روانشناس

روانشناسی علم مطالعهٔ رفتار و فرایند‌های ذهنِ موجود زنده ـ بخصوص انسان ـ بر اساس روش علمی است. از آنجا که امروزه فکر و اندیشه انسان ها پایه هر عمل و فعالیتی می باشد، شناخت و درمان مسایل و مشکلات مربوط به آن نیز بسیار مهم و ضروری است. وظیفه اصلی این کار بر عهده روانشناسان می باشد.

روانشناس کسی است که رفتار، شخصیت، روابط بین فردی، یادگیری و انگیزش را در انسان به شکل حرفه ای مورد بررسی قرار می دهد. روانشناس از یک طرف رابطه بین عملکرد مغز و رفتار را بررسی می کند و از سوی دیگر ارتباط بین محیط و رفتار. روانشناس رفتار، انگیزه ها، افکار و احساسات افراد را بررسی کرده و به آنها در کنترل و غلبه بر مشکلات شان کمک می کند.

روانشناسی نیازمند صداقت و گشاده رویی است. همچنین داشتن مهارت های ارتباطی و شنونده خوب بودن برای این کار لازم است. روانشناس باید در کنار داشتن دانش، توان درک درست و بدور از هر گونه قضاوتی را داشته باشد. فرد مراجعه کننده باید بتواند به راحتی و بدور از هرگونه استرس و نگرانی به روانشناس اعتماد کرده و مشکلات خود را با او در میان بگذارد. در واقع روانشناس یک انسان شناس و جامعه شناس خوب نیز هست.

محل کار و ساعت کاری روانشناس بسته به نوع تخصص و نوع کار او متفاوت است. روانشناسی که در سازمان و شرکت ها مانند آموزش و پرورش، بهزیستی و... استخدام می شود، مطابق با ساعات کاری استاندارد فعالیت می کند. اما ساعات کار برای روانشناسی که به صورت مستقل و شخصی کار می کند، متفاوت و متغیر است.

در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف روانشناس، توانمندی و مهارت مورد نیاز روانشناس، تحصیلات لازم برای ورود به شغل روانشناسی، بازار کار و فرصت های شغلی روانشناسی، درآمد روانشناس و برخی از روانشناسان معروف ارائه می شود.

وظایف روانشناس

وظایف روانشناس در هر یک از زمینه های تخصصی زیر عبارتند از :

روانشناس آموزشی- کمک به کودکان، نوجوانان و جوانان برای غلبه کردن بر مشکلات آموزشی و روانی خود و در نتیجه پیشرفت کردن در این زمینه ها

روانشناس شغلی ( یا روانشناس سازمانی)- کمک به شرکت ها و سازمانها در بهبود عملکرد و افزایش رضایت شغلی کارکنان

روانشناس سلامت- ترویج رفتار و نگرش سالم و کمک به بیماران و خانواده های آنها برای غلبه بر بیماری ها

روانشناس مشاوره ای- کمک به افراد در حل مشکلات شان و تصمیم گیری ها به خصوص در زمان های پراسترس زندگی شان

روانشناس جرم شناسی- استفاده از تئوری های روانشناسی در شناسایی جرائم، بازسازی و بهبود مجرمین

روانشناس بالینی- کمک به مراجعانی که در شرایطی سخت مانند نگرانی، اضطراب، افسردگی و بیماری های روانی قرار دارند.

روانشناس ورزشی- کار با افراد، تیم ها و سازمان ها برای بهبود انگیزه و عملکرد در زمینه مربی گری، آموزش و رقابت و همچنین ترویج مشارکت ورزشی به صورت عمومی

مهارت و  توانمندی های مورد نیاز روانشناس

علاقه به انسان ها و کمک به آنها در حل مشکلاتشان

انعطاف پذیری

صداقت

امین و محرم اسرار بودن

مهارت های ارتباطی عالی و شنونده خوبی بودن

مهارت های تصمیم گیری و حل مساله در سطح خوب

رویکرد دقیق، منطقی و روش مند

تحصیلات لازم برای ورود به شغل روانشناسی

فارغ التحصیلان رشته روانشناسی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا (به شرط گذراندن دو مقطع تحصیلی که آخرین آن غیر پژوهش محور باشد) می توانند وارد این شغل شوند.

آینده شغلی، بازار کار و فرصت استخدامی روانشناس

روانشناس - مسیر ایرانیروانشناس با توجه به تخصص خود می تواند در بیمارستان ها، مدارس، زندان ها، مراکز توانبخشی، مهدکودک ها، مراکز مشاوره، واحد تحقیقات دانشگاهی، برخی از شرکت ها و سازمان ها و یا باشگاه های ورزشی فعالیت کند. رواشناس می تواند با دریافت مجوز لازم از بهزیستی برای احداث مهد کودک و سرای سالمندان اقدام کند. همچنین با داشتن حداقل مدرک کارشناسی ارشد، تجربه و سرمایه و سایر شرایط لازم می تواند به طور مستقل کار کرده و مرکز خدمات روانشناسی یا مشاوره راه اندازی کند. 

برخی از مسایل و نکاتی که روانشناسان بیان می کنند عبارتند از :

اکثر روانشناسان بر لزوم وجود تجربه در کنار علم در این شغل بسیار تاکید دارند و آن را یک عامل کلیدی در موفقیت خود می دانند.

