دیدنی های شهرضا|معرفی جاذبه های گردشگری شهرضا

دیدنی های شهرضا

معرفی جاذبه های گردشگری شهرضا

پارک آبشار شهرضا

احداث پارک آبشار با وسعت ۵۰۰ هزار متر مربع پس از بررسی ها و تحقیقات کارشناسانه ، مکان نمائی شده و از اواسط سال ۱۳۸۶ در دستور کار شهرداری قرار گرفت و عملیات احداث آن عملا آغاز گردید و پس از گذشت کمتر از سه سال ، فاز اول آن افتتاح و به بهره برداری رسید. احداث این پارک غیر از تاثیر در افزایش سرانه فضای سبز از ۵/۷ متر به ۱۷ متر با توجه به موقعیت مکانی و محاسبات کارشناسانه که در انتخاب محل شده ، با چشم اندازی زیبا و مفرح ، تاثیر به سزائی در جذب گردشگر و توسعه صنعت توریسم در این منطقه دارد .

پارک مذکور با مجوز گردشگری از مجموعه گردشگری استان، در حاشیه ضلع غربی جاده شهرضا ـ اصفهان واقع شده و در دیماه سال ۸۶ همزمان با استارت آزمایشی وموفق آبشار ، کلنگ زنی شد . پارک آبشار در سه فاز پیش بینی شده که فاز اول آن شامل آبشار با ارتفاع ۱۵۰ متر، دریاچه مصنوعی، پل سنگی، رستوران، کافی شاپ، پارکینگ با گنجایش ۷۰۰ دستگاه خودرو، آمفی تئاتر روباز ۴۰۰ نفره، برکه، پیست دوچرخه سواری کامل ورزشی بانوان ، ست کامل ورزشی آقایان، آلاچیق، مجموعه بازی کودکان و نوجوانان، پارک بادی، سیستم روشنائی، مسجد ، سرویس های بهداشتی و فضای سبز مناسب هستش. برای فازهای دوم و سوم باغ پرندگان ، باغ گلها، موزه آثار تاریخی استان اصفهان، تالارهای اجتماعات و میادین ورزشی، هتل، مجموعه ساختمان های کمپینک مسافری، مجموعه بازارهای روز و درمانگاه پیش بینی شده که در آینده باید بنا گردد.

آدرس : اصفهان – شهرضا شمال شهرضا

*******************************************

روستای سولار

سولار روستا در اصفهان، شهرضا، مرکزی جمعیت: 413 نفر موقعیت جغرافیایی و طبیعی روستا: روستای سولار یکی از روستاهای دهستان منظریه در بخش مرکزی از شهرستان شهرضا می باشد. این روستا دارای موقعیت جغرافیایی با عرض 31 درجه و 54 دقیقه و طول 51 درجه و 55 دقیقه می باشد. سابقه تاریخی و علل پیدایش : از علل اصلی پیدایش روستا می توان به موارد زیر اشاره نمود: · وجود یك رشته قنات كه اب كشاورزی را تامین میكند. ·

دشت های مساعد برای كشاورزی · به كلی عامل اب علت اصلی پیدایش روستاست. وجه تسمیه: سولار: (اب بزرگ) سولار: سالار: روستای بزرگ عداد خانوار: 132 تعداد زن: 214 نفر تعداد مرد: 203 نفر جمعیت متوسط هر خانوار: 3.1 نفر آثار باستانی و میراث فرهنگی: کاروانسرا نوع مالکیت: شخصی کاربری:مسکونی نام كاروانسرا تركیبی است از كاروان(كاربان) به معنی جمعی مسافركه گروهی سفر می كنند و سرای، به معنی خانه و مكان. هر دو كلمه ماخوذ از پهلوی ساسانی است. منابع تاریخی حكایت از آن دارند كه بنیانگذار احداث بناهای مورد بحث ما، هخامنشیان بودند. هرودت ، مورخ یونانی در كتاب پنجم خود از منزلگاههایی گفتگو می كند كه توسط هخامنشیان بین شوش و سارد ساخته شده بود. این مورخ از 111 بنای شبیه كاروانسرا(چاپارخانه) نام می برد كه در طول حدود 2500 كیلومتر فاصله بین پایتخت هخامنشی و بابل ساخته شده و كاروانیان سه ماهه آن را طی می كردند.

