بارداری یکی از لذت‌بخش‌ترین تجربیاتی است که یک زن طی زندگی خود از سر می‌گذراند؛ تجربه‌ای که البته با رخ دادن تغییرات زیادی در بدن مادر همراه است که بخش زیادی از این تغییرات در پوست مادر اتفاق می‌افتد. در اینجا به تغییرات پوستی در طی بارداری اشاره می‌کنیم. البته همه این تغییرات ممکن است در بدن یک خانم باردار اتفاق نیفتد، اما به هر حال آگاه بودن از آنها برای هر زنی که ممکن است در آینده تجربه بارداری را داشته باشد، لازم است.
1- ماسک بارداری
طی سه ماهه دوم بارداری، ممکن است تغییرات رنگ پوست صورت در گروهی از زنان باردار اتفاق بیفتد. این تغییر رنگ به شکل لکه های پوستی بروز می کند که آن را ملاسما یا کلواسما یا ماسک بارداری می‌نامند.
علت بروز این پدیده هورمون‌هایی است که در دوران بارداری در بدن مادر ترشح می‌شوند و هورمون ملانین را تحریک می‌کنند و این هورمون هم باعث میشود رنگدانه‌های بیشتری از سلول‌های پوستی ترشح شود.
البته تغییرات پوستی گاهی آنقدر خفیف است که خود فرد یا اطرافیانش متوجه آن نمی‌شوند. گاهی هم تغییرات به گونه‌ای است که حالت آفتاب‌سوختگی را تداعی می‌کند. البته در این موارد تنها پوست صورت این حالت را داشته و پوست باقی بدن حالت طبیعی دارد.
درست است که نمی‌توان جلوی ترشح هورمون‌های بارداری را گرفت، اما هر چه کمتر در معرض نور آفتاب قرار بگیرید، احتمال بروز کلواسما در شما کاهش می‌یابد.
زنانی که از کرم ضدآفتاب مناسب استفاده می‌کنند و در خارج از خانه کلاه بر سرشان می‌گذارند، به میزان کمتری این تغییر رنگ پوست را در صورت خود خواهند داشت.
2- خطوط بارداری (stretch mark)
بر اساس تحقیقات موسسه ملی بارداری آمریکا، بیش از 90 درصد زنان باردار طی 9 ماه بارداری خود خطوط بارداری را روی پوست بخشی از بدن خود خواهند دید. این خطوط به رنگ‌های صورتی یا قرمز هستند و به صورت عموما افقی روی ناحیه شکم، ران‌ها یا سینه‌ها ظاهر می‌شوند و حالت آنها به گونه‌ای است که انگار پوست در آن نواحی تا‌خورده است.
طی دوران بارداری میزان جریان خون مادر افزایش می‌یابد و به دلیل افزایش وزن شکم، میزان فشار روی وریدهای قسمت تحتانی بدن افزایش می‌یابد و این به معنای افزایش احتمال ابتلا به واریس پا است
هنوز راههای مشخص و قاطعی برای پیشگیری از بروز این خطوط یافت نشده است، اما برخی مطالعات محدود نشان داده که شاید استفاده از بعضی کرم‌های پوستی بتواند میزان بروز این خطوط را کاهش دهد.
در مطالعه‌ای در سوئد مشخص شد زنانی که از ماه‌های اولیه بارداری، روی پوست ناحیه شکم خود کرم‌های پوستی حاوی ویتامین E و اسید آلفاهیدروکسی می‌مالیدند، با تعداد و شدت کمتر شاهد بروز خطوط بارداری بودند.
3- خارش پوستی
طی دوران بارداری پوست شکم کشیده و سفت میشود و در اواخر بارداری ممکن است به این علت، خارش شدید در ناحیه شکم ایجاد شود. افزایش تعریق و بالا رفتن گرمای بدن میتواند باعث بروز جوش‌های حساسیتی و چرکی در ناحیه شکم شود.
در بعضی موارد دوش گرفتن با آب خالی، حتی چند بار در روز میتواند تمام این مشکلات را برطرف کند.
پوشیدن لباس‌های نخی نازک و به حداقل رساندن تماس پوست شکم با لایه‌های مختلف لباس و جلوگیری از تعریق هم میتواند شدت علائم را کاهش دهد.
