دیدنی های مشگین شهر

تالاب جیران گلی

تالاب جیران گلی تالاب کوچکی است که در زیستگاه شیروان دره سی در استان اردبیل واقع است. این تالاب در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر و در نزدیکی لاهرود قرار دارد، ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۰۰ متر است. شیروان دره سی دره عمیق و عریض است که بریدگی‌های دیواره‌های صخره‌ای، چشم انداز ویژه‌ای به این منطقه بخشیده‌است وسنگها در آن به صورت تندیس هایی دیده می‌شوند که انسان فکر می‌کند هرکدام به دست هنرمندی با ذوق تراشیده شده‌است.

این دره ،از قسمت جنوب به دامنه شمالی سبلان (هرم) از شرق به جاده لاهرود – شابیل، از غرب به هوشنگ میدانی و از شمال به زمین‌های روستای قلچقلو منتهی می‌شود. این تالاب مأمن و مأوای مناسبی برای زمستان گذرانی تعداد زیادی از پرندگان مهاجر آبزی و كنار آبزی به شمار می رود . این تالاب محل زیستگاه پرندگانی هم چون چنگر، کشیم، حواصیل خاکستری، اردک ارده ای و اردک سر سبز است. این تالاب هر ساله پذیرای پرندگان مهاجر از مناطق آسیای میانه، قفقاز و سیبری است که در ماه های سرد به این منطقه مهاجرت می کنند. همچنین این منطقه زیستگاه و محل زندگی دائمی وحوش متعددی چون خوک، روباه، گرگ، قوچ ، میش ارمنی، خرس قهوه‌ای، کبک و قمری است. پوشش گیاهی در حاشیه تالاب نی، گیاهان مرتعی و گیاهان علفی است.

آبگرم موییل

در فاصله 14 کیلومتری جنوب مشگین شهردر ارتفاع 2300 متری در داخل روستای موئیل قرار دارد. درجه اسیدی آن حدود 5 و درجه حرارت آن 45 درجه می باشد و برای آرام بخشی اعصاب مفید است به صورت سنتی استفاده می شود .

 کوه آرالاگالاسی داغ

این کوه با ارتفاع 2212 متر در محدوده شهرستان مشکین شهر، بخش ارشق، دهستان ارشق مرکزی و در 45 کیلومتری شمال شرقی مرکز شهرستان مشکین شهر واقع شده است.

چشمه قوتورسویی

چشمه قوتورسویی یكی از مشهورترین چشمه‌های مشگین‌شهر و دامنه سرسبز سبلان است كه در ۲۵ كیلومتری جنوب لاهرود و ۴۸ كیلومتری جنوب مشگین‌شهر واقع شده است.

آب قوتورسویی در رديف آب‌های معدنی سولفاته كليسيك سدیک و گوگرد خيلي گرم است كه آثار اسيد سولفوريک آزاد دارد. آبگرم قوتورسویی به علت داشتن گوگرد خالص خاصیت درمانی ویژه‌ای برای از بین بردن امراض مختلف پوستی دارد. دمای چشمه آن ۴۲ درجه سانتی‌گراد و دبی آن ۱۳ لیتر در ثانیه است. البته به علت وجود گوگرد زیاد در آب قوتورسویی توصیه می‌شود از استنشاق مستقیم گاز آن خودداری شود.

منطقه شكار ممنوع گنديمن

گنديمن نام كوهي است كه در داخل منطقه و تقريبا در مركزيت منطقه قرار گرفته و حدود 1859 متر از سطح درياهاي آزاد ارتفاع دارد داراي چشم انداز زيباي طبيعي و دست نخورده با چشمه سارهاي دايمي و پوشش گياهي و جنگلي متنوع و تنوع جانوري مناسب با صخره هاي و پرتگاه هاي سخت و صعب العبور مي باشد . اين منطقه درشمال شهرستان مشگين شهرودر حدود60 كيلومتري آن قراردارد

كه بين E4729 طول شرقي تا N3855 عرض شمالي قرار گرفته كه طي آگهي رسمي شماره 458754/12 مورخ 4/11/79 به استناد بند (و) ماده 6 قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست به صورت 5 سال به عنوان منطقه شكار ممنوع اين منطقه با مساحتي حدود 56000 هكتار كه حداقل ارتفاع آن حدود 500 متر در خط القعر رودخانه قره سو و حداكثر ارتفاع آن با 2244 متر در قله كوه قراول در قسمت شرق منطقه در نزديكي روستاي سردي و در مسير ارتباطي مشگين شهر به پارس آباد مي باشد . عمده ترين پوشش گياهي منطقه به صورت مراتع، مراتع مشجر و علف زار مي باشد هر چند تاثيرات آب و هواي متفاوت بر روي منطقه باعث ايجاد پوشش گياهي و مرتعي متفاوتي گرديده است .