گرچه نمونه ای از بناهای یاد شده از عهد هخامنشی به جای نمانده، ولی روشن است كه در ان زمان نیاز وافری به ایستگاههای بین راه و امنیت و رفاه كاروانیان و بالاخره پیكهای مخصوص احساس می شده است. در معماری و توسعه كاروانسراهای پیش از اسلام، عصر ساسانی را باید یكی از ادوار مهم دانست. در این دوره، به علت اقتصاد وسیع و گسترده، ایجاد راهها و همچنین امنیت كاروانیان اهمیت داشته و در نتیجه ، كاروانسراهای بسیار در مسیر جاده ها و گذرهای اصلی بنا شد. كاروانسراهای حیاط دار مركز ایران از دوره صفوی تا عصر حاضر مهمترین، بهترین و زیباترین كاروانسراهای ایران در این گروه قرار می گیرند. این گروه از كاروانسراها نیز از نظر معماری به انواع ذیل تقسیم می شوند:

· كاروانسراهای مدور · كاروانسراهای چند ضلعی · كاروانسراهای دو ایوانی · كاروانسرا با تالار ستون دار · كاروانسرای چهار ایوانی · كاروانسرا با پلان متفرق از آنجا كه در روزگاران گذشته هر از چندین سال یكبار در گوشه و كنار كشور ما دگرگونیهایی رخ می داد و یا بیگانگان بر گوشه ای از ایران چیرگی پیدا می كردند و برخی از شهرها وروستاها ویران می شد، مردمی كه از آنجا آواره می شدند به جاهای دیگر رفته و دژهایی ساخته و در بیرون آن به خانه سازی می پرداختند و سرانجام اگر آرامش به كشور باز می گشت از دژ بیرون آمده و در بیرون آن به خانه سازی می پرداختند. از اینگونه دژها كم و بیش در گوشه و كنار اکثر روستاها وجود داشته و هنوز هم بسیاری از آنها پابرجاست.

این دژها بیشتر به گونه چهار گوش و مستطیل مانند ساخته می شود و در پیرامون آنها برجهایی برای دیده بانی و تیراندازی به سوی دشمن وجود داشت و از همان برجها اگرجنگ افزار وجود نداشت و یااندك بود دیگهای آب جوش و قیرهای داغ بر سر دشمن می ریختند تا یا دشمن خسته شده و از گشودن دژ ناامید شود و یا او را در پشت دیوارها نگه داشته تا نیروهای كمكی از جاهای دیگر به یاری آنها بشتابند. قلعه سولارنیز یکی از اینگونه قلعه هاست. این قلعه که روزگاری مأمن روستائیان بوده در حال حاضر به دست فراموشی سپرده شده است.

 *******************************************

روستای زیارتگاه

در10کیلومتری جنوب شرقی شهرضا روستایی وجود دارد به نام زیارتگاه که درآن دو تن از امامزادگان به نامهای سید محمد و سید ابراهیم از فرزندان امام موسی کاظم (ع) به خاک سپرده شده و از این رو این روستا به زیارتگاه معروف شده است.زیارتگاه (شهرضا)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان شهرضا در استان اصفهان ایران است. این روستا در دهستان منظریه قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1385، جمعیت آن 396 نفر (111خانوار) بوده‌است. از آثار تاریخی روستای زیارتگاه می توان از مسجد جامع آن نام برد که در دوره قاجار ساخته شده است.

 *******************************************

روستای بوان

روستا در اصفهان، شهرضا، مرکزی جمعیت: 179 نفر نشانی و آدرس: استان اصفهان، شهرستان شهرضا، بخش مرکزی، دهستان منظریه، روستای بوان این روستا معروف به روستای بوان است ولی قدیمی های این مکان آن را بون مینامند این روستا مکان خوبی برای گردش و اثار باستانی خوبی هم دارد در این روستا یک امامزاده هم نیز وجود دارد که نام آن سید عبدالرحیم است کد خدای آن فردی به نام حاج علی مساح بوانی بوده است که الان به رحمت خدا رفته اند پسران ان هم هنوز در قید حیات هستند شهرهای نزدیک: شهرضا ، آباده, نورآباد روستای بوان در مسیر شهرضا – شیراز و در فاصله 16 کیلو متری جنوب شرقی شهرضا واقع شده . برای رسیدن به این روستا باید 2 کیلو متر جاده فرعی را طی کرد .

در این قریه بقعه ای قراردارد بنام شاهزاده عبد الرحیم فرزند امام موسی کاظم (ع) ، این بقعه بنای مربع مستطیل است و برای ورود به آن ابتدا ایوان کوچکی قراردارد و اتاقی که می توان آن را کفش کن امامزاده به حساب آورد . حرم امامزاده در محوطه کوچکی قرار دارد ، ضریح فلزی است و به تازکی نوسازی شده است در وسط و به طول و عرض 100 * 188 سانتی متر ، کف ایوان و حرم و بقعه از سنگهای سفید و سیا ه مفروش شده است . ارتفاع گنبد 11 متر و داخل آن با گچ ساده پوشیده شده و تزیناتی ندارد . شکل گنبد از خارج تخم مرغی و در اصطلاح معماری گنبد رک هشت ترک نامیده می شود و خطوطی مورب بر روی آن برجستگی هائی بوجود آورده و روی آن از کاشی های خشت و ساده پوشیده شده اما شکل گنبد از داخل یکنواخت می نماید .