استفاده از یک مرطوب‌کننده مناسب برای جلوگیری از خشکی پوست هم میتواند کمک‌کننده باشد، اما اگر با تمام این توصیه‌ها، جوش‌های شکمی شما بهبود نیافت، حتما با یک پزشک متخصص پوست در این باره مشورت کنید.
4- وریدهای واریسی
طی دوران بارداری میزان جریان خون مادر افزایش می‌یابد و به دلیل افزایش وزن شکم، میزان فشار روی وریدهای قسمت تحتانی بدن افزایش می‌یابد و این به معنای افزایش احتمال ابتلا به واریس پا است.
رگ‌های واریسی رنگ‌های آبی یا سبز تیره‌ای هستند که ضخیم شده و سفت به نظر می‌رسند و ظاهری زشت به پاها می‌دهند. بخشی از احتمال ابتلا به واریس ناشی از ژنتیک است، اما شما می‌توانید با برخی اقدامات ساده از احتمال ابتلا به این حالت بکاهید.
مهم‌ترین نکته این است که از ایستادن یا نشستن در یک حالت ثابت برای مدت طولانی پرهیز کنید. در صورتی که باید بایستید، هر چند دقیقه یک‌بار برای مدتی کوتاه بنشینید یا راه بروید.
پوشیدن جوراب‌های مخصوص واریس هم در این مورد کمک‌کننده است. در زمان نشستن هم پای خود را بالا بگذارید و ویتامین C کافی به بدن‌تان برسانید تا احتمال واریس در شما کمتر شود.
5- تیرگی هاله سینه‌ها
ناحیه سینه‌ها در بسیاری از زنان باردار طی دوران بارداری تغییر رنگ می‌یابد و تیره‌تر میشود که این تیرگی پس از زایمان خودبه‌خود برطرف میشود. ضمنا این تغییرات رنگی و تیره شدن ممکن است در خال‌ها و دانه‌های گوشتی پوست هم دیده شود.
اما این نکته را در نظر بگیرید که هر تغییر در خال‌هایتان (مثلا اندازه، شکل، پیدا شدن حاشیه‌های نامنظم و ایجاد خونریزی در آنها) را حتما باید به پزشک متخصص پوست اطلاع دهید تا در مورد احتمال سرطانی بودن این خال‌ها تحقیق کند.
بسیاری از داروهای رایج ضدجوش، حتی آنهایی که بدون نسخه در داروخانه به فروش می‌رسند، برای استفاده در دوران بارداری مناسب نیستند
6- جوش و آکنه
افزایش برخی هورمون‌ها طی بارداری باعث افزایش ترشح چربی از سلول‌های پوست میشود و این حالت همان‌طور که می‌دانید باعث افزایش احتمال بروز آکنه میشود.
اگر می‌خواهید طی بارداری پوستی پر از جوش پیدا نکنید، روزی دو بار صورت‌تان را با یک شوینده بدون بوی مناسب پوست‌تان بشویید.
این را هم بدانید که بسیاری از داروهای رایج ضدجوش، حتی آنهایی که بدون نسخه در داروخانه به فروش می‌رسند، برای استفاده در دوران بارداری مناسب نیستند و برای مصرف آنها حتما باید بروشور و نکات احتیاط دارو را مطالعه کنید.
اگر نگران زیاد شدن جوش‌ها روی صورت یا بدن‌تان هستید حتما با یک متخصص پوست در این مورد مشورت کنید.
7- خط سیاه (Linea nigra)
خیلی از زنان باردار در سه ماهه دوم بارداری، شاهد بروز خطی در ناحیه زیرناف خود به صورت مستقیم به سمت پایین هستند. این خط در آغاز معمولا کمرنگ است، اما به مرور شروع به سیاه شدن می‌کند و به همین دلیل به خط سیاه شهرت دارد.
به طور معمول پس از زایمان، تیره‌تر شدن این خط برای چند روز ادامه می‌یابد، اما طی ماه‌های پس از بارداری، این خط بدون هیچ درمان و به صورت خود به خود محو خواهد شد.