مهمترين گونه هاي گياهان مرتعي

علف گندمي ، سير كوهي ، چمن تكمه ، يونجه وحشي ، شيرين بيان ، انواع گزنه ، آترپلكس ، نعناع ، پونه ، خشخاش ، خاكشير ، بولاق اوتي ، ميخك ، كاكوتي ، تره تيزك ، چاودار ، پشمك ، شبدر ، اسپرس ، تاج خروس ، بومادران ، درمنه بابونه زرد ، شنگ ، نيلوفر كوهي ، گاو زبان ، آويشن ، بارهنگ ، گل لاله ، علف شور ، اسپند ، كلاه ميرحسين ، خارشتر ، گونه هاي درختي .

درختچه هاي منطقه

زبان گنجشك ، فندق ، بنه ، بلوط ، گردوي وحشي ، قره آغاج ، گيلاس وحشي ، خيار ، مهرز ، كرب ، داغاغان ، گلابي وحشي ، انجير ، آلوچه ، ازگيل ، زلزالك ، زرشك ، ارس ، تمشك ، بادامك وحشي ، سيب وحشي .

نواحي مهم جنگلي منطقه

1-پوشش جنگلي دو مولي واقع در قرانلق دره – آلمالو دره – گرده مشه . 2-توده جنگي فندق واقع در غرب كوه انذير 3-پوشش جنگي قانشار مشه 4-پوشش جنگلي كله درق 6-پوشش جنگلي لنگان

حيات وحش منطقه

1-پستانداران : ، خرس قهوه اي ، سمور جنگلي ، سمور آبي ، تشي ، رودك ، سياه گوش ، جوجه تيغي ، گرگ ، روباه ، خرگوش ، راسو ، گراز

2-پرندگان : الف-پرندگان بومي : سارگپه جنگلي ، سارگپه پابلند ، عقاب جنگلي ، عقاب شاهي ، طرلان ، پيغو ، قرقي ، كركس ، هما ، دال سياه ، سنقر گندم زا ، بالابان ، بحري ، ليل ، دليجه ، دليجه كوچك ، جغد جنگلي ، سبزقبا ، زنبور خوار ، انواع داركوب ، هدهد چلچله ، چكاوك ، سار ، سارابلق ، جي جاق ، پرستو ، كلاغ بلدرچين كبك معمولي ، كبك چيل .

ب) پرندگان مهاجر : لك لك ، قو ، اردك ، غاز ، حواصيل ، پليكان ، كبوتر ، آنقوت ، درنا .

آثار باستاني منطقه

وجود قبور تاريخي ، قلعه هاي كندين ، قهقهه ، چوپان قلعه سي ، اوغلان قلعه سي ، قيز قلعه سي كند قلعه سي و دومولي

معبد شهریری اردبیل

معبد شهریری یک محوطه باستانی در شهرستان مشگین شهر از شهرهای استان اردبیل ایران است. این محوطه شامل ۲۸۰ سنگ‌افراشته باستانی است که دیرینگی آن‌ها بیش از ۸ هزار سال پیش میلاد برآورد می‌شود و قدمت این مناطق به دوران اواخر مفرغ و دوره نوسنگی و مس سنگی و نیز اوایل آهن مربوط است. این سنگ‌افراشته‌ها با ارتفاع متفاوت ۷۰تا ۳۶۰سانتی‌متری که اکثراً منقوش به اشکال انسان هستند. طرح انسان‌های حک شده بر روی سنگ‌ها به شکل افرادی دست به سینه و معمولاً بدون دهان است و تنها یک مجسمه حکاکی شده زن یافت شده که دارای دهان می‌باشد و تاکنون فقط هفت قطعه این نوع سنگ – افراشته‌ها در منطقه حکاری کردستان ترکیه و یک قطعه هم در قپوزستان آذربایجان یافت شده‌است. سنگ‌افراشته کشف شده در بوی‌احمدلی ناحیه آغدام جمهوری آذربایجان وسعت محوطه شهریری ۴۰۰ هکتار است و در ۶۰ کیلومتری غرب اردبیل، ۷ کیلومتری شمال شرقی لاهرود، یک کیلومتری شمال روستای پیرازمیان و در کنار رودخانه قره‌سو واقع شده‌است.