وجود دیدگاه نامناسب بین مردم نسبت به مراجعه به روانشناس در هنگام داشتن مشکلات روحی و روانی (البته تا حد زیادی در سال های اخیر اصلاح شده ولی هنوز نیاز به فرهنگ سازی دارد.)

عدم اعتماد جامعه و نبود آگاهی در مراجعان که معمولا باعث رها کردن روند درمان در نیمه راه شده و اغلب با بروز مجدد و تشدید بیماری مجبور به مراجعه و شروع دوباره درمان می شوند.

نبود پوشش بیمه ای و سنگین بودن هزینه جلسات مشاوره برای بسیاری از مردم

وجود محدودیت های استخدامی در بخش دولتی

 امروزه فکر و دانش انسان پایه اصلی همه فعالیت ها و امور شده است. هر چه کشوری پیشرفته تر باشد، تکیه آن بر فکر و اندیشه بیشتر است. همگام با این روند، مسایل و مشکلات فکری، ذهنی و روحی بیشتری برای انسان ها پیش می آید که روانشناسی در شاخه های مختلف می تواند به خوبی راهگشای آنها باشد. آمارهای رشد استخدام روانشناسان در سایر کشورها، گواهی بر این مدعی است.  ایران نیز که در حال توسعه می باشد، از این قانون مستثنی نمی باشد. پیش بینی می شود در سال های آتی بازارکار مناسبی پیش روی علاقه مندان و فارغ التحصیلان روانشناسی باشد.

وضعیت استخدام روانشناس در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :

آمریکا - پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام روانشناسان بین سال های2010  تا 2020 ، رشد22  درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل14  درصد می باشد.

 استرالیا - در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان استخدام روانشناسان رشد42.5  درصدی داشته و رشد بسیار زیاد در آینده برای آن پیش بینی شده است.

درآمد روانشناس 

درآمد روانشناسان با توجه به میزان دانش علمی، تجربه، شهر محل کار، خصوصی یا دولتی بودن محل کار و... متفاوت است. روانشناسی که در بخش های دولتی مشغول به کار می شود، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کند. رواشناسی که در سازمان ها و مراکز خصوصی استخدام شده اند، با توجه به میزان دانش، مهارت، تجربه و توافق صورت گرفته با کارفرما، درآمدهای متفاوتی دارند. روانشناسی که خود کلینیک دارد نیز با توجه به میزان فعالیت و تعداد مددجوها، درآمدهای مختلفی کسب می کنند.

میزان درآمد روانشناس در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :

آمریکا - متوسط درآمد سالانه روانشناسان68.640  دلار (برای همه مشاغل33.840  دلار) در سال2010 و مطابق با آخرین آمارها در سال 2013، 68.200 دلار بوده است.

استرالیا - متوسط درآمد سالانه روانشناسان60.000  دلار (قبل از کسر مالیات) می باشد.

انگلستان - متوسط درآمد سالانه روانشناسان متخصص در بخش دولتی بین 39.000  تا52.000  دلار، افراد با تجربه تا 61.000  دلار یا بیشتر و برای افراد ارشد و مشاور تا122.000  دلار می باشد.

شخصیت های مناسب شغل روانشناسی

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

برخی از شخصیت های مناسب شغل روانشناسی بر اساس شخصیت شناسی MBTI :

 ENFJ این تیپ شخصیتی دوست دارند به دیگران کمک کنند تا از زندگی خود لذت ببرند. آنها درمانگرهای بانفوذ و گرمی هستند که راه حل ها و انتخاب های احتمالی را به خوبی تشخیص و به مراجعان خود ارائه می دهند. 

INFJ    این تیپ شخصیتی دوست دارد از دانش و ایده های خود برای کمک به دیگران استفاده کند. این افراد علاقه دارند که ارتباطات فردی (دو نفره) و عمیق با دیگران برقرار کنند که در این شغل شرایط آن وجود دارد.

ENFP  این تیپ شخصیتی مشاورانی دلسوز، مهربان، خلاق و حمایتگر هستند. آنها می توانند روی دیگران تاثیر زیادی بگذارند. با انرژی زیادی که دارند، انگیزه لازم برای تغییرات مثبت در زندگی را به مراجعان خود می دهند.

INFP  این تیپ شخصیتی دوست دارد به دیگران کمک کند در زندگی شان به رشد و فراست بیشتری دست پیدا کند. او در حوزه مشاوره و راهنمایی بسیار موفق عمل می کند.

ENTJ این تیپ شخصیتی از استقلال و تنوع این شغل لذت برده و دوست دارد با انواع مردم در مشاغل مختلف سر و کار داشته باشد. او معمولا محیطی چالشی با طرح های خلاق و جلسات پویا بوجود می آورد.

INTJ این تیپ شخصیتی در زمینه های فنی تر حوزه سلامت موفق تر است. او می تواند به طور مستقل و با حداقل دخالت دیگران کار کند. 

INTP این تیپ شخصیتی دوست دارد مسایل پیچیده را تحلیل و حل کند. او به مشاغل چالشی که نیاز به اندیشه زیاد و روش های مبتکرانه دارد، علاقه مند است.

ESFJ این تیپ شخصیتی حامی قدرتمند جامعه بوده و از کمک کردن به دیگران و رفع مشکلات آنها لذت بسیار می برد. او به راحتی می تواند با دیگران ارتباط برقرار کند.