دیوار داخلی حرم را با سنگ و ملاط محکم شده و از کف تا ارتفاع 6 متر به شکل کثر الاضلاع و بر گلوئی گنبد از داخل بر یک کتیبه از آجر خشت کاشی آیاتی از قرآن و بخط ثلث نقش شده . در این بنای هیچگونه کتیبه ای که نماینگر تاریخ بنای این بقعه باشد دیده نمی شود . بر ایوان وروردی به بقعه که کاشیکاری شده بخط نستعلیق چنین آمده : شاهزاده عبد الرحیم فرزند موسی کاظم (ع) اهدایی مصدق زاده اصفهانی 1355 و بر جلو ایوان قبوری از سالهای 1001 -1010 –1015 دیده می شود که این سنگها به علت تعمیرات بهم خورده و برای ازاره ایوان مورد استفاده قرار گرفته است . این امامزاده دارای وقفیاتی از آب و ملک می باشد.

 *******************************************

 روستای هونجان

روستای هونجان از توابع شهرضا که در 60 کیلو متری و جنوب شرقی شهرستان واقع شده است . از شمال به روستای اسفرجان از سمت جنوب به کوه معروف علی جوق و منطقه حنا واز شرق به رودخانه تنگ چاییده و کوه ایزد خواست و از غرب به گردنه خروس گلو و جاده سمیرم به شهرضا و کهرویه محدود است . هونجان دارای زمستان های سرد و بهار و تابستان های معتدل است . در فصل بهار و تابستان با توجه به آب و هوای خوب پذیرای مسافران از شهر ها و نقاط مختلف می باشد .

تفرجگاه های معروف می توان به زر چشمه و بیشه های مسیر رودخانه و آبکا که دارای آب معدنی است اشاره کرد . در فصل های بهار و تابستان با توجه به ییلاقی بودن منطقه همه ساله پذیرای 350 خانوار عشایری می باشد . آداب و رسوم ماه محرم و صفر این روستا که در نوع بی نظیر است . مراسم ازدواج با استفاده از ساز و نقاره محلی در مدت دو روز با در آوردن عروس در روز اول و داماد در روز دوم و رسم چوب بازی تا منزل داماد که مردم آن را همراهی می کنند و در عصر روز دوم با مراسمی داماد را اصلاح می نمایند که بستگان و دوستان داماد با ریختن پول و هدایایی تا زمانی که سلمانی مشغول انجام اصلاح می باشد به پایکوبی می پردازند .

مذهب همه مردم روستا شیعه الثنی عشری است و با زبان ترکی صحبت می کنند . روستای هونجان از توابع شهرضا که در 60 کیلو متری و جنوب شرقی شهرستان واقع شده است . از شمال به روستای اسفرجان از سمت جنوب به کوه معروف علی جوق و منطقه حنا واز شرق به رودخانه تنگ چاییده و کوه ایزد خواست و از غرب به گردنه خروس گلو و جاده سمیرم به شهرضا و کهرویه محدود است . هونجان دارای زمستان های سرد و بهار و تابستان های معتدل است . در فصل بهار و تابستان با توجه به آب و هوای خوب پذیرای مسافران از شهر ها و نقاط مختلف می باشد .

تفرجگاه های معروف می توان به زر چشمه و بیشه های مسیر رودخانه و آبکا که دارای آب معدنی است اشاره کرد . در فصل های بهار و تابستان با توجه به ییلاقی بودن منطقه همه ساله پذیرای 350 خانوار عشایری می باشد . آداب و رسوم ماه محرم و صفر این روستا که در نوع بی نظیر است . مراسم ازدواج با استفاده از ساز و نقاره محلی در مدت دو روز با در آوردن عروس در روز اول و داماد در روز دوم و رسم چوب بازی تا منزل داماد که مردم آن را همراهی می کنند و در عصر روز دوم با مراسمی داماد را اصلاح می نمایند که بستگان و دوستان داماد با ریختن پول و هدایایی تا زمانی که سلمانی مشغول انجام اصلاح می باشد به پایکوبی می پردازند . مذهب همه مردم روستا شیعه اثنی عشری است و با زبان ترکی صحبت می کنند .