محوطه شهریری از سه قسمت معبد، قوشاتپه و قله تشکیل شده‌است و سنگ‌افراشته‌های این محل با فرسایش و تخریب زیادی روبه‌رو هستند و در فروردین ۱۳۹۰ گردباد باعث ویرانی بخشی از این محوطه شد. محوطه باستانی «شهریری» در سال ۱۳۸۱ از سوی میراث فرهنگی استان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. از زمان پیدا شدن این محوطه تاکنون، هشتاد درصد آثار آن از میان رفته‌است؛

و متأسفانه علی رغم قدمت این آثار و دگرگونی تاریخ‌هایی که خوانده‌ایم (با توجه به قدمت این آثار) هیچ توجهی به این آثار ارزشمند نشده و هنوز هم در معرض خراب شدن قرار گرفته‌اند منطقه باستانی یری -هزاره اول پیش از میلاد سنگ افراشتهای شهر یری منطقه باستانی معروف به شهر یری در شمال غربی روستای پیرازمیان در 31 کیلومتری شرق مشگین شهر در کنار رود قره سو قرار دارد. وسعت این منطقه تاریخی 400 هکتار است و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و قوشا تپه تشکیل می شود. قدمت قلعه و معبد به 1450 پیش از میلاد و قوشا تپه به 7 هزاره پیش از میلاد می رسد. اولین بار در حدود ده سال پیش از انقلاب اسلامی چارلز برنی در این محوطه کاوش کرد و از سال 1383 تا 1385 سه فصل حفاری به سرپرستی علیرضا هژبری نوبری در آن انجام شد. در اولین فصل حفاری که در آبان 83 آغاز شد قبرهای عصر آهن بررسی شدند که پیش از آن توسط جویندگان عتیقه تخریب شده بودند و تنها ساختمان بندی قبرها معلوم بود. در این دوره سفالها یی مربوط به دوره کالکو لتیک کشف شد و قدمت منطقه را به 3500 سال از از عصر آهن به عقب برد. این سفالها شبیه سفالهای مناطق باستانی دالما و حاجی فیروز هستند.

به این ترتیب برای اولین بار قدمت سکونت بشر در استان اردبیل به دوره مس- سنگ رسید. برخی از سفالها منقوش و برخی با طرح سبدی بودند. تعدادی سفال دو لایه نیز در حفاری کشف شد که احتمال می رود لایه دوم سفال برای ترمیم قسمتهای شکسته سفال به کار رفته است. در منطقه یری تعداد زیادی سنگ شیشه برنده(ابسیدین) کشف شد که می تواند گواهی بر ارتباط این منطقه با قفقاز و آناتولی باشد زیرا سابقه استخراج این نوع سنگ در این مناطق شناخته شده است. از ابسیدین برای برش سنگهای سخت در دوره کالکولتیک استفاده می شده است. در منطقه یری چند دوره تاریخی از مس- سنگی ، عصر آهن1 و عصر آهن 2 مشخص شد و بقایایی از قلعه ای متعلق به دوره آهن کشف گردید. در فصل بعدی حفاری در سال 84 بقایایی از سفال، مفرغ و نقوش انسانی دیده شد که باستان شناسان آنها را نذوراتی متعلق به معبد میدانستند. یکی از این دو معبد در زیر دیوار دفاعی قلعه قرار داشت .

باستان شناسان نتیجه گرفتند در دوره اورارتویی که ساکنان شهر یری بر روی معبد خود قلعه ساخته بودند از دین خود روی گردانده اند و خدای اورارتویی( خالدی) را پذیرفته اند. البته این امر میتواند اختیاری یا به اجبار صورت گرفته باشد. در این فصل حفاری یک لایه نیز در زیر محوطه داخلی قلعه کشف شد که به شخری متروک و قدیمی تر تعلق داشن. برخی سفالهای قهوه ای مایل به بنفش و سفالهای داغدار و سیاه نیز در این محل کشف شدند که به پیش از عصر آهن تعلق دارند. در فصل سوم حفاری مشخص شد که در دوره اورارتوییان قلعه به آتش کشیده و متروک شده است.

وجود خاکستر در لایه های خاک قلعه نشان دهنده آتش سوزی قلعه است . به این ترتیب دوئره های متوالی زندگی بشر از 7000 تا دوره اورارتوییان در شهر یری به صورت متوالی مشخص شد. در این فصل تعداد زیادی ظروف سفالی، اشیای زرین مانند آویز، دگمه های زینتی و پلاکهای طلایی و مفرغی کشف گردید. نیایشگاه اصلی منطقه یری در این فصل از زیر خاک بیرون آمد که شامل بیش از 300 سنگ افراشت با ارتفاعهای مختلف از 35 تا 250 سانتیمتر با شکلهای انسانیهستندو اشکال حجاری شده روی سنگها مشابهند و حاوی صورت آدمی( بدون دهان) ، دست و شمشیر هستند.

