یعقوب فرزند اسحاق و نوه ابراهیم خلیل اللّه بود، یعقوب و برادرش (عیص) دو قلو بودند و چون یعقوب بعد از (عیص) به دنیا آمد او را به این اسم نامیدند،(1) او را اسرائیل(2) یعنی عبداللّه می خواندند که خداوند این لقب (اسرائیل) را به او داده است و چون در زبان سریانی (اسراء) به معنای عبد و «ایل) به معنای اللّه بود، او را اسرائیل نامیدند.
و چون در زمره خادمین بیت المقدّس بود. در روایت دیگری آمده که «اسراء» به معنای «نیرو و قوت» و «ایل» نام خدا است و معنای اسرائیل «نیروی خدا» است.(3)این پیامبر سه هزار و
[124]
چهارصد و هشتاد و سه سال بعد از هبوط حضرت آدم به دنیا آمد.(1)
نام حضرت یعقوب در قرآن با داستان حضرت یوسف ذکر شده و جداگانه کمتر از او یاد شده است. امّا آنچه در قرآن کریم درباره یعقوب علیه السلام ذکر شده یکی داستان تحریم یک نوع خوردنی است که یعقوب بر خود حرام کرده بود.
در حدیثی که کلینی قدس سره در کافی و علی بن ابراهیم و عیاشی در تفسیر خود از امام صادق علیه السلام روایت کرده اند آن حضرت فرمودند؛ اسرائیل هرگاه گوشت شتر می خورد به درد پهلو و کمر مبتلا می شد از این رو یعقوب گوشت شتر را بر خود حرام کرد.(2)
او اولین کسی بود که داخل بیت المقدس می شد و آخرین کسی بود که از آنجا خارج می شد. او روشنایی بیت المقدس را برعهده داشت. در یکی از شبهای تاریک جنّی را دید که مشغول خاموش کردن چراغ های بیت المقدس است. یعقوب آن جن را بر یکی از ستونهای مسجد بست.