  *******************************************

روستای اسفرجان

موقعیت و تاریخچه روستای اسفرجان از توابع بخش مرکزی شهرستان شهرضا، با مختصات جغرافیایی 51 درجه و 56 دقیقه طول شرقی و 31 درجه و 40 دقیقه عرض شمالی، در 50 کیلومتری جنوب شرقی شهرضا و 130 کیلومتری اصفهان واقع شده است. روستای اسفرجان از سطح دریا 2205 متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن گرم و خشک است. این روستا از جنوب غربی به کوه سیاه و از جنوب به کوه برددر محدود می‌شود و رودخانة هونجان از میان روستا می‌گذرد. روستای اسفرجان قدمتی طولانی دارد. سد قتلغ شاه واقع در تنگ اسفرجان، که از آثار دورة آل مظفر است، نشانگر تاریخ کهن این روستاست. مردم روستای اسفرجان، دین اسلام و مذهب شیعه جعفری دارند و به زبان فارسی سخن می‌گویند.

الگوی معیشت و سکونت براساس نتایج سرشماری سال 1375، جمعیت روستای اسفرجان 3800 نفر بوده است در سال 1385، جمعیت روستا به 4300 نفر افزایش یافته است. اقتصاد این روستا بر فعالیت‌های زراعی، دامداری و صنایع دستی استوار است. محصولات عمدة زراعی روستا شامل گندم، جو و لوبیا است. سیب، بادام، گردو، زردآلو، آلبالو و آلو زرد از محصولات باغی آن است. گوشت و انواع فرآورده‌های لبنی نیز در این روستا به عمل می‌آید. دارهای قالی دستی در کارگاه‌های خانگی روستا برپاست و دختران و زنان روستایی با هنرمندی تمام طرح‌های بوته حوضی، گلدانی و خیابانی را بر روی آن‌ها نقش می‌زنند و می‌بافند. روستای اسفرجان در یک محدوده کوهستانی استقرار یافته و بافت مسکونی متمرکزی دارد. این روستا از هشت محله با نام‌های محله پایین، محله میان، محله بالا، محله تقی، محله شهشهانی، محله عرب‌ها، محله ناحق و محله قتلغ شاه تشکیل شده است. مصالح به کار رفته در ساخت خانه‌های روستایی عمدتاً چوب، خشت، گل و آجر است و سقف مسطح آن‌ها با چوب، گل و سرشاخة درختان پوشیده شده است. سردرهای زیبایی در واحدهای مسکونی قدیمی وجود دارد.

قسمت‌های مختلف فضاهای مسکونی به تفکیک شامل اتاق‌ها، ایوان، مطبخ، سرویس بهداشتی و انبار می‌باشد. معابر اصلی روستا عموماً آسفالت است. جاذبه‌های گردشگری درة هونجان، حاشیة رودخانه اسفرجان، باغ‌های میوة روستا، چشمه‌سارها و تفرجگاه‌های پیرامونی آن جلوه‌ای از طبیعت بکر و زیبای روستای اسفرجان را به نمایش می‌گذارند. چشمه بیشه و زرچشمه از جمله تفرجگاه‌ها و زیباترین ییلاقات روستا به شمار می‌آیند. دیگر جاذبه‌های گردشگری این روستا عبارتند از: سد قتلغ شاه که از آثار دورة آل مظفر است، با مصالح سنگ و ساروج ساخته شده و در 36 کیلومتری شهرضا قرار دارد. درختان کهنسال گردوی این روستا با قدمتی بیش از دویست سال عمر، همچنان ثمر می‌دهند و زیبایی شگفت‌انگیزی دارند. امام‌زاده عبدالمطلب در مرکز روستای اسفرجان واقع گردیده و مورد احترام مردم روستاست.

در روزهای خاصی به ویژه در ایام عزاداری، مراسم سوگواری در این محل برگزار می‌شود. از جمله مراسم ویژه این روستا که به مناسبت‌های مختلف در طول سال برگزار می‌شود، می‌توان به تعزیه خوانی‌های ماه محرم، مراسم پریدن از روی آتش در چهارشنبه سوری و مراسم کوسه اشاره کرد. هفت سنگ، ترکه بازی، بشور و بگرد و یه قل دوقل از جمله بازی‌های محلی رایج در بین نوجوانان و جوانان روستا است. مردم روستای اسفرجان، لباس‌های محلی خاصی بر تن می‌کنند. پوشاک مردان غالباً شامل کت، شلوار، پیراهن و کفش و کلاه است. پوشاک زنان نیز شامل پیراهن، چادر و دیگر لباس‌های رایج زنانه است. صنایع دستی در این روستا مرهون رونق دامپروری و تلاش دختران و زنان هنرمند روستا است. تولید پشم تا نخ‌ریسی و رنگرزی به مدد زنان هنر آفرین روستا صورت می‌گیرد. فرش‌های اسفرجانی با طرح‌های بوته حوضی، گلدانی و خیابانی از بهترین و معروف‌ترین صنایع دستی روستا است.

