دامپزشک

ساعت کاری دامپزشکان به صورت تمام وقت است. گاهی نیز برای برخی کارها باید به سفرکاری بروند.

تاریخچه دامپزشکی :

علم دامپزشكی با عبور انسان نخستین از حالت شكارچی به كشاورز متولدشد. همزمان با رواج اهلی كردن حیوانات , دامپزشكی اهمیت بیشتری یافت. دامپزشكان نیز همانند پزشكان از زمانهای بسیار طولانی مورد احترام مردم قرار داشتند. در لوح حمورابی (2200 سال قبل از میلاد) ارزش كار فردی كه به معالجه گاو و سایر حیوانات می پرداخته تعیین شده است.

در سفرنامه فیثاغورث، در مورد زرتشت (پیامبر ایرانیان كه زمان ظهور آن حدود 600 سال قبل از میلاد مسیح است) و آئین او نكته جالبی وجود دارد و آن نكته این است كه زرتشت از فن دامپزشكی و درمان حیوانات اطلاع داشته است و در كتاب اوستا می توان نكات متعددی درباره پرورش حیوانات و روش درمان بیماریهای دام مشاهده كرد. در این كتاب برای اولین بار به طبقه بندی حیوانات برمی خوریم.

دامپزشکی نوین در ایران به سال 1290 هجری شمسی برمی گردد كه دولت ایران تصمیم گرفت تشكیلات ژاندارمری نوینی را پایه گذاری نماید و از دولت سوئد عده ای كارشناس نظامی برای تاسیس ژاندارمری استخدام نمود. به همراه افسران سوئدی دو نفر دكتر دامپزشك نیز بودند این دو نفر افسر دامپزشك به اقدام به تاسیس مدرسه دامپزشكی برای تربیت كادر مورد احتیاج ارتش نمودند.

در سال 1311 بنای دانشكده دامپزشكی ابتدا به صورت مدرسه و بعدا دانشكده گذارده شد . در ابتدای امر این دانشكده زیر نظر وزارت كشاورزی بود ولی بعد با اعزام تعداد قابل ملاحظه ای دانشجو به كشور فرانسه و مراجعت ایشان از وزارت كشاورزی منتزع گردید و ضمیمه دانشگاه تهران شد .

در سال 1304 پس از همه گیری طاعون گاوی و ایجاد خسارات زیاد، در وزارت كشاورزی اداره ای به نام سازمان دفع آفات حیوانی ( كه بعدا به صورت سازمان دامپزشكی درآمد) تاسیس گردید .این شعبه تحت نظارت مؤسسه پاستور ( وابسته به وزارت فوائدعامه) با 22 نفر پرسنل شامل 14 نفركادر فنی و 8 نفر كادر خدماتی تشكیل و مسئولیت آن به عهده مرحوم دكتر عبدالله حامدی گذاشته شد .

در سال 1314 با توجه به ضرورت كنترل بیماریهای مهلك دامی و نظارت بهداشتی دام و فرآورده های دامی قانون تفتیش صحی حیوانات به تصویب مجلس شورای ملی رسید و اداره كل دامپزشكی جایگزین مؤسسه دفع آفات حیوانی شد.

در سال 1326 اختیارات محدودی به دامپزشكی استانها داده شد به طوری كه در هر اداره كشاورزی 2 معاونت ایجاد شد. یكی از این معاونتها ویژه دامپزشكی در نظر گرفته شد. معاون دامپزشكی رئیس اداره دامپزشكی نیز بود و كلیه امور فنی و مالی در اختیار وی قرار داشت.

در تشكیلات كنونی وزارت جهاد كشاورزی سازمان دامپزشكی كشور به عنوان سازمانی مستقل وابسته به آن وزارت شناخته شده و رئیس سازمان دامپزشكی كشور مستقیما تحت نظارت وزیر به انجام وظیفه می پردازد. در استانها نیز ادارات كل دامپزشكی و در شهرستانها شبكه دامپزشكی به طور عمودی زیر نظر سازمان مركزی دامپزشكی و به شكل افقی با سازمان جهاد كشاورزی و مدیریت جهاد كشاورزی شهرستان مرتبط می باشد.

وظایف دامپزشک

دامپزشک حیوان را چکاب می‌کند و بیماریش را تشخیص می‌دهد و بیماری‌های حیوانات را مانند بیماری‌های عفونی، حرکتی و تغذیه‌ای و... را درمان می‌کند.

دردی که حیوان از دچار شدن به بیماری دارد معالجه می‌کند.

زخم‌ها را شستشو داده و مداوا می‌کند.

شکستگی‌ها را درمان کرده و در صورت نیاز با استفاده ازتکنیک‌های جراحی حیوان را جراحی می‌کند.

به صاحب حیوان درمورد تغذیه ونگهداری مشاوره می‌دهد.

