در پژوهشی جدید مشخص شده است که سیستم انرژی انسان نیز مشابه باتری تلفن همراه عمل میکند. یعنی متابولیسم یا همان سوخت‌وساز بدن ما هنگام صبح بهترین عملکرد را از خود نشان می‌دهد چون وعده‌ی صبحانه را خورده‌ایم و بدن انرژی کافی برای انجام هر کاری را دارد.
در این پژوهش که بر اساس بررسی رژیم غذایی ۵۰ هزار فرد بزرگسال صورت گرفته است معلوم شده است که وزن بدن که با شاخص توده‌ی بدن (body mass index) اندازه‌گیری میشود با زمانی که غذا می‌خوریم و این که در چه فاصله‌های زمانی دست به خوردن غذا می‌زنیم ارتباط معنادار پیدا میکند. در این خصوص مبرهن شده است افرادی که پس از گذشت مدت زمان خواب از ساعت یک بامداد تا هفت صبح صبحانه را به طور مفصل میل میکنند کمتر دچار افزایش وزن می‌شوند. از سوی دیگر، کسانی که بیش از سه وعده غذایی در طول روز مصرف میکنند یا بین سه وعده اصلی غذایی میان وعده نیز میل میکنند شاخص توده‌ی بدن بیشتری دارند. همچنین افرادی که عادت دارند عصرها و برای مثال در ساعت شش عصر غذا بخورند در قیاس با کسانی که صبحانه‌ی مفصل می‌خورند، باز شاخص توده‌ی بدن بالاتری دارند.
اما به چه علت؟
پژوهشگران دانشگاه لوما لیندا می‌گویند که بدن هر فرد پس از دریافت انرژی، چیزی بین ۱۸ تا ۱۹ ساعت زمان نیاز دارد تا ماده‌ی غذایی دریافت شده را با سوخت‌وساز، تبدیل به انرژی کارآمد و مفید کند. دکتر هانا کالیوا، سرپررست این پژوهش و مدیر کلینیک پژوهشی غیردولتی کمیته‌ای از پزشکان، می‌گوید این فرآیند تناسب و هماهنگی میان مقدار انرژی دریافتی و میزان انرژی مصرف شده ایجاد میکند و درست برخلاف باور رایج عوام، به نظر می‌رسد خوردن وعده‌ی شام به عملیات سوخت‌وساز بدن کمک شایانی میکند.
کالیوا همچنین دریافته است که مواد غذایی‌ای که هنگام شب مصرف می‌شوند در مقایسه با غذاهایی که در صبح خورده می‌شوند در واکنش هیپرگلیسمی یا افزایش قند خون نمود بیشتری دارند که در نتیجه‌ی آن انسولین ناتوان، از فرآوری گلوکز، تبدیل به انرژی میشود. همانند پدال ترمز در خودرو، گلوکز اضافی در بدن، موجب کند شدن سرعت سوخت‌وساز بدن میشود. اگر گلوکز ناتوان از تبدیل شدن به انرژی شود، ملوکول‌های قند شروع به انباشته شدن در بافت‌های ماهیچه میکنند. در طول شب، این مازاد انرژی در اثر فاسد شدن حالت التهابی پیدا میکند و در برابر انسولین مقاومت نشان می‌دهد. مقاومت در برابر انسولین غالبا مقدمه و پیش درآمد برای وقوع سندرم سوخت‌وساز است که در معنی عام آن به شکل افزایش دور کمر، بالا رفتن تری‌گلیسرید، ازدیاد قند خون، ابتلا به فشار خون و کاهش HDL یا همان کلسترول خوب خون خودش را نشان می‌دهد.
انجمن قلب آمریکا با استناد به همین عوامل در گزارشی اعلام کرده است که از هر چهار بزرگسال دست کم یک نفر در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارد که البته باید به این مورد افزایش خطر حمله‌ی قبلی و دیابت نوع ۲ را هم اضافه کرد.
