شنوایی شناسی علم مطالعه اختلالات شنوایی از راه شناسایی و سنجش کاستی عملکرد شنوایی و توانبخشی آن می باشد. شنوایی سنجی بخشی از شنوایی شناسی می باشد. حوزه شنوایی شناسی وسیع تر از آن بوده و مسائلی از جمله تشخیص، حفاظت شنوایی و پیشگیری از اختلالات شنوایی، تعادل و توانبخشی به موقع افراد دچار آسیب شنوایی و را شامل می شود.
شنوایی شناسی در حوزه تخصصی سه شاخه عمده دارد :
شنوایی‌شناسی تشخیصی : این شاخه به ارزیابی‌های کمی و کیفی و تعیین محل ضایعات شنوایی وتعادل به وسیله آزمونهای رفتاری، فیزیولوژیک و الکتروفیزیولوژیک در کودکان و بزرگسالان می پردازد.
شنوایی‌شناسی توانبخشی : این شاخه دو بخش توانبخشی شنوایی (شامل : ارزیابی، تجویز و تنظیم وسایل کمک شنوایی، ارزیابی‌های ویژه افراد کاندیدای کاشت حلزونی، تربیت شنوایی، آموزش مهارتهای ارتباطی و کمک به سازگاری روانی - اجتماعی افراد کم شنوا و خانواده‌های آنها، اقدامات توانبخشی برای افراد مبتلا به وزوز گوش و تدابیر توانبخشی مبتلایان به اختلالات شنوایی مرکزی) و توانبخشی تعادل (شامل کمک به بیمارانی که از سرگیجه و عدم تعادل رنج می‌برند) را در بر می گیرد.
شنوایی‌شناسی حفاظت و پیشگیری : این شاخه بیشتر بر جلوگیری از آسیبهای شنوایی و پیشگیری از معلولیت تمرکز داشته و اقداماتی چون غربالگری، مشاوره و اجرای پروژه‌های اندازه گیری صدا به منظور بررسی میزان آلودگی صوتی و تعیین نقاط مجاز و غیر مجاز و همچنین اجرای برنامه‌های حفاظت شنوایی و ارائه راه کارهایی در جهت کنترل و کاهش صدا را شامل می شود.
متخصص شنوایی شناسی یا شنوایی شناس، در زمینه تشخیص و درمان مشکلات شنوایی یا تعادلی تخصص دارد. او از ابزار و روش های مختلفی از جمله سمعک، وسایل کمک ارتباطی، پیشنهاد جراحی کاشت حلزون توسط پزشک متخصص و ... برای درمان استفاده می کند. دادن آموزش به خانواده ها و خود فرد دارای مشکل شنوایی، طراحی و اجرای برنامه های حفاظت شنوایی برای کارخانه ها و مراکز صنعتی، اجرای برنامه های غربالگری نوزادان و دانش آموزان، طراحی و ساخت ابزار و تجهیزات محافظ گوش از دیگر کارهایی است که شنوایی شناس در آنها نقش فعال دارد.
متخصص شنوایی شناسی باید صبور بوده و رفتاری دلسوزانه توام با مهربانی با بیماران داشته باشد. او در کار خود با متخصصانی از جمله روانشناس، متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص مغز و اعصاب، متخصص اطفال و گفتار درمانگر ارتباط نزدیک دارد.
ساعت کاری شنوایی سنج معمولا به صورت تمام وقت است. اگر مستقل بوده و برای خود کار کند، تعیین ساعت کاری بر عهده خود او می باشد.
در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازار کار و فرصت های شغلی و میزان درآمد شنوایی شناس ارائه می شود.
وظایف شنوایی شناس
تشخیص اختلال و مشکلات شنوایی در افراد با کمک دستگاه ها و تست های مختلف
تهیه گزارشات لازم برای پزشک معالج فرد در خصوص نوع تشخیص انجام شده
دادن آموزش و مشاوره لازم به بیمار و خانواده او
قالب گيري و ساخت قالب گوش و سمعک
انجام برنامه‌های غربالگری شنوایی نوزادان، خردسالان و کودکان در سنین مدرسه
پیشگیری از آسیب شنوایی، حفاظت شنوایی، برنامه ریزی و انجام غربالگری در جمعیت هایی نظیر مراکز کارگاهی، نظامی، اردوگاهها و ... و ارائه مشاوره شنوایی‌شناسی در این حوزه
اجرای برنامه‌های توانبخشی شنوایی شامل گفتارخوانی، رشد مهارتهای شنیداری (تربیت شنوایی) و رشد زبان و ارائه مشاوره شنوایی‌شناسی در این بخش
تعیین، تجویز، کاربرد و تنظیم تجهیزات صوتی مناسب و روش‌های بهبود کیفیت صدا در محیط‌های آموزشی افراد مبتلا به اختلالات شنوایی
نظارت و پیگیری اجرای صحیح روش‌های برقراری ارتباط بین کم شنوایان با مربیان و سایرین (مثلا نحوه برخورد با دانش آموز کم شنوا در کلاس معمولی)
مهارت و دانش مورد نیاز
دقت و توجه به جزئیات
مهارت های ارتباطی خوب
رفتار دلسوزانه و حرفه ای با بیماران
مهارت خوب در سازماندهی
مهارت انجام کار تیمی
توان آموزش و مشاوره خوب
توانایی ایجاد انگیزه در بیماران برای دنبال کردن برنامه توانبخشی
حفظ آرامش و داشتن برخوردی مناسب در شرایط بحرانی و پیچیده
رازداری
تسلط به زبان انگلیسی (به دلیل نوپا بودن این رشته در ایران بیشتر کتابها انگلیسی می باشد)
تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل
فارغ التحصیلان رشته کارشناسی شنوایی شناسی می توانند وارد این شغل شوند. البته علاقه مندان می توانند در مقاطع بالاتر (کارشناسی ارشد شنوایی شناسی) تحصیلات خود را ادامه دهند که در این صورت بیشتر به شغل های آموزش و تحقیق و پژوهش در این حوزه روی خواهند آورد.