به صاحب حیوان روش‌های پیشگیری از بیماریهای مشترک با انسان را مانند هاری، بروسلوز، مشمشه و... را می‌آموزد.

برای تشخیص بیماری‌ها نمونه گرفته و به آزمایشگاه دامپزشکی ارسال و نتایج را تحلیل می‌کند.

آزمایش‌های مانند نوار قلب (ECG) ، ادار و مدفوع، سونو گرافی و... را انجام می‌دهد.

کمک به بهبود زندگی انسان و دام می‌کند.

انجام معاینات منظم برای بررسی سلامت حیوانات، آزمایش و واکسیناسیون آنها برای مقابله با بیماری ها را انجام می دهد.

برای حیوانات بیمار  دارو تجویز می کند.

بررسی محل زندگی حیوانات و مشاوره دادن در خصوص راه های جلوگیری از گسترش بیماری

مدیریت و نظارت بر پرستاران و پرسنل مراقب حیوانات را بر عهده دارد.

پیشگیری از بروز و شیوع بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان می کند.

مهارت و دانش مورد نیاز

علاقه زیاد به حیوانات و سلامت آنها – شاید از مهمترین ویژگی های یک دامپزشک خوب، علاقه مندی به حیوانات باشد زیرا در غیر این صورت امکان موفقیت زیاد در این شغل کمتر می شود.

داشتن اطلاعات علمی خوب در مورد حیوانات

توانایی کار در ساعات طولانی و نامنظم – زیرا گاهی ممکن است برای معالجه بیماری یک گاوداری یا مرغ داری یا هر مرکز دیگر نگهداری حیوانات ناچار باشد ساعات طولانی بدون وقفه کار کند.

داشتن توانایی جسمی، مهارت های عملی و قدرت مشاهده خوب – گاهی اوقات برای معاینه حیوانات بزرگی مثل اسب و گاو داشتن توانایی جسمی مناسب به دامپزشک کمک می کند.

توانایی تصمیم گیری -  همچون پزشکان توانایی تصمیم گیری از مهارت های مورد نیاز برای درمان مناسب حیوانات بیمار است.

داشتن روش دلسوزانه و صبورانه در برخورد با صاحبان حیوانات – زیرا در بسیاری از مواقع صاحبان حیوانات نسبت به حیوان دست آموز خود احساس دلبستگی زیاد پیدا می کنند و در هنگام معالجه و درمان باید به این نکته توجه زیادی داشت.

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل دامپزشکی

فارغ التحصیلان رشته دامپزشکی می توانند وارد این شغل شوند. اگر چه به صورت سنتی در خیلی از شهرستان ها و روستاها افرادی به صورت تجربی کار معالجه و درمان حیوانات را انجام می دهند ولی برای کسب مجوز تجویز دارو و تعامل با سازمان های نظارتی و مسئول دارا بودن مدرک دانشگاهی در رشته دامپزشکی الزامی است.

بازارکار و فرصت های شغلی دامپزشکی

دامپزشک - مسیر ایرانیشما می توانید در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانهای وابسته به دستگاههای دولتی، انستیتو پاستور، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات و ترویج کشاورزی، موسسه سرم و واکسن سازی رازی و یا سازمان دامپزشکی کشور استخدام شوید.

البته در حال حاضر بیشتر در بخش خصوصی باید به دنبال کار باشید!

شما گاهی مسئول بررسی بهداشت و رعایت استانداردها در باغ وحش ها، مغازه های فروش حیوانات خانگی، اصطبل ها، بازارهای فروش حیوانات و... خواهید بود. دامپزشک در بخش های مختلف می تواند کار کند. برخی از آنها که در حوزه سلامت عمومی فعالیت دارند مسئول پیشگیری و کنترل بیماری های دام هستند. برخی دیگر که در صنعت هستند، مسئول آزمایش و نظارت بر تولید دارو، محصولات شیمیایی و بیولوژیکی مربوط به حیوانات هستند.

همچنین یک دامپزشک می تواند با موافقت مراجع دولتي نسبت به تأسيس مطب، داروخانه دامپزشكي، آزمايشگاه دامپزشكي و یا مركز واكسيناسيون دام و طيور اقدام نمايند.

شغل دامپزشکی در ایران با مشکلاتی روبرو است که به برخی از آنها اشاره می کنیم :

دامپزشکی در بسیاری از کشورها جزو مشاغل سخت به حساب می آید ولی در ایران این گونه نیست.

یک دامپزشک با مشکلات و خطرات زیادی از جمله کار در محیط های روستایی و عشایری بویژه در مناطق صعب العبور، فعالیت در کشتارگاه های دام و طیور، ضرب خوردگی از حیوانات در هنگام واکسیناسیون و... روبرو است که متاسفانه از سوی مسئولین توجه ویژه ای صورت نمی گیرد.