بخش اعظم این نوع بافته‌ها در بازارهای فرش اصفهان، تهران، کاشان و قم به فروش می‌رسد. جوز قند، ترش گردو، هسته شور، زردآلو، برگه زردآلو و گیوه بهترین سوغاتی‌های این روستا به شمار می‌آیند. آش کشک، اشکنه، کلاجوش (کله جوش)، آش آجیلی و آش اسفندی در زمرة غذاهای محلی مورد علاقه گردشگران است که در روستا طبخ می‌شود. دسترسی: روستای اسفرجان از طریق شهر شهرضا، با جاده‌ای مناسب و آسفالت قابل دسترسی است.

  *******************************************

کبوترخانه

کبوترخانه ها یا کفترخانه‌ های ساختمان هایی کهن هستند که معمولا‍ْ به شکل استوانه ساخته می ‌شده ‌اند و برای گردآوری کود کبوتر ها و دیگر پرندگان جهت مصارف کشاورزی ساخته می ‌شده ‌است . ساخت چنین بناهایی در اصفهان و یزد و آن پیرامون ها معمول بوده‌ است . کبوتر خانه ‌های کوچک و بزرگ ایران به حسب اندازه میان هزار تا ۴۰ هزار کبوتر را در خود جای می‌ دهند .

شاردن جهانگرد فرانسوی که در روزگار صفوی از ایران دیدن کرده است می‌ نویسد :

” به باور من ایران کشوری است که بهترین کبوترخانه‌ های جهان در آنجا ساخته می‌ شود … این کبوترخانه‌ های عظیم ، شش بار بزرگ ‌تر از بزرگ ‌ترین پرورشگاه ‌های پرندگان ماست . در پیرامون اصفهان بیش از ۳۰۰۰ کبوترخانه شمرده اند . ”

در دوره صفویه که اصفهان پایتخت ایران بوده است ، حدود چهار هزار کبوترخانه در این استان ساخته شده اند. در آن دوره ، زندگی مردم به زمین های کشاورزی وابسته بود و آنها با توجه به کم قوت بودن زمین از کود کبوترها استفاده می کردند ؛ این نوع کود در مقایسه با کود های دیگر ، کاربرد بسیاری بخصوص در جالیز و باغ های انگور داشته است . با چنین نگرشی بود که کبوترخانه های بسیاری ساخته شدند ؛ این بناها از نظر معماری ، سازه ای خشتی هستند که از حدود 400 سال پیش ، حتی در روستا های دورافتاده اصفهان نیز بنا شده اند .

در کتاب تاریخ هزار ساله شهر رضا آمده است : « فوآ » که در سال 1296 هجری قمری (1878 میلادی ) از اصفهان به سوی شیراز حرکت می کرده ، گفته است ، قمشه – نام قدیم شهررضا – باغ ها و کبوترخانه های زیادی دارد که ارتفاع آن ها از برج های اصفهان زیادتر است ، ولی ساختمان آن ها به زیبایی برج های اصفهان نیست . هم چنین در نوشته دیگری به سال 1303 هجری قمری آمده است : در درون و بیرون قمشه ، برج های کبوتر بسیاری هستند که آنها را برای فضله گرفتن از کبوتر ها ساخته اند .

از قرن ها پیش در نواحی و اطراف اصفهان این برج ها وجود داشته اند؛ به طوری که « ابن بطوطه » در اوایل قرن هشتم هجری قمری از برج های کبوترخانه زیادی در اصفهان یاد کرده است . اما شاید تنها سندی که تا حدودی قدمت این برج ها را بتواند مشخص کند ، این است که قازان خان – هفتمین پادشاه سلسله ایلخانی – برای حفظ کبوترها ، شکارچیان را از شکار در نزدیکی کبوترخانه ها منع کرده بود .

براساس مدارک مستند و آنچه که در سفرنامه ها آمده ، در گذشته حدود چهار هزار کبوترخانه در کل استان اصفهان بوده است و در شهررضا نیز حدود 10 کبوترخانه وجود داشته ؛ ولی اکنون دیگر کبوتر خانه ای در شهر باقی نمانده است . در روستای منظریه که در نزدیکی شهررضا قرار دارد ، 12 کبوترخانه باقی مانده اند که تعداد آن ها در گذشته به حدود 30 تا 40 اثر می رسیده است . هم چنین از مجموع 30 کبوترخانه ی شهرستان شهررضا ، تنها سه کبوترخانه در فهرست آثار ملی ثبت شده اند .

