود.
هليله:
ميوه يك درخت هندي است كه درخت آن بزرگ و برگ آن باريك و بلند و ميوه آن خوشه دار مي باشد و داراي سه نوع زرد ،كابلي و سياه است.
هليله زرد كوچك و زرد رنگ مي باشد . هليله كابلي رنگ زرد مايل به قرمز و پر مغز و با ريشه كم و كوچك مي باشد و هليله كابلي قويترين هليله است. هليله سياه نيز كوچك و سياه و با اندازه مويز مي باشد كه سفت و بدون دانه مي باشد.
طبيعت هر سه سرد اول و خشك دوم مي باشد. خشكي هليله كابلي از همه كمتر است .
كلاً مجموع آنها براي تقويت معده و مغز و حواس و حفظ حواس و باز كردن گرفتگي ها و سردرد ، ماليخوليا ، وسواس سوداوي ، استفراغ ، تپش قلب ، سركوب كردن سوداي حاصل از صفراي سوخته ، زيبايي رنگ صورت ، ورم بدن ، بواسير در اثر غلبه باد و خون ، تب هاي مركب ، مسهل رقيق صفرا و بلغم در عصر مي باشد. ولي اخلاط غليظ را به سبب بسته شدن منافذ پوستي و انسداد عروقي نگه مي دارد و بهتر است آن را با گياهان ملين و باز كننده تركيب كنند بشرط آنكه اثر يكي از آنها با ديگري تداخل نداشته باشد و مانع اثر ديگري نشود.
نبايد هليله ها را خيلي پودر كرد بلكه بايد نيم كوب استفاده شود . هليله را مي توان بصورت خيسانده مصرف كرد.
اگر آنرا به ريشه دندان بماليد باعث تقويت لثه و درمان خونريزي از ريشه دندان مي باشد و گوشت و لثه ريشه دندان را رشد مي دهد.
خيسانده هليله ها مخصوصاً كابلي بعنوان مسهل بيشتر از دم كرده و جوشانده آن است چون حالت لعابي و صمغيت در آب آن مي آيد ولي خشكي آن در ماده باقي مي ماند ولي بجوشانيد ماده خشكي و يبوست آن هم خارج شده وارد آب مي شود.
خوردن آن بصورت خيسانده بهتر از خود هليله است زيرا اخلاط رقيق را دفع و غليظ را نگه مي دارد و قولنج بوجود مي آورد. مضر مدفوع و باعث يبوست و مصلح آن عناب سپستان مي باشد. وقتي در عصر مصرف شود براي جلوگيري از يبوست سنا،روغن بادام يا قند و ترنجبين يا شكر استفاده مي كنند.
هليله كابلي :
مسهل صفرا و سودا و بلغم مخلوط ، ادرار آور ، در درمان سردرد ، فراموشي ، تقويت حافظه ، سرگيجه صفراوي ، سياهي رفتن چشم و سرگيجه بلغمي ، ماليخوليا ، اصلاح مغز ، صرع ، كجي صورت و به يك طرف رفتن آن ، هليله كابلي را با سه برابر آن شكر يا عسل مخلوط كرده روزي يك نخود بخوريد. در صرع سوداوي آن را با بسفايج ، اسطوخودوس ، حجر لاجورد و افتيمون بپزيد يا با عسل معجون كنيد ( با سه برابر وزن آنها ) و بخوريد.
كسي كه اختلال در ماهيچه هاي صورت پيدا كند و چشم و لب و ابرو از حالت عادي خارج شود اگر روزي يك عدد هليله كابلي را در دهان نگه دارد و آب آن را قورت دهد بجودتا تمام شود مفيد است.تا يكسال. خوردن روزي يك عددهليله كابلي باعث مي شودكه ديگر مو سفيد نشود و براي رفع ضرر آن در اثر زياد خوردن بايد آب را زياد مصرف كنيد.
بدل آن هليله زرد است. مرباي آن مقوي معده و مغز ، بازكننده گرفتگي هاي بلغمي ، تقويت حافظه و كبد مي باشد. دانه آن ادرار آور و پودر آن باعث قطع خونريزي بواسير خونريزي اعضا و تقويت دندان و لثه مي باشد.
هليله زرد :
از نظر كارايي بسيار به هليله كابلي نزديك است تقويت مغز و اعصاب ، سرگيجه و سياهي رفتن و صرع صفراوي و خيسانده آن در آب انار مسهل صفرا و اگر آن را در روغن گاو تازه بو داده سپس روغن آنرا گرفته و نيمكوب كنيم با پوست سفت نارگيل سوخته مخلوط نماييد و با آب ولرم بخوريد سه روز پشت سر هم درمان دل پيچه و بواسير و پودر آن براي اشكريزش و كاهش رطوبت و شدت و افزايش بينايي مؤثر است.
دانه آن هم مثل كابلي ادرار آور و پودر آن قطع خونريزي بواسير و ساير اعضا و تقويت دندان و لثه مي باشد. مضر مدفوع و باعث يبوست و مصلح آن عنان و سپستان است.
هليله سياه :
بهترين نوع آن سياه سفت بي دانه است. سرد اول و خشك دوم است.
موجب تقويت حافظه و تصفيه خون از سودا ، ماليخوليا ، وسواس سوداوي و جويدن و قورت دادن آن درمان اختلال ماهيچه صورت و كجي آن و نگاهداشتن آن در دهان باعث كاهش رطوبت معده و تقويت معده و روده و درد طحال ، بواسير ،است.
انرژى نهفته در درون هليلهٔ سياه باعث تصفيهٔ كامل خون در بدن مى‌گردد و همين خون صاف در بدن شخص بيمار باعث سلامتى او مى‌گردد. مخصوصاً بيمارانى كه ناراحتى چشمى دارند و از عينك استفاده مى‌كنند (ضعف چشمان)، اگر از هليلهٔ سياه استفاده نمايند بعد از يك مدت (هفت الى چهارده ماه) حتى عينك خود را از چشم درمى‌آورند و اگر در خوردن آن استمرار كنند (چهارده الى چهل ماه) حتى مى‌توانند در روز ستاره‌ها را ببينند
مويز:
سرشار از ويتامين هاي E ، A ، B و املاحي مانند كلسيم، فسفر و پتاسيم است. مويز داراي اسيدهاي چرب امگا 3 و آنتي اكسيدان مي باشد.
بهترين و پرخاصيت‌ترين نوع آن، مويز پرگوشت، كم‌دانه يا بي‌دانه است.
تركيبات سياه يا قرمز رنگ موجود در مويز از نوع آنتوسيانين و پلي‌فنوليك است كه داراي خواص ضدسرطان و ضدآلزايمر هستند. مقدار زياد آنتوسيانين موجب شده كه ارزش مويز در مقايسه با انگور سبز و كشمش به مراتب بيشتر و كامل‌تر باشد.
تركيبات مويز اثر بسيار قوي در جلوگيري از بروز اختلالات بيماري آلزايمر دارند. هر چه ميزان آنتوسيانين (عامل رنگ بنفش يا سياه مويز) بيشتر باشد، قدرت مويز در جلوگيري از آلزايمر بيشتر مي‌شود.