علیرغم بسیار مهم و با ارزش بودن این شغل، در ایران به اندازه پزشکی و دندانپزشکی به آن اهمیت داده نمی شود. درآمد دامپزشکان در مقایسه با درآمد این دو گروه، کمتر می باشد.

در سالهای اخیر با افزایش شمار فارغ‎التحصیلان دامپزشکی در بخش دولتی وضعیت بازار کار در این حوزه کاملاً اشباع شده است و فارغ‎التحصیلان برای اشتغال در این بخش با مشکلات زیادی روبرو هستند اما کار در بخش خصوصی خیلی گسترده است و جای کار بیشتری وجود دارد و کشور نیز باید به سمت تعریف مشاغل جدید در این بخش حرکت کند. البته به این نکته هم باید اشاره کرد که هر چقدر از پایتخت دورتر می‏ شویم کمتر بخش خصوصی سرمایه‎گذاری کرده است و این میزان در شهرهای مختلف تفاوت دارد. در بعضی از شهرها ما دامپزشک بیکار نداریم و برعکس در شهر دیگری به شدت با نیروی دامپزشک بیکار مواجهیم.

در سالهای اخیر همچون سایر رشته ها و مشاغل نسبت ورود دختران به این حرفه بسیار افزایش پیدا کرده است. اما در دامپزشکی با توجه به گوناگونی فعالیت، زمینه کار زنان متفاوت است. بخش دامهای کوچک قسمتی از کارهای دامپزشکان را تشکیل می‏ دهد. بسیاری از زنان دامپزشک فعال این حرفه در قسمت علوم آزمایشگاهی و دارویی مشغول به کار هستند.

وضعیت استخدام این شغل در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :

آمریکا - پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام دامپزشکان بین سال های 2010 تا 2020 ، رشد 36 درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل 14 درصد می باشد.

استرالیا - در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان استخدام در این شغل  رشد 22 درصدی داشته و رشد زیاد در آینده برای آن پیش بینی شده است.

میزان درآمد دامپزشک

اطلاعات دقیقی از میزان درآمد دامپزشکان در کشور در دسترس نمی باشد. درآمد آنها با توجه به محل کارشان متفاوت است. دامپزشکانی که در استخدام دولت هستند، مطابق با قانون مدیریت خدمان کشوری حقوق دریافت می کنند. در بخش خصوصی وضعیت درآمدی آنها متفاوت است. برخی در کلینیک های دامپزشکی در شهرها درآمد بسیار خوبی دارند و برخی نیز در مراکز دامپزشکی خارج از شهرها -علیرغم سختی کار زیاد- درآمدهای کمی کسب می کنند.

درآمد این شغل در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :

آمریکا - متوسط درآمد سالانه این شغل 82.040 دلار (برای همه مشاغل 33.840 دلار) در سال 2010 و مطابق با آخرین آمارها در سال 2013، 83.200 دلار بوده است.

استرالیا - متوسط درآمد سالانه دامپزشکان 79.000 دلار (قبل از کسر مالیات) می باشد.

انگلستان - متوسط درآمد سالانه در این شغل برای افراد تازه کار حدود 46.000 دلار ، برای افراد با تجربه  73.000 دلار و برای  افراد ارشد 76.000 دلار می باشد.

شخصیت های مناسب این شغل

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

شخصیت های مناسب این شغل بر اساس شخصیت شناسی MBTI :

ISTJ   این تیپ شخصیتی به نگرانی های بیماران توجه خاص داشته، خوب گوش کرده و توصیه های حساب شده می کند. او از محیط های کاری منظم و از زمینه های مدیریتی حوزه بهداشت و درمان لذت می برد. 

ESFJ این تیپ شخصیتی دوست دارد با دیگران مستقیما در ارتباط باشد، به آنها کمک کرده و از مشکلات و دردهایشان بکاهد. او می تواند رابطه خوبی با بیماران و همکاران خود ایجاد کند. 

 ISFJ این تیپ شخصیتی علاقه دارد به دیگران کمک کند و در کار خود استقلال داشته باشد. معمولا در این شغل او با بیمار یا مراجعه کننده ارتباط برقرار می کند.

ESFP این تیپ شخصیتی دوست دارد با مردم در ارتباط باشد و به آنها کمک کند. او از اینکه زندگی را برای دیگران آسان تر و رضایت بخش تر کند، لذت می برد. سر و کار داشتن با حیوانات و رفع مشکلات آنها برای این تیپ شخصیتی بسیار لذت بخش است.

ISFP این تیپ شخصیتی دوست دارد به دیگران کمک کرده و مشکلات آنها رفع کند. بنابراین به مشاغل حوزه پزشکی به خصوص مشاغلی که مستقیما با بیمار سر و کار دارد، علاقه دارد.