دانلود کتاب دریای خزر و حقوق بین الملل دکتر مهرداد ناظمی

دانلود کتاب دریای خزر و حقوق بین الملل دکتر مهرداد ناظمی

 عنوان مقاله:  درياي خزر و حقوق بين الملل: گزينه هاي متفاوت با توجه به آراي ديوان بين المللي دادگستري

 
نویسندگان:  ناظمي مهرداد*
 

 چکیده:

وضعيت حقوقي درياي خزر در حقوق بين‌الملل، موضوع چند بعدي و بسيار پيچيده‌اي است كه از زوايا و ديدگاههاي گوناگون قابل بررسي مي‌باشد. پديده فروپاشي اتحاد جماهير سوسياليستي شوروي در سال 1991 و ظهور چهار كشور ساحلي جديد‌التأسيس آذربايجان، تركمنستان، قزاقستان و روسيه در‌كنار ايران بر تازگي‌ها و پيچيدگي‌هاي اين موضوع افزوده و آن را از اهميت روزافزوني در سطح منطقه‌اي و بين‌المللي برخوردار كرده است.

رژيم حقوقي درياي خزر و تحولات آن طي دهه گذشته از عوامل مختلف اقتصادي، سياسي، ژئوپوليتيك، استراتژيك و امنيت انرژي در جهان متأثر گرديد و به‌خصوص از سالهاي 1993 و 1994 يعني تاريخ شكل‌گيري كنسرسيومهاي مهم نفتي و گازي چند مليتي در نتيجه انعقاد قراردادهاي سرمايه‌گذاري، اكتشاف و بهره‌برداري از منابع طبيعي غيرزنده بستر و زيربستر درياي خزر توسط كشورهاي نوظهور ساحلي، اين بحث داغ‌تر شده و توجه گسترده محافل حقوقي ـ سياسي را در سطح بين‌المللي به خود معطوف داشته است. در اين ميان كشورهاي حاشيه درياي خزر با اتخاذ مواضع حقوقي متفاوت و بعضا متناقض كوشيده‌اند مواضع خود را با استناد به حقوق بين‌الملل در برابر جامعه جهاني توجيه نموده و به ادعاهاي خود درخصوص حقوق مربوط به استفاده از درياي خزر و منابع طبيعي آن مقبوليت و مشروعيت بخشند.

ناكافي بودن وضعيت حقوقي منبعث از معاهدات ايران و شوروي سابق براي پاسخگويي به مسائل مستحدث حقوقي كشورهاي ساحلي در رابطه با نحوه اكتشاف و بهره‌برداري از منابع طبيعي غيرزنده كف دريا (به‌خصوص نفت و گاز)، نحوه كشتيراني و ماهيگيري توسط دولتهاي ساحلي و مسائل زيست‌محيطي درياي خزر، به اختلاف نظر درخصوص تعيين رژيم حقوقي اين پهنه آبي دامن زده است. البته مسائل زيست‌محيطي درياي خزر كه از اهميت حياتي فوق‌العاده‌اي برخوردار هستند مي‌بايست در اولويتي جداگانه مورد توجه قرار گيرند.

اما، پرسش مهم اين است كه درياي خزر و منابع طبيعي آن تابع چه رژيم حقوقي‌اي بوده و تا چه حد و ميزاني متعلق به كشورهاي حاشيه خود است. تاكنون دو ديدگاه اصلي از جانب كشورهاي ساحلي درياي خزر ارائه و تبليغ گرديده است: يكي رژيم حقوقي «كندومينيوم» (Condominium) يا حاكميت مشترك به منظور استفاده مشترك از درياي خزر و منابع طبيعي آن توسط همه كشورهاي ساحلي، و ديگري رژيم حقوقي افراز يا تقسيم و تحديد حدود دريا به منظور اعمال حقوق حاكمه بر منابع طبيعي كف دريا توسط هريك از كشورهاي ساحلي به صورت انحصاري.

برای دانلود کتاب دریای خزر و حقوق بین الملل دکتر مهرداد ناظمی به تصویر زیر کلیک کنید

مطالعه بیشتر :

 جزوۀ حقوق بین الملل دریاهای دکتر باوند

فروش دریای خزر به روسیه|سهم ایران از دریای خزر چقدر است؟