آداب و فضیلت زیارت امام حسین (ع) در نیمه شعبان

آداب و فضیلت زیارت امام حسین (ع) در نیمه شعبان

در بین ائمه اطهار (ع)، زیارت حضرت سیدالشهدا (ع)  از اعمالی است که در اکثر اوقات به خصوص شب های پنجشنبه، روز عرفه، ماه های محرم، صفر، رجب و شعبان تاکید شده است. ماه شعبان و اعیاد شعبانیه فرصت مناسبی برای صیقل دادن روح و جلا دادن قلب هاست، و روایات بسیاری در فضیلت آن و زیارت و آداب آن به دست ما رسیده است.

از این روی با فرارسیدن این ماه و همچنین ولادت با سعادت حضرت مهدی (عج)، آنچه در آداب این روز سفارش شده است و فضیلت دارد، زیارت امام حسین (ع) در این ماه و این روز است. بنابر همین اساس مرحوم محدث شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح‌الجنان خود در خصوص این زیارت می‌گوید:

بدان که احادیث بسیار در فضیلت زیارت آن حضرت در نیمه شعبان وارد شده است و بس است در این باب آن‌که به چندین سند معتبر از حضرت امام زین‌العابدین (ع) و امام جعفر صادق (ع) وارد شده که هر که خواهد مصافحه کند با او صد و بیست و چهار هزار پیغمبر، پس باید که زیارت کند قبر ابى‌عبد الله الحسین (ع) را در نیمه شعبان، به درستی که ملائکه و ارواح پیغمبران رخصت می‌طلبند و به زیارت آن حضرت مى‏‌آیند پس خوشا به حال آن‌که مصافحه کند با ایشان و ایشان مصافحه کنند با او و با ایشانند پنج پیغمبر اولوالعزم، نوح، ابراهیم، موسى، عیسى و محمد صلى الله علیه و آله و علیهم أجمعین. راوى گفت: پرسیدم که به چه سبب ایشان را اولوا العزم مى‏‌نامند؟ فرمود: به جهت آن‌که ایشان مبعوث شده‏‌اند به مشرق و مغرب و جن و انس و، اما الفاظ زیارت، پس دو نحو نقل شده؛ یکى همان زیارت است که براى اول رجب نقل شد، دیگر زیارتى است که شیخ کفعمى در کتاب بلد الامین از حضرت صادق (ع) نقل کرده و آن زیارت چنین است؛

مى‏‌ایستى نزد قبر آن حضرت و مى گویی:

الْحَمْدُ لِلَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ‏

ستایش خداى را که بلند مرتبه و بزرگ است

وَ السَّلاَمُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ الزَّکِیُّ أُودِعُکَ شَهَادَهً مِنِّی لَکَ تُقَرِّبُنِی إِلَیْکَ فِی یَوْمِ شَفَاعَتِکَ‏

و سلام بر تو اى بنده شایسته پاکیزه صفات، من ودیعه مى‏‌گذارم گواهى خود را نزد تو تا به تو روز شفاعتت مرا نزدیک گرداند

أَشْهَدُ أَنَّکَ قُتِلْتَ وَ لَمْ تَمُتْ بَلْ بِرَجَاءِ حَیَاتِکَ حَیِیَتْ قُلُوبُ شِیعَتِکَ وَ بِضِیَاءِ نُورِکَ اهْتَدَى الطَّالِبُونَ إِلَیْکَ‏

شهادت مى‌‏دهم که تو اى بزرگوار کشته شدى، اما نمردى بلکه زنده جاوید شدى و دل‌هاى شیعیانت هم طفیل حیات ابدت به زندگانى جاوید امیدوار است و به روشنى نور جمالت طالبان حضرتت به سوى تو ره یافتند

وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ نُورُ اللَّهِ الَّذِی لَمْ یُطْفَأْ وَ لاَ یُطْفَأُ أَبَداً وَ أَنَّکَ وَجْهُ اللَّهِ الَّذِی لَمْ یَهْلِکْ وَ لاَ یُهْلَکُ أَبَداً

و گواهى مى‌‏دهم که تو آن نور خدایى که از ازل روشن بوده و تا ابد هیچ‌کس آن را خاموش نتواند کرد و تو وجه باقى الهى که آن وجه باقى از ازل تا ابد هرگز نابود و فانى نخواهد گشت

وَ أَشْهَدُ أَنَّ هَذِهِ التُّرْبَهَ تُرْبَتُکَ وَ هَذَا الْحَرَمَ حَرَمُکَ وَ هَذَا الْمَصْرَعَ مَصْرَعُ بَدَنِکَ‏

و گواهى مى‌دهم که این تربت پاک کربلا خاک کوى توست و این حرم شریف، حرم مطهر تو و این مکان، جایى است که بدن مبارکت در این‌جا به خاک افتاده

لاَ ذَلِیلَ وَ اللَّهِ مُعِزُّکَ وَ لاَ مَغْلُوبَ وَ اللَّهِ نَاصِرُکَ‏

به خدا قسم که هر کس نزد تو عزیز است هرگز خوار نشود و یار و ناصر تو مغلوب نخواهد گشت

هَذِهِ شَهَادَهٌ لِی عِنْدَکَ إِلَى یَوْمِ قَبْضِ رُوحِی بِحَضْرَتِکَ وَ السَّلاَمُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ

این شهادت نزد تو باشد تا هنگام مرگ که روحم را حضور حضرتت قبض کنند و سلام و رحمت و برکات خدا بر جان پاک تو باد.
 


