بیماری پسوریازیس یا داء الصدف بیماری التهابی مزمن پوست می باشد که علت دقیق آن هنوزمشخص نمی باشد اما دخالت عامل ژنتیک در بروزآن قطعی است. در بیماری پسوریازیس تکثیرسلولهای پوستی سریعترانجام شده وهمین امرموجب پوسته ریزی می باشد . اما علت اصلی این تکثیر سریعتر سلولی هنوز مشخص نمی باشد . تقریباً ازهرسه نفری که دچاراین بیماری هستند یک نفرازآنها دارای خویشاوندی است که اوهم دچاراین بیماری می باشد .
برخی عوامل مانند داروهایی نظیرکلروکین، داروهای بتا بلوکروبرخی داروهای ضدافسردگی وهمینطوربرخی بیماریهای عفونی نظیرگلودرد استرپتوکوکی ،صدمات واسترسها درشروع یا تشدید بیماری نقش دارند . سن بروزبیماری درهرسنی می تواند باشد اما اگر شروع بیماری درسنین کودکی باشد احتمال شدیدتر بودن بیماری بیشتر است . در مورد سابقه خانوادگی نیز درصورت وجود سابقه بیماری در افراد خانواده معمولاً بیماری شدیدتر و طولانی تر است.
ضایعات پوستی بیماری پسوریازیس به شکل برجستگیهای نسبتاً وسیع قرمزرنگ همراه پوسته های لایه لایه ونقره ای بیشتردرروی زانوها وآرنجها می باشد . البته محل بیماری می تواند درسر، تنه ، کف دست وپا ، زیربغلها ، کشاله ران وناحیه تناسلی هم باشد . گاهی نیزبیماری پسوریازیس درتمام بدن بروزمی کند که به آن اریترودرمی یا درماتیت اکسفولیاتیو هم می گویند . درمواقعی که بیماری درچینهای بدن مانند کشاله ها وزیربغلها رخ می دهد به آن نوع معکوس بیماری می گویند که درمردان سنین میانی وپیری بیشتررخ می دهد .
ضایعات پسوریازیس حدود کاملاً مشخص داشته ودرصورت کشیدن روی پوسته ها با یک آبسلانگ پوسته ها برداشته شده ومنظره شبنم خونی ایجاد می شود که خونریزی به شکل قطره قطره می باشد وازنشانه های بیماری پسوریازیس می باشد . ضایعات پوستی می تواند خارش داربوده ویا آنکه خارش نداشته باشد وبه نظر می رسد خارش بیشتربا استرس بیمار درمورد بیماری خود ارتباط دارد . گاهی نیزدرمانهای نادرست بیماری باعث خارش می باشد . نوعی ازبیماری پسوریازیس هم وجود دارد که به آن نوع پوستولرمی گویند وبا دانه های کوچک چرکی تظاهرمی کند که این دانه ها هم به یکدیگروصل شده ومناطق وسیعی چرکی ایجاد می کند که این چرک بدون میکروب بوده وفقط به علت التهاب ایجاد شده است .
این نوع بیماری خوشبختانه نادربوده زیرا دراین نوع پسوریازیس که بیشترافراد بزرگسال را درگیرمی کند احتمال خطربرای حیات فرد نیزوجود دارد . نوع دیگرپسوریازیس نوع قطره ای می باشد که بیشتردرکودکان ونوجوانان رخ داده و اغلب به دنبال یک عفونت استرپتوکوکی گلو ایجاد شده وبا لکه های متعدد شبیه سکه وبه رنگ صورتی درتنه خود را نشان می دهد . این علائم درعرض 4تا6 ماه ازبین می رود ودوباره هم عود نمی کند اما دربیش ازنیمی ازموارد بعدها نوع دیگری ازپسوریازیس دراین افراد عود می کند. اما شایعترین نوع پسوریازیس همان نوع پلاک می باشد که نوع معمول بیماری بوده ودرآن ضایعات پوستی محل برجستگیهای استخوانی آرنج و زانو و قوزک پا وجود دارد . سیراین نوع بیماری خیلی قابل پیش بینی نیست .