این منطقه بدون شک استقرار تک دوره ای نداشته است. چارلز برنی دوره آنرا همزمان با هخامنشیان ولی خارج از محدوده دولت آنها می داند. اینگراهام و سامرز آنرا به پیش از هزاره اول تعلق دانسته اند. با توجه به نبود سفال در کنار سنگ افراشت نمیتوان نظر دقیقی در مورد زمان سنگ افراشت داد ولی آنها میانه هزاره دوم تا میانه هزاره اول را بهترین دوره برای سنگ افراشت دانسته اند. معماری قبور مربوط به عصر آهن2 است. در مناطق دیگری از آذربایجان نیز سنگ افراشت وجود دارد مانند سنگ افراشت نشت بان سراب ولی هیچ کدام دارای حجاری نیستند. در غرب محل تجمع سنگها غاری قرار دارد که ساکنان محلی آنرا قاراکوهبل نام نهاده اند. روبروی آن چند تخته سنگ بر روی هم گذاشته شده اندو به این ترتیب سه فصل حفاری منطقه باستانی یری در سال 84 به پایان رسید. مدیر کل میراث فرهنگی اردبیل در سال 84 طی بازدید از منطقه اعلام کرد که در سال 85 حریم شهر یری تعیین خواهد شد و این منطقه باستانی به ثبت ملی و جهانی خواهد رسید. ولی در مرداد سال 85 تحقیقات باستان شناسی منطقه تعطیل شد. وی در مرداد سال 86 اعلام کرد که کار طراحی سازه محافظ با اعتباری به مبلغ بیست میلیون تومان انجام خواهد شد

در حالی که این کار نیاز به صد میلیون تومان بودجه دارد. در هر صورت تا پایان سال 86 هیچ گونه اقدامی در جهت حفاظت از سنگ افراشتها انجتم نشده بود. منطقه یری که وسیع ترین منطقه تاریخی استان اردبیل و یکی از با اهمیت ترین مناطق پیش از تاریخ شمال غرب ایران است به شماره 6162 به ثبت آثار ملی رسید. ولی به دلیل عدم حفاظت از منطقه سرمای بی سابقه زمستان سال 86 سنگ افراشتها را مورد حمله قرار داد و در اول بهمن 86 با یک زیر نویسی تلوزیونی در شبکه خبر اعلام شد که 80% از آثار تاریخی منطقه یری بر اثر سرما از میان رفته است. در واقع یکی از با ارزش ترین و بی نظیر ترین آثار باستانی ایران و جهان در اثر بی مسولیتی سازمان میراث فرهنگی از دست رفت و به هیچ وجهه قابل مرمت نیست.

شهریری یک محوطه باستانی است. این محوطه شامل ۲۸۰ سنگ‌افراشته باستانی است که دیرینگی آن‌ها بیش از 8 هزار سال پیش میلاد برآورد می‌شود و قدمت این مناطق به دوران اواخر مفرغ و دوره نوسنگی و مس سنگی و نیز اوایل آهن مربوط است. این سنگ‌افراشته‌ها با ارتفاع متفاوت ۷۰تا ۳۶۰سانتی متری که اکثرا منقوش به اشکال انسان هستند. طرح انسان‌های حک شده بر روی سنگ‌ها به شکل افرادی دست به سینه و معمولا بدون دهان است

و تنها یک مجسمه حکاکی شده زن یافت شده که دارای دهان می باشد و تاکنون فقط هفت قطعه این نوع سنگ – افراشته‌ها در منطقه حکاری کردستان ترکیه و یک قطعه هم در قپوزستان آذربایجان یافت شده‌است. وسعت محوطه شهریری ۴۰۰ هکتار است و در ۶۰ کیلومتری غرب اردبیل، 7 کیلومتری شمال شرقی لاهرود، یک کیلومتری شمال روستای پیرازمیان و در کنار رودخانه قره‌سو واقع شده‌است. محوطه شهریری از سه قسمت معبد، قوشاتپه و قله تشکیل شده‌است. این محوطه باستانی در سال ۱۳۸۱ از سوی میراث فرهنگی استان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

پارک سرباز مشگین شهر

این پارک تازه تاسیس روبروی پادگان شهید بیگلری احداث شده است و محل مناسبی برای ملاقات خانواده های سرباز ها می باشد .

آدرس : اردبیل – مشگین ‌شهر روبروی پادگان شهید بیگلری

پارک جنگلی خیاو چایی

پارک جنگلی مشکین شهر که در حاشیه رودخانه خیاوچایی با انبوه درختان برافراشته قرار داره به دلیل مجاورت با شهر و برخورداری از طبیعت ناب، هر روز میزبان علاقمندان زیادی ست. جاده ماشین رو این پارک از ورودی جاده اردبیل به مشکین آغاز شده و انتهای آن به میدان سبلان در شهر منتهی می شود. این پارک زیبا و دل انگیز، در دره دلربای خیاوچای در جنوب شرقی مشکین شهر قرار داره که دره بسیار طولانی و خوش منظری ست که چشم هر بیننده و مسافری رو نوازش می کند.