فرصت شغلی و بازارکار شنوایی شناس
شنوایی شناس- مسیر ایرانیشنوایی شناس می تواند در بخش شنوایی شناسی بیمارستان ها، درمانگاه ها، مراکز درمانی، مدارس ناشنوایان، مراکز نگهداری سالمندان، معلولین و کودکان، کارخانه ها و مراکز صنعتی کار کند. با داشتن تجربه و سرمایه لازم نیز می تواند به طور مستقل کار کرده و در صورت داشتن شرایط ( از جمله داشتن مدرک کارشناسی یا بالاتر، داشتن سابقه 2 حداقل کارسال برای تاسیس دفتر در تهران و مراکز استان ها و حداقل1 سال برای سایر شهرستان ها) دفاتر ارزیابی شنوایی تاسیس کند. افرادی که تحصیلات تکمیلی در این حوزه دارند، می توانند در دانشگاه ها و مراکز آموزشی تدریس کنند.
شغل شنوایی شناسی از بازارکار نسبتا خوبی به خصوص در شهرهای کوچک برخوردار است . به عنوان مثال در طرح های بزرگی مانند غربالگری دانش آموزان قبل از مدرسه که در سطح وسیعی در کشور برگزار می شود، شنوایی شناس ها که نقش اصلی را بر عهده دارند، به تعداد زیادی در این طرح ها مورد استفاده قرار می گیرند. به طور کلی چون این شغل از مشاغل نو و جدید در کشور بوده و سابقه طولانی ندارد، قابلیت رشد و پیشرفت خوبی دارد و پیش بینی می شود از آینده شغلی خوبی نیز برخوردار باشد. همانطور که آمار برخی از کشورها نشان می دهد، آینده شغلی بسیار خوبی پیش روی شنوایی شناسی قرار دارد. چند نمونه از آنها در ادامه آمده است.
وضعیت استخدام این شغل در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :
آمریکا - پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام متخصصان شنوایی شناسی بین سال های2010 تا 2020 ، رشد37 درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل14 درصد می باشد.
استرالیا - در بازه زمانی5 سال گذشته میزان استخدام در این شغل رشد103.6 درصدی داشته و رشد بسیار زیاد در آینده برای آن پیش بینی شده است.
میزان درآمد شنوایی شناس
آمار دقیقی از میزان حقوق و درآمد شنوایی شناس در کشور در دسترس نمی باشد. متخصصانی که در بخش دولتی استخدام می شوند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. شنوایی شناس هایی که در بخش خصوصی هستند، با توجه به میزان تجربه، توانایی و نوع توافقی که با کارفرمای خود می کنند، درآمدهای متفاوتی دارند. آنهایی هم که دفتر ارزیابی شنوایی تاسیس می کنند، با توجه به میزان توانایی و تبحر، کیفیت کار و تعداد مراجعان، درآمدهای مختلفی خواهند داشت.
درآمد این شغل در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :
آمریکا - متوسط درآمد سالانه این شغل66.660 دلار (برای همه مشاغل33.840 دلار ) در سال2010 و مطابق با آخرین آمارها در سال 2013، 68.100 دلار بوده است.
استرالیا - متوسط درآمد سالانه متخصصان شنوایی سنجی 60.000 دلار (قبل از کسر مالیات) می باشد.
انگلستان - متوسط درآمد سالانه این شغل برای افراد تازه کار بین32.000 تا41.600 دلار، برای افراد ارشد حدود52.000 دلار و برای مدیران و مشاوران این حوزه بین61.000 تا121.000 دلار می باشد.
شخصیت های مناسب این شغل
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
شخصیت های مناسب این شغل بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
ISTJ این تیپ شخصیتی به نگرانی های بیماران توجه خاص داشته، خوب گوش کرده و توصیه های حساب شده می کند. او از محیط های کاری منظم استقبال کرده و به خوبی به مسئولیت های خود عمل می کند.
ESFP این تیپ شخصیتی دوست دارد با مردم در ارتباط باشد و به آنها کمک کند. او از اینکه زندگی را برای دیگران آسان تر و رضایت بخش تر کند، لذت می برد.
ISFP این تیپ شخصیتی دوست دارد به دیگران کمک کرده و مشکلات آنها رفع کند. بنابراین به مشاغل حوزه پزشکی به خصوص مشاغلی که مستقیما با بیمار سر و کار دارد، علاقه دارد.