معماری داخلی کبوترخانه ها

معماری داخلی کبوترخانه ها استثنایی است ؛ عظمت این بنا ها هم به دلیل سترگی و شکوه و هم به دلیل تنوع در فرم اعجاب برانگیز است و این بناها مانند سایر آثار معماری ایرانی هم از عملکرد وافر و هم از فرم زیبایی پیروی کرده است .

طراحی و انتخاب سایت های دایره ای برای ساخت کبوترخانه با فضاهای تو درتو در مقاومت بالای آن نقش داشته است . نقل شده است که مارها قادر به بالا رفتن از سطوح منحنی مانند استوانه نیستند ، سیاح بزرگ فرانسوی در قسمتی از سفرنامه خود می نویسد : « کبوترخانه های عظیم ایران شش بار بزرگتر از بزرگترین پرورشگاه های ماست . این برج ها را از آجر بنا می کنند و رویش را گچ و آهک می کشند و در تمام سطوح داخلی دیواره برج از بالا به پایین سوراخ هایی تعبیه شده تا کبوتران در آنها آشیانه کنند . »

توجه به ابعاد طرح توسعه افقی و عمودی و ساخت کبوترخانه های پلکانی و طبقه طبقه بودن بنا ، راحتی بازسازی و مرمت را به دنبال داشته است . در مناطق گرم و خشک که حضور آب جاری امکان پذیر نبوده ، با احداث چاه و ایجاد جایگاه های « آبشخور » امکان استفاده کبوتران از آب را فراهم می ساختند .

کبوترخانه ها و اقتصاد

اهمیت کبوترخانه در اقتصاد ایران چنان بوده است که غازان خان مغول در کنار سایر اقداماتی که برای احیای کشاورزی ایران انجام داد ، فرمان هایی برای حفظ و بازسازی و نگهداری کبوتران و کبوترخانه ها صادر کرد و بی انصافی است که از این همه دانش و تحصیل این آثار بی بهره باشیم و هیچ کاری در خور عظمت آنها انجام ندهیم و هر روز شاهد فروریختن این مواریث فرهنگی و هنری باشیم . متأسفانه عملکرد پرسود این بناهای باارزش که در کار کشاورزی بنیادی حیاتی دارد ، بر جامعه ما پنهان مانده است . این بناهای شگفت آور ، کارخانه ساخت مرغوب ترین کود شناخته شده جهان هستند .

جهانیان ایرانیان را حساس ترین انسان های جهان معاصر در حفظ و حراست از آثار باستانی خویش می دانند ، لذا بر ماست که چون گذشته در حفظ مواریث فرهنگی از جمله اندیشه دل سوزانه برای بازمانده این برجهای دل انگیز کبوتران که هر کدام یک جاذبه توریستی است ، با یکدلی و همکاری سازمان میراث فرهنگی کشور ، سازمان ایرانگردی و جهانگردی ، سازمان حفظ محیط زیست ، وزارت جهاد کشاورزی ، دانشکده های باستان شناسی و معماری و سایر سازمان های مرتبط، همگی در حفظ این آثار اعجاز برانگیز معماری که زیرساخت ارتقاء صنعت کشاورزی این مرز و بوم است .

  *******************************************

امامزاده سیدمحمد و سیدابراهیم زیارتگاه

در ۱۰ کیلو متری جنوب شرقی شهرستان شهرضا قریه ای وجود دارد که زیارتگاه نامیده می شود .در این قریه دو امامزاده به نامهای سیدمحمد و سیدابراهیم از فرندان امام موسی کاظم (ع) امام هفتم شیعیان به خاک سپرده شده اند .

از این نظر این قریه به زیارتگاه معروف شده است. سر این دو امامزاده در شیرازدر حرم سید محمد در صحن شاهچراغ و در حد شرقی است . این امامزاگان به دستور حاکم اموی شیرازو اعزام مامورین قتله در شهرضا و در محل زیارتگاه انجام شد و سرهای آنان طبق رسوم آن دوره جهت اطمینان حاکم اموی از قتل آنان به شیراز برده شد ه و در این محل یعنی سید محمد به خاک سپرده شده است .

بر روی قبور فوق گنبدی قرار دارد ،سبک معماری بنا متعلق به عهد سلجوقی است . ساختمان گنبداین امامزداه بطرز بسیار جالبی بنا شده است . گنبد از سه قسمت تشکیل شده است . پایه که به شکل دایره است .بر روی دایره یک ۱۲ ضلعی قرار دارد و بعد از آن هرم دوازده پایه ای ساخته شده است .در روی هر ضلع این گنبد نام ائمه اطهار (ع) با کاشی و به خط کوفی نوشته شده است این گنبد بر روی حرم بنا شده است .