پارک خرم و نشاط انگیز مشکین شهر به لحاظ داشتن ده ها هزار اصله درخت میوه از جمله گردو، گیلاس، آلبالو و تامین علوفه هزاران راس دام، محل باطراوت و دل گشایی برای تفرج و گذران اوقات فراغت اهالی شهر و هزاران مسافر طبیعت دوست فراهم کرده است .

آدرس : مشکین شهر.خ نواب.رودخانه خیاوچای.پارک جنگلی

آبشار گورگور خیاوچای

آبشار گورگور خياوچاي مشکين شهر در استان اردبیل قرار دارد. اين آبشار در جنوب روستاي موييل، در بيست کيلومتري جنوب شهرستان مشکين شهر در حدود ۱۲ متر ارتفاع و ۲۰۰ مترمربع محوطه گردشگاهى دارد و در دامنه شمالى کوه سبلان واقع شده است.

دسترسى به آن تا دامنه‌هاى کوه با ماشين و بقيه با پاى پياده امکان‌پذير است. در زير اين آبشار حوضچه اي دايره اي شکل و زيبا ايجاد شده و ماهي قزل آلاي قرمز در آب آن گزارش شده است. قله سبلان پس از دماوند با ارتفاع 4811 متر، معروف ترين کوه آتشفشان خاموش ايران و سومين نقطه مرتفع کشور مي باشد. آبشار گورگور به علت منظره جالب طبیعی و وجود ماهی قزل آلای قرمز در رودخانه و حوضچه و برخورداری از موهبت آبگرم معدنی ملك سوئی و چشم اندازی از كوهستان سبلان (ارتفاعات دلی آلی، آیتار، هرم و كسری) جذاب و دیدنی است.

آبشار شابیل

آبشار شابیل در استان اردبیل واقع است. این آبشار در شمال دامنه های قله سبلان (ساوالان) و در 700 متری شمال مجموعه آبگرم شابیل واقع شده است. ارتفاع آبشار در حدود 30 متر و در ارتفاع 2870 متری از سطح دریا واقع است. چشمه شابيل در مسير صعود به سبلان قرار دارد. آب این چشمه دارای 49 درجه سانتي گراد ذما و دبي 5 ليتر در ثانيه است. مجتمع آب درماني شابيل در دو طبقه شامل بخش هاي مجزاي زنانه و مردانه و هركدام مجهز به استخر ، سالن دوش ، رستوران ، سوئيت ، سونا و جكوزي احداث گرديده و در حال بهره برداري است .

شابيل در 42 كيلو متري جنوب مشكين شهر با خواص مفيد در امراض و بيماريهاي كليه و با قابليت شرب و بهمراه گاز كه در كنار چشمه آبگرم شابيل قابل دسترسي و استفاده است. چشمه آبگرم شابیل دارای ظاهری زلال، شفاف، کمی ترش‌مزه، بی‌ رنگ و نیز کمی بودار است. این آب گرم به خاطر وجود مقدار زیادی اسید کربنیک برای درمان پادرد و کمردرد مفید است. وجود عشایر ایل سون در منطقه جذابیت خاص وعمیق را تداعی میکند.

کاروانسرای قانلی بولاغ

کاروانسرای قاتلی بولاغ در در گوشه جنوب شرقی روستای مرزی قانلی بولاغ (سرباز وطن) و در بخش ارشق شهرستان مشکین شهر و در 38 درجه و 49 دقیقه و 36 ثانیه عرض شمالی و 48 درجه و 1 دقیقه و 23 ثانیه طول شرقی واقع شده که ارتفاع آن از سطح دریا 1550 متر می باشد. این بنا در دوره آرامش سیاسی عهد صفوی و به احتمال زیاد در زمان شاه عباس، به سبک چهار ایوانی ساخته شده و به کاروانسرای شاه عباسی معروف است. کاروانسرای قانلی بولاغ در ابتدا به عنوان پناهگاهی برای استراحت کاروانیان بوده و تا حدود 80 سال پیش عشایران منطقه از این مکان به صورت دسته جمعی به عنوان خانه مسکونی قشلاقی استفاده می کرده اند. مساحت کل بنا 20247 متر مربع و مساحت حیاط مرکزی آن 640 مرت مربع است و درب وودی از ایوان جنوبی باز می شود.