فضیلت زیارت امام حسین (ع) در شب نیمه شعبان در کتاب مفاتیح‌الجنان این‌گونه آمده است:

افضل اعمال این شب و باعث آمرزش گناهان است و هر که خواهد با او مصافحه کند روح صد و بیست و چهار هزار پیغمبر زیارت کند آن جناب را در این شب و اقل زیارت آن حضرت آن است که به بامى برآید و به جانب راست و چپ نظر کند پس سر به جانب آسمان کند پس زیارت کند آن حضرت را به این کلمات «السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ» و هر کس در هر کجا باشد در هر وقت که آن حضرت را به این کیفیت زیارت کند امید است که ثواب حج و عمره براى او نوشته شود.

زیارتی دیگر که هم برای نیمه شعبان و هم برای اول ماه رجب نقل شده است؛ از حضرت صادق (ع) روایت است که هر که زیارت کند امام حسین (ع) را در روز اول ماه رجب، البته حق تعالى بیامرزد او را و از ابن ابى‌نصر منقول است که از حضرت امام رضا (ع) سؤال کرد که در کدام وقت بهتر است که زیارت کنیم امام حسین (ع) را؟ فرمود که در نصف رجب و نصف شعبان.

شیخ مفید و سید بن طاوس ذکر کرده ‏اند که این زیارت که ذکر مى‌‏شود براى روز اول رجب و شب نیمه شعبان است و لکن شهید علاوه کرده بر آن شب اول رجب و شب و روز نیمه رجب و روز نیمه شعبان را، پس به حسب فرموده ایشان این زیارت براى شش وقت است و کیفیت آن زیارت این است؛ هر گاه خواستى زیارت کنى اباعبدالله الحسین (ع) را در این اوقات غسل کن و پاکیزه‌‏ترین جامه‏‌هاى خود را بپوش و بایست بر در قبه مطهره آن حضرت رو به قبله و سلام کن بر جناب رسول خدا (ص) و بر امیرالمؤمنین (ع) و بر حضرت فاطمه (س) و بر امام حسن و امام حسین و بر باقى امامان صلوات الله علیهم أجمعین و بعد از این بیاید در اذن دخول زیارت عرفه کیفیت سلام کردن بر این بزرگواران؛

پس داخل شو و بایست نزد ضریح مقدس و صد مرتبه بگو:

اللَّهُ أَکْبَرُ

خدا بزرگتر است

پس بگو:

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ‏

سلام بر تو اى فرزند رسول خدا سلام بر تو اى فرزند خاتم پیغمبران

(السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْمُرْسَلِینَ) السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ‏

(سلام بر تو اى فرزند سید رسولان حق) سلام بر تو اى فرزند سید جانشینان پیغمبران

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا حُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍ‏

سلام بر تو اى اباعبدالله سلام بر تو اى حسین‌بن‌على

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَهَ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَلِیَّ اللَّهِ وَ ابْنَ وَلِیِّهِ‏

سلام بر تو اى فرزند فاطمه زهرا سیده زنان عالم سلام بر تو اى ولى خدا فرزند ولى خدا

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا صَفِیَّ اللَّهِ وَ ابْنَ صَفِیِّهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا حُجَّهَ اللَّهِ وَ ابْنَ حُجَّتِهِ‏

سلام بر تو اى برگزیده خدا فرزند برگزیده خدا سلام بر تو اى حجت خدا فرزند حجت خدا

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا حَبِیبَ اللَّهِ وَ ابْنَ حَبِیبِهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا سَفِیرَ اللَّهِ وَ ابْنَ سَفِیرِهِ‏

سلام بر تو اى دوست و حبیب خدا فرزند حبیب خدا سلام بر تو اى سفیر خدا فرزند سفیر خدا

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا خَازِنَ الْکِتَابِ الْمَسْطُورِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ التَّوْرَاهِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الزَّبُورِ

سلام بر تو اى خازن و نگهبان مسطور در کتاب آسمانى سلام بر تو اى وارث علوم تورات موسى و انجیل عیسى و زبور داود

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا أَمِینَ الرَّحْمَنِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا شَرِیکَ الْقُرْآنِ‏

سلام بر تو اى امین رحمان سلام بر تو اى شریک با قرآن

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا عَمُودَ الدِّینِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا بَابَ حِکْمَهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ‏