حال ممکن است از خود بپرسید که این‌ها برای من چه معنا و مفهومی دارند؟ بسته به هدف و وضعیت سلامتی شما، شاید بتوانید وعده‌های غذایی خود را نظم و ترتیب دوبارهای بدهید به طوری که هنگام صبح کالری بیشتری دریافت کنید چون کارکرد انسولین در آن زمان مؤثرتر است. از این رو، بهترین حالت این است که شما روزانه بین ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ کالری دریافت کنید. همچنین به عوض دریافت ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلوکالری در هر وعده غذایی می‌توانید چیزی بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلوکالری را در هنگام وعده‌ی صبحانه، باز همین مقدار در وعده ناهار و ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلوکالری رد در وعده‌ی شما برای بدن خود فراهم کنید.
چنان چه به بیماری دیابت نوع ۲ گرفتار هستید و به دنبال کاهش وزن خود هستید، خوردن شام در ساعات ۱۸ تا ۱۹ به شما توصیه میشود. در این صورت می‌توانید روز بعد صبحانه را مفصل میل کنید، ناهار خود را نصف و شام را به طور کامل حذف کنید. از طرف دیگر، به جای مصرف غذاهای با کالری کم و شام به اصطلاح سبک شما می‌توانید روزانه یک وعده غذایی را حذف کنید. با این کار سلول‌های بدن شما فرصت پیدا میکنند تا آرایش دوبارهای به خود بدهند و همه‌ی انرژی موجود را استفاده کنند. در نتیجه صبح روز بعد کارکرد انسولین بدن شما در حد اعلای خود خواهد بود.
البته خوردن شام سبک برای همه‌ی نسخه قابل قبولی نیست. کسانی که برای مثال فعالیت جسمی زیادی در طول روز دارند و به انرژی کافی برای کار سخت و طاقت‌فرسا نیاز دارند و لازم است تا صبح‌ها را با توان و انرژی بالایی شروع کنند از این قاعده مستثنی هستند. همچنین افرادی که کمبود وزن دارند یا با اختلال غذایی دست به گریبان هستند باید مراقب باشند که از دستورهای غذایی دیگران پیروی نکنند. در کل، نوع رژیم غذایی هر فرد بسته به میزان انرژی مورد نیاز او تعیین و مشخص میشود.
شاید یکی از کاربردی‌ترین یافته‌های این پژوهش تبعیت و پیروی از قاعده خوردن صبحانه کامل و حذف غذاهایی رنگارنگی باشد که در جشن‌ها و مراسم توزیع میشود. در همین زمینه پیشتر پژوهشی انجام شده است که می‌گوید مصرف صبحانه موجب کاهش میل فرد به خوردن دیگر غذاها و افزایش کارکرد بدن در مصرف انرژی موجود میشود. احتمالا به این دلیل است که وقتی صبحانه کامل میل می‌کنیم و اگر در صبحانه‌ی ما فیبر و مواد غذایی سالم وجود داشته باشد بدن ما نیازی به دریافت انرژی بیشتر پیدا نمی‌کند. به علاوه، پژوهشگران با انجام پژوهش‌هایی دریافته‌اند که مصرف صبحانه قند خون را متعادل میکند و حساسیت به انسولین را در وعده‌های غذایی بعدی بهبود می‌بخشد.
آن گونه که کالیوا می‌گوید این مثل قدیمی که گفته است صبحانه‌ات را مانند پادشاه بخور، ناهارت را مانند شاهزاده و شامت را مثل گدا واجد پشتوانه علمی است. این پژوهشگر چنین مثلی را تایید میکند و آن را الگوی مناسبی برای کسانی می‌داند که درگیر اضافه وزن هستند و برای رسیدن به وزن مناسب مورد نظر خود با پیروی از رژیم‌های غذایی من‌درآوری متابولیسم بدن خود را با مشکل مواجه می‌سازند. به گمان کالیوا هر که می‌خواهد وزنی متعادل و مناسب با قد خود داشته باشد از همین الان این مثل قدیمی را سرلوحه‌ی کار خود قرار دهد.
منبع:health