درو تا دور حیاط 24 اتاق رو به حیاط جهت تبادل کالا و استراحت مسافرین طراحی شده و 8 شترخان و بارانداز برای نگهداری شتر ها و کالاها و 4 فضا برای خدمت رسانی و 3 حجره در بین هر دو شتر خان جهت استقرار همراهان و نگهبانان طراحی شده است. این کاروان سرا در زمینی به مساحت 800 متر مربع احداث شده و مصالح به کار رفته در آن از سنگ و آجر است این بنا دارای حیاط و هشت تالار مستطیل شکل بوده که سقف بنا به صورت رومی‌و گهواره‌ای پوشش داده شده و درون هر کدام از تالار‌ها نیز دارای قاقچه‌های متعدد است. این کاروان سرا چند شاخصه مهم دارد که آن را از سایر کاروان سراها و ابینه‌های تاریخی متمایز می‌سازد ویژگی اول کاروان سرای قانلی بولاغ،‌ واقع شدن آن در مسیر جاده‌ی ابریشم است و واقع شدن کاروان سرا در نقطه‌ی صفر مرزی جمهوری آذربایجان و ایران دومین شاخصه آن است که محور خوبی برای توسعه‌ی گردشگری است و شیوه‌ی معماری خاص اسلامی به کار رفته در آن از ویژگی‌های دیگر است که آن را متمایز ساخته است.

کاروان سرای قانلی بولاغ در زمان صفویان از اهمیت زیادی برخوردار بوده و همواره مورد استفاده‌ی تجار و بازرگانان ایرانی که با کشورهای شمالی از جمله روسیه در ارتباط بودند قرار می‌گرفته است. این کاروان سرا تا عهد قاجار مورد استفاده بود و بعد از آن از رونق افتاده است و این اثر با شماره 1009016 در فهرست ملی آثار کشور به ثبت رسیده است.

در این کاروانسرا تزیینات خاصی دیده نمی شود ولی با تغییراتی که معمار سازنده در نحوه چیدمان آجرها در بعضی از نقاط بنا انجام داده زیبایی کاروانسرا را هر چه بیشتر نموده است.
در زیر نمونه ای از این آجر چینی ها دیده می شود.

دیو قالاسی

اين بنا كه طي شماره 630 به ثبت آثار ملي رسيده است به «قلعه ديو» كه اهالي به آن «ديو قالاسي» مي گويند، معروف است. اين قلعه در شمال خاوري مشگين شهر ما بين روستاي قوزلو و كويج و در دامنه كوه سبلان قرار دارد و از مسير جاده انار – قوزلو مي توان آن را بهتر ديد. با توجه به موقعيت قلعه و اشراف كامل آن به مناطق اطراف، اهميت فوق العاده سوق الجيشي آن زياد بوده است. سفال هاي نخودي رنگ كه از اين قلعه به دست آمده، قدمت آن را به قبل از اسلام مي رساند. قلعه با سنگ هاي بزرگ به ابعاد 60 سانتي متر در 2 متر و 10 سانتي متر به شيوه قلعه هاي اوراتورها بدون ملات ساخته شده و داراي طبقات مختلف بوده كه قسمت اعظم آن از بين رفته است.

آب معدنی اوکوزداغ

از جاهای دیدنی شهرستان هریس که همه ساله از زمان آغاز فصل بهار تا ریزش برف زمستانی پذیرای میهمانان گردشگر و بیماران کلیوی است کوه اوکوز داغی و چشمه‌ی درمانی آن است. کوه اوکوز داغی بر سر راه جاده توریستی هریس-مشگین شهرو در 7 کیلومتری هریس واقع شده است.

شهرت این کوه نه تنها به وجود بلندی‌ها و دره‌های باصفا بلکه به داشتن چشمه‌ی پر آبش در دل بلندی‌ها است. این چشمه بازدید کنندگان بیشتری از قلل دیگر کوه دارد.

اوکوز داغی با ارتفاع ۲۵۸۸متر دارای جهت شمال شرقی – جنوب غربی بوده و مختصات جغرافیایی قله‌ی آن به طول ۱۶/۴۷وعرض ۲۰/۱۱/۳۸ می‌باشد.

ارتفاع قله حدود ۳۱۰۰متر وارتفاع پناهگاه (چشمه آب معدنی) ۲۵۴۳متر و مختصات پناهگاه ۳۸ درجه و ۱۰دقیقه شمالی و۴۷ درجه و ۱۵ دقیقه شرقی است.

این کوه که در بخش مرکزی هریس و دردامنه جنوب شرقی کوه قوشاداغ ، در منتهی الیه روستاهای خانقاه واقعه شده دارای جاده ای آسفالت و چند کیلومتر راه خاکی ماشین روست.

این کوه علاوه بر دارا بودن جاذبه طبیعی کم نظیر، دارای آب معدنی بسیار سبک با سختی 60 است که حاوی موادی برای درمان بیماریهای کلیوی است. این خاصیت درمانگر، همه ساله هزاران نفر را به این چشمه جذب میکند.