داخل حرم به شکل منشور و سقف آن که داخل گنبد است به شکل مخروط می باشد ارتفاع سقف تا کف ۱۸ متر در وسط بوده و ضریح روی قبر قرار دارد که از چوب جنگل بوده و تزییناتی ندارد .

در داخل حرم و در سمت جنوب یک محراب ساخته شده و اطراف آن بر یک زمینه گچ بری سوره توحید نوشته شده است و روی گچ بریها را نقاشی قهوه ای تیره پوشانده و دراطراف آن آیه الکرسی منقوش شده است .

در بالای در ورودی صلوات بر محمد و آل محمد منقوش است .

در گوشه جنوب شرقی داخل حرم یک آجر به شکل مربع مستطیل در یک زمینه فیروزه ای قرار دارد .روی آجر فوق شکل کشکول برجسته ای قرار دارد به طول و عرض ۳۰ ×۴۰ سانتیمتر و کلماتی از قرآن را در بر دارد .

این آجر قبلا در ایوان جنوبی بوده که هم اکنون به حرم منتقل شده است .

در دو طرف حرم دو ایوان وجود دارد که یکی در سمت مغرب و دیگری در سمت جنوب واقع شده است .در ایوان جنوبی نقاشی های بسیار زیبا و ارزنده دیده می شود که با گذشت زمان آثار ارزنده آن حفظ شده است .در قسمت جنوبی ایوان به خط ثلث نوشته شده ( عمل از سیف ا… ) و در بالای این در یک قاب آینه کاری شده وجود دارد که آینه کاری آن از بین رفته وفقط قسمت جنوبی آن باقی است .

در جلو ایوان یک صحن بسیار وسیع ساخته شده که ساختمان این بنا از این صحن آغاز می گردد .

 *******************************************

بی بی سیده خاتون

بقعه متبرکه بی بی سیده خاتون یکی از مکانهای زیارتی با قدمت ۷۹۵ ساله در شهرستان شهرضا می باشد .

این بنای شکوهمند آرامگاه خاتون صالحه و خیره از خاندان آل مظفر بوده که به همراه ۷۲ تن از یارانش به این دیار آمده و به دست امیر تیمور به شهادت رسیده است .

مساحت این بنا سه هزار متر مربع و مربوط به دوران آل مظفر می باشد .

این بنای مذهبی دارای صحن و سرای وسیع است .

بقعه متبرکه بی بی سیده خاتون در شمال شرقی شهرستان شهرضا واقع شده و زیارتگاه عاشقان و محبان به خاندان اهل بیت و مکانی امن برای دوستداران این بانوی مکرمه می باشد .

  *******************************************

کاروانسرای ملک

کاروانسرای ملک از بناهای تاریخی دوره ی صفویه در شمال شهرستان شهرضا در جوار امامزاده شاهرضا در مسیر اصفهان- شیراز بنا گردیده این کاروانسرا همانند دیگر بناهای عصر عباسی در زمین مستطیل شکل و به صورت چهار ایوانه ساخته شده است.

در وسط این کاروانسرا حوض آب بزرگی وجود داشته که آب آن به مصرف کاروانیان و زائران حاضر در کاروانسرا می رسیده است . این آب از زاویه ی جنوب شرقی کاروانسرا با معابر تنگ و طولانی با پیچ وخم به کاروانسرا وارد می شده است و از سمت شمالی کاروانسرا خارج می گردیده است. محل تأمین آب از چشمه ای بوده که از کوه مجاور امامزاده جاری بوده که هم اکنون علاوه بر خشک شدن حوض وسط نیز تخریب گردیده است. از خصوصیات این کاروانسرا زائر پذیری آن می باشد زیرا علاوه بر کاروانیان، زائران امامزاده در زمان زوارکشی ا ز آن استفاده می نموده اند . سومین استفاده از این مکان در طول زمان حضور بزرگان بوده است که به قصد عبادت در این محل برای مدتی اقامت می گزیده اند.

سبک معماری این بنا همان گونه که گفته شد چهار ایوانه بوده که ایوان های شمالی وجنوبی و غربی آن با اطاق های بزرگی به صورت شاه نشین و ایوان شرقی آن به عنوان درب ورودی بوده است.ساختمان ها در چهار سوی کاروانسرا به سه قسمت تقسیم گردیده اند: قسمت اول شامل ایوانهایی به عرض ۱۸۰ سانتی متر می باشد که در پشت آن اطاقهایی به ابعاد تقریبی ۵/۳ تا ۴ متر بوده که دارای یک ورودی و دو پنجره بوده است . قسمت سوم پشت اطاقها که محل احشام و تخلیه ی بار بوده است . فاصله بین تمام ایوانها ستونی قوی که بارکش ایوانهای جانبی می باشد دارای محلی برای بستن حیوانات ( شتربند ) در چهار زاویه ی این ساختمان ورودی استبل ها قرار دارد که در قسمت شاه نشین این قسمت ها مسدود بوده و احتمالا به این دلیل بوده که حیوانات و وسایل کاروانیان جدای از یکدیگر باشند .را ه پله های پشت بام این ساختمان در کنار شاه نشین شمالی قرار گرفته است .