سلام بر تو اى عمود و نگهبان دین اسلام سلام بر تو اى درگاه علم و حکمت پروردگار عالم

(السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا بَابَ حِطَّهٍ الَّذِی مَنْ دَخَلَهُ کَانَ مِنَ الْآمِنِینَ)

(سلام بر تو اى باب حطه که هر که در آن در وارد شود از هر بلا ایمن است)

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا عَیْبَهَ عِلْمِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا مَوْضِعَ سِرِّ اللَّهِ‏

سلام بر تو اى صندوق و مخزن علم حق سلام بر تو اى موضع و محل سر خدا

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ

سلام بر تو اى کسى که خدا از خون پاک تو و پدر بزرگوارت که به ناحق ریختند انتقام مى‌‏کشد و از ظلم وارد بر تو دادخواهى مى‏‌کند

السَّلاَمُ عَلَیْکَ وَ عَلَى الْأَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنَائِکَ وَ أَنَاخَتْ بِرَحْلِکَ‏

سلام بر تو و بر ارواح پاکى که در حرم مطهرت با تو مدفونند بر جمیع شما از من درود و تحیت و سلام خدا باد تا من هستم و تا لیل و نهار در جهان برقرار است

بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی وَ نَفْسِی یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الْمُصِیبَهُ

پدر و مادرم و جانم فداى شما اى اباعبدالله تعزیتت در عالم بزرگ

وَ جَلَّتِ الرَّزِیَّهُ بِکَ عَلَیْنَا وَ عَلَى جَمِیعِ أَهْلِ الْإِسْلاَمِ‏

و مصیبتت در جهان بر ما شیعیان و تمام اهل اسلام سخت و عظیم و ناگوار و دشوار بود

فَلَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ‏

پس خدا لعنت کند امتى را که اساس ظلم و ستم را بر شما خاندان رسالت بنیاد کردند

وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقَامِکُمْ وَ أَزَالَتْکُمْ عَنْ مَرَاتِبِکُمُ الَّتِی رَتَّبَکُمُ اللَّهُ فِیهَا

و خدا لعنت کند امتى را که شما را از مقام و مرتبه (خلافت) خود منع کردند و رتبه‏‌اى که خدا به شما عطا کرده بود از شما گرفتند.

بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی وَ نَفْسِی یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ‏

پدر و مادرم و جانم فداى شما اهل‌بیت باد اى اباعبدالله

أَشْهَدُ لَقَدِ اقْشَعَرَّتْ لِدِمَائِکُمْ أَظِلَّهُ الْعَرْشِ مَعَ أَظِلَّهِ الْخَلاَئِقِ‏

گواهى مى‌‏دهم که براى خون پاک شما که ریخته شد سرادق عرش و ارکان و ارواح خلایق به لرزه درآمد.

وَ بَکَتْکُمُ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ وَ سُکَّانُ الْجِنَانِ وَ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ

و براى شما آسمان و زمین و ساکنان بهشت و خلق بر و بحر همه گریستند.

صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکَ عَدَدَ مَا فِی عِلْمِ اللَّهِ لَبَّیْکَ دَاعِیَ اللَّهِ‏

درود خدا بر تو باد به عدد آن‌چه در علم خداست من دعوت خدا را اجابت کردم.

إِنْ کَانَ لَمْ یُجِبْکَ بَدَنِی عِنْدَ اسْتِغَاثَتِکَ وَ لِسَانِی عِنْدَ اسْتِنْصَارِکَ فَقَدْ أَجَابَکَ قَلْبِی وَ سَمْعِی وَ بَصَرِی‏

اگر به بدنم در هنگام استغاثه تو و هنگام یارى طلبیدنت به زبانم تو را اجابت نکردم لیکن قلب و گوش و چشم عالم ارواح من دعوتت را اجابت کرد.

سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ کَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولاً أَشْهَدُ أَنَّکَ طُهْرٌ طَاهِرٌ مُطَهَّرٌ مِنْ طُهْرٍ طَاهِرٍ مُطَهَّرٍ

منزه است پروردگار ما که البته وعده آن ذات اقدس منجز و واقع خواهد شد گواهى مى‌‏دهم که وجود تو در منتهاى پاکیست و از خاندان پاک عصمت و طهارت است.

طَهُرْتَ وَ طَهُرَتْ بِکَ الْبِلاَدُ وَ طَهُرَتْ أَرْضٌ أَنْتَ بِهَا (فِیهَا) وَ طَهُرَ حَرَمُکَ‏

و از کمال پاکى و پاکیزگى تو بلاد همه از لوث کفر و شرک پاک شد و بلکه سرزمینى که تو در آن بودى و حریم مطهرت همه پاک گردید.

أَشْهَدُ أَنَّکَ (قَدْ) أَمَرْتَ بِالْقِسْطِ وَ الْعَدْلِ وَ دَعَوْتَ إِلَیْهِمَا
 
التماس دعا