در کنار چشمه اوکوزداغی که در درمان و دفع سنگ کلیه بسیار مفیداست ، سنگ‌های زیبای تراشیده شده بدست معمار طبیعت همرا با آب وهوای طبیعی ، چشم انداز تصویر رسیدن زمین سبز و خرم به آسمان و آواز پرندگان و کبک کوهساران،منظره خاص ومنحصربه فردی بدان بخشیده است.

در این کوه علاوه بر گیاهان دارویی انواع قارچ خوراکی نیز یافت میشود. همچنین در نزدیکی این کوه ، کوه دیگری به نام “کوه ریواس” قرار دارد که همه ساله در اواخر اردیبهشت افراد زیادی برای چیدن ریواس به این کوه می‌ایند. برای رفتن به کوه اوکوز داغی ، باید ابتدا به روستای “هیق ” رفته و از آنجا میتوان با ماشین یا پیاده به این چشمه و کوه رفت.

هیق نام روستایی است از توابع خانمرود هریس که در 3 کیلومتری قریه خانقاه قرار دارد. این روستا دو گـورستـان قدیـمی دارد. یـکی اسلامی که بـر روی قبـرهای آن مـعمولاً صندوقها ، قوچ‌ها و الواح سنگی دیده می‌شود. دیگری گورستان بسیار کهنی است که قبرهای آن پراکنده و مخروبه است. این گورستان قدیمی بین عوام گوور قبرسی (گورستان گبرها) معروف است.

جهت صعود به کوه اوکوزداغی می‌توان از مسیر روستای هییه نیز استفاده کرد. اولین مسیر صعود به قله‌ی اوکوزداغی از روستا می‌شود که در غرب کوه واقع شده است مسیر بین این روستا تا شهر هریس در کمتر از نیم ساعت با اتومبیل پیموده می‌شود. از آنجا تا بالای کوه هم نزدیک به دو ساعت زمان صعود بوده و کوهنوردان از نقاطی مانند آغ یورد- یاغلی یورد- کلش یوردو گذر کرده وبعد از چشمه‌ی اوکوز به آخرین نقطه کوه قدم می‌گذارند.

مسیر دوم از بخش مهربان تا روستای آت مییان را شامل می‌شود که نزدیک یک ساعت با اتومبیل راه است از همین روستا که در شرق کوه واقع شده است تا بالای کوه با پای پیاده سه ساعت راه است که این مسیر نیز همانند مسیر اول ملایم بوده و از دره‌ها و ستیغ‌های یا یلاغی عبور می‌کند.

بقعه شیخ حیدر

بقعه شیخ حیدر منصوب به شیخ حیدر پدر شاه اسماعیل اول، در مشگین شهر اردبیل واقع است

این مقبره در باغ سبز و با صفایی که قبرستان قدیمی مشکین شهر بوده و در مرکز شهر قرار دارد، واقع شده است

قلعه ارشق

قلعه تاريخي ارشق هم چون ساير قلعه هاي قره داغ آذربايجان در 62 كيلومتري شمال باختري مشگين شهر و در سواحل باختري رودخانه پر آب قرار دارد و دريک منطقه بي نظير (از لحاظ طبيعت) واقع شده است. از نظر تاريخي، ارشق در منطقه اي قرار گرفته كه در عهد اشكانيان و ساسانيان مهد تمدن باستان بوده و آثار به دست آمده از دل خاک نشان گر اين واقعيت است. آثار عتيقه محدوده ارشق و آن چه از كندوكاو ارشق به دست آمده زينت بخش موزه ها بوده و ما را به يک دوره بي نظير تاريخي رهنمون مي سازد. ارشق را در كتاب هاي جغرافيايي قديم جزو تومان مشگين به حساب آورده اند. چنان چه در سابقه تاريخي اين مجموعه آمده است « تومان مشگين، در اين 7 شهر است، مشگين، خياو، انار، ارجق(ارشق) و اهرو تكتپه و كليبر».