این ساختمان دارای جان پناه های مرتفع در سطح پشت بام با ارتفاع چشمگیر نبوده ظاهرا تمهیدات دفاعی در برابر حملات احتمالی چندان در نظر گرفته نشده است.

مسجدخان

این مسجد۲۰۰۰ (دو هزار) متر مربع مساحت دارد که از دو قسمت مسجد و شبستان تشکیل شده و سبک مصالح بکار رفته در آن آجری میباشد .

گنبد مسجد خان یکی از آثار به جا مانده از دوران زندیه در شهرستان شهرضا می باشد .

بر۲ ستون سنگی قطور و زیبا استوار شده است و حیات مسجد دارای سنگ فرشهای قدیمی است که نظر هر بینده ای را به خود جلب میکند .

دراین مسجد به دلیل نداشتن موقوفات هیچ گونه برنامه فرهنگی و مذهبی برگزار نمی گردد و مورد بی توجهی مردم و مسئولان قرار گرفته است .

گفتنی است با وجود قدمت این بنای تاریخی و زیبایی و شکوهی که این بنا دارد ،کمتر مورد توجه مسئولان قرار گرفته ومتاسفانه اطلاعات دقیقی در مورد این مسجد وجود ندارد.

  *******************************************

 امامزاده شاهرضا

امامزاده شاهرضا كه در شمال شهرستان شهرضا قرار دارد به روايتي يكي از برادران امام رضا (ع) و بروايت ديگر يكي از سادات حسني است و ساختمان آن در دوران سلطنت شاه اسماعيل صفوي ساخته شده است كه در سال‌هاي اخير بازسازي اساسي شده است.

سال‌ها پيش امامزاده شاهرضا ساختماني قديمي و سنتي داشت. ورودي ساختمان مثل اغلب خانه‌هاي قديمي دالان و راهروي سرپوشيده‌اي داشت كه بازارچه‌ي كوچكي بود كه حجره‌ها و مغازه‌هاي سنتي با درهاي چوبي هلالي داشت و در مدخل بازارچه در هم سنگ‌آبي به سبك سنگ‌آب‌هاي مسجد امام اصفهان بود. بعد از اولين صحن امامزاده بود كه معادل حياط بيروني خانه‌ها بود. گرداگرد اين صحن اتاق‌هايي قرار داشت كه اغلب مقبره‌هاي خانوادگي بودند. در وسط صحن هم حوض بزرگي قرار داشت. اين صحن با راهروي باريكي به صحن دوم كه درواقع حياط اندروني بود مي‌رسيد. در گوشه‌ي سمت قبله صحن دوم ساختمان اصلي مزار امام زاده قرارداشت. داراي گنبدي به سبك مساجد اصفهان بود.

در سال‌هاي اخير تغيرات زيادي در ساختمانهاي اين امامزاده انجام شده است كه اگر چه به نيت خير و براي جوابگويي به افزايش جمعيت زائرين بوده ولي مسلما بافت سنتي آن كه از ميراث‌هاي فرهنگي اين شهر بوده است را از بين برده‌است. نخست بازارچه سنتي و ساختمان زيباي آن از بين رفته است و به جاي آن بازارچه‌اي جديد بدون هيچ نشاني از معماري سنتي ساخته شده است. دو صحن در هم ادغام شده و به صورت محوطه‌اي بي‌حصار درآمده كه ديگر به آن نمي‌توان صحن گفت. ساختمان مزار هم كلا تغيير كرده و گنبدي به سبك امامزاده‌هاي استان فارس (مثل شاهچراغ) به جاي گنبد قبلي ساخته شده‌است. البته مي‌توان گفت اين سبك ساختمان بي‌پرده و به اصطلاح اپن با سبك خانه‌هاي مدرن امروزي كه از ورودي خانه حتي داخل اتاق خواب و حمام هم پيداست هماهنگ‌تر است. ولي به نظر من سبك قديمي بجز حفظ ميراث فرهنگي و ديني شهر با فضاي حرمت و تقدس امامزاده هماهنگ‌تر بود.

 *******************************************