گاه ممکن است بیماری به یکباره بهبود یافته وتاسالها بروز نکند وگاه نیزمدتهای طولانی بیماری بصورت رفت وبرگشتی باقی می ماند . تغییرات ناخنی هم دربیماری پسوریازیس می تواند بروز کند که به شکل تغییررنگ ، ضخیم شدن ،جدایی صفحه ازبسترناخن، ایجاد لکه های قرمزویا زرد برروی صفحه ناخن وازهمه شایعترفرورفتگیهای شبیه جای فرورفتن سوزن درروی صفحه ناخن می باشد . گاهی بیماری پسوریازیس همراه تورم والتهاب مفاصل می باشد که این حالت بیشتردرموارد شدیدتروطولانی ترپسوریازیس و بیشتر در مفاصل کوچک دست رخ داده ونیازبه بررسی ودرمان توسط متخصص روماتولوژی دارد.
درمان
ابتدا باید نوع بیماری پسوریازیس ازلحاظ شدت تعیین شود درصورتی که بیماری خیلی خفیف باشد حتی می توان اصلاً اقدام به درمان نکرد وتنها ازکرمهای نرم کننده جهت رفع خشکی بیماری استفاده نمود . اما درصورتی که نیاز به درمان احساس شود می توان ابتدا ازداروهای موضعی استفاده نمود که این داروها شامل داروهای استروییدی ، کول تار، آنترالن ، آنالوگهای ویتامین د مانند دیوونکس وداروهای ضد التهاب جدیدترمانند پیمکرولیموس می باشد . هرکدام ازاین داروها می تواند همراه با عوارضی باشد که باید حتماً تحت نظرمتخصص پوست مصرف شوند وهرازچندگاهی بیمارازلحاظ عوارض دارویی بررسی گردد.
برای درمان موارد شدیدتربیماری می توان ازداروهای خوراکی مانند نئوتیگازون ، متوترکسات و سیکلوسپورین استفاده نمود که این داروها با عوارض بیشتری همراهند ونیازبه بررسیهای آزمایشگاهی مختلفی درابتدا ودرحین درمان دارند . ازروش نوردرمانی نیزمی توان استفاده کرد که این روش یا با استفاده ازداروی پسورالن خوراکی وتابش نورماوراء بنفش به پوست بوده ویا تنها با استفاده ازنورماوراء بنفش می باشد ونیازبه دستگاههای مولد این نور دارد .
ازلیزردرمانی نیزمی توان برای درمان مناطق کوچک دچارپسوریازیس استفده نمود که لیزرمورد استفاده نوع اگزایمر می باشد ودرمان با آن نیازبه جلسات متعدد دارد . درمانهای جدیدتری نیزبرای بیماری پسوریازیس مطرح است که هنوزبه شکل رایج استفاده نمی شود وبعلت قیمت بالای آنها استفاده ازاین نوع داروها درطولانی مدت کمتر امکان پذیرمی باشد .
اما با وجود تمام این درمانها بیماری پسوریازیس یک بیماری صعب العلاج می باشد که درمانها تنها شدت بیماری را کاهش داده اما بیماری رابطورقطعی ازبین نمی برند . اما همین کاهش شدت بیماری می تواند باعث شود تا بیماربا راحتی بیشتری به زندگی خود ادامه دهد . ازجمله عوامل مهم درشدت یافتن بیماری استرس می باشد که با کاهش این استرس نیزبیماری شدت کمتری می یابد .
یکی ازعوامل ایجاد این استرس خود بیماری ونگرانی ازواگیرداربودن آن می باشد که باید به بیماران خاطرنشان نمود که این بیماری هیچگونه واگیری نداشته وازلحاظ ارثی بودن نیزاحتمال ابتلا فرزندان به آن کم است . اما بهرحال بروزضایعات بخصوص درمناطق در معرض دید برای بیمار ایجاد ناراحتی ونگرانی می کند که می توان با اقدام به درمان در کاهش ضایعات موثربود .