ارشق از نظر طبيعت منطقه بسيار زيباي مشگين شهر بوده و جالب ترين مراتع بهاره و پاييزه عشاير شاهسون مي باشد. دهستان ارشق كه «قلعه ارشق» به نام آن معروف شده است از خاور به خاک جمهوري آذربايجان، از باختر به دهستان مشگين خاوري و از شمال به دهستان برزند و اجارود و خروسلو محدود مي شود. براي رسيدن به قلعه ارشق بايد از ميدان مركزي مشگين شهر به طرف روستاي نصيرآباد حركت كرد و از روستاي تنبق كه در كنار رود پرآب قره سو بنا شده گذشت. قلعه ارشق روي يک صخره بسيار بلند كوهستاني بنا شده است كه داراي برج ها و باروهاي متعدد مي باشد كه در اثر گذشت ايام ويران شده وآن چه باقي مانده تعداد 4 عدد برج نيمه استوانه اي و يك اتاق بزرگ و بقاياي ديواره قلعه است. قلعه ارشق از سه طرف به پرتگاه ها عميق و مخوف كوهستاني مشرف مي شود و تنها از يک سمت و بخش خاوري آن مي توان به قلعه راه يافت. نوع سنگ هاي به كار رفته از سنگ هاي لاشه اي بوده و ملات آن از نوع ساروج آهكي مي باشد.

در مورد وجه تسميه ارشق نيز بايد ياد آور شويم در زمان اشكانيان كه سرزميني وسيع از جمله سرزمين آذربايجان را در تصرف داشتنند، به خاطر نبرد با دولت امپراطوري روم براي تسلط بر ارمنستان و ضميمه آن نواحي به ايران و ايجاد منطقه حايل بين ايران و امپراطوري روم مهم ترين و بزرگ ترين لشكركشي هاي تاريخي در آذربايجان انجام گرفته است و به علت نياز به دفاع در مقابل هجوم دشمنان يا استقرار نيروهاي تدافعي و احداث پادگان هاي نظامي ضرورت چنين ايجاب كرده كه در تمام كوهستان هاي بلند و مهم استراتژيكي قره داغ آذربايجان، قلعه هاي نظامي احداث و ايجاد گردد. نام قلعه ارشق شايد مشتق از كلمه «ارشك» يا «اشك» كه لقب شاهان اشكاني بوده گرفته شده و اين قلعه نيز به نام يكي از شاهان آن سلسله بنا شده، و در درازاي تاريخ به نام قلعه ارشق معروف گشته است و در حال حاضر آثار به دست آمده در محدوده ارشق اين واقعيت را كه قلعه ارشق از قلعه هاي نظامي دوره اشكانيان بوده است نشان مي دهد.

قشلاق تنگ

این منطقه در 20 کیلومتری شمال مشکین و در بخش مرادلو واقع شده است و برای رفتن به این منطقه می توان از جاده مشکین ـ اردبیل استفاده کرد.

زیبایی خلقت خداوندی در این منطقه برای هر بیننده ای با اولین نگاه به آن پدیدار می شود.

سنگ عقاب سبلان

سبلان جلوه ای ای زیبا از طبیعت کم نظیر ایران است که سنگها و صخره هایش نیز با انسان حرف می زنند. سنگ عقاب سبلان صخره‌ ای شبیه به عقاب است که پاسبان راهی است كه به قله مقدس سبلان ختم می‌شود ‌ “عقاب سنگي” (قارتال داشي) درنزديکي جان پناه غرب، به شکل عقابی است که نشسته وسررابه جانب شرق چرخانده است.

منطقه زیبای کپز

این منطقه در 20 کیلومتری مشکین مرکزی قرار دارد و دسترسی به آن از طریق جاده مشکین ـ اردبیل میسر می باشد.

ویژگی خاص این منطقه صخره های عظیم و سر به فلک کشیده و یکنواخت آن می باشد که انسان در به وجود آوردن آن هیچ نقشی نداشته است.

آرامگاه شیخ حیدر

آرامگاه شیخ حیدر در باغ سرسبز و باصفایی که گورستان قدیمی مشگین شهر بوده و در مرکز شهر قرار دارد، واقع شده است. این بقعه از بیرون به شکل برج مدور و از داخل به شکل 12ضلعی است که تقریباً 18 متر ارتفاع و 10/5 متر قطر دارد و در دو طبقه بنا شده است. طبقه زیرین سردابه است که درِ ورودی آن در شمال برج قرار دارد و به وسیله یک راه‌پله بلند و یک راه باریک، به طبقه دیگر متصل می‌شود و قبر شیخ حیدر که گفته می‌شود پدر شاه اسماعیل اول صفوی بوده است، در منتهی‌الیه سردابه قرار دارد.

این آرامگاه از آجر ساخته شده و بدنه خارجی آن مزین به کاشی‌کاری فیروزه‌ای رنگ با اشکال هندسی و آیات سوره فتح و لفظ جلال الله است. ساختمان اصلی مقبره در سده هفتم و هشتم هجری قمری بنا شده است ولی تزئینات و کاشی‌کاری آن به اواخر سده نهم و اوایل سده دهم هجری قمری (دوره صفویه) تعلق دارد.

بیشتر بخوانید :

آشنایی با استان اردبیل

پل معلق مشگین شهر

شهرستان مشگین‌شهر