ریشه کلمه فیزیک به معنای طبیعت است. علم فیزیک را علم مطالعه خواص طبیعت می دانند. علم ماده و حرکت و رفتار آن در فضا و زمان با در نظر گرفتن مفاهیمی همچون انرژی، اندازه حرکت، نیرو و بسیاری از عوامل دیگر، را دانش فیزیک گویند. هدف این علم درک و پیش بینی رفتار طبیعت در شرایط گوناگون است. فیزیک و به خصوص گرایش نجوم یا احترشناسی آن، قدمتی طولانی در تاریخ بشر دارد.
فیزیکدان دانشمندی است که در حوزه فیزیک به تحقیق و پژوهش می پردازد. او پدیده های مختلف از ذرات بنیادی تا کهکشان ها را بررسی می کند. فیزیکدان دنیای اطراف خود را مطالعه می کند و قوانین حاکم بر چرایی و چگونگی ایجاد و رفتار اشیاء را کشف می کند. همانطور که به ما در پاسخگویی به سوالات بنیادی مان کمک می کند، یافته های او به عنوان مبنایی برای پیشرفت در همه تکنولوژی ها از ارتباطات و انرژی گرفته تا فضا و ماهواره محسوب می شود.
اساس کار فیزیکدان تحقیقات و پژوهش است. در کشور ما در سال های اخیر توجه بیشتری به تحقیقات به خصوص در برخی زمینه ها شده و در نتیجه ارزش کار فیزیکدان بیشتر نمایان شده است. در بیشتر پروژه های اتمی، نانو و... که به پیشرفت های خوبی در آنها دست یافته ایم، نقش فیزیکدانان ایرانی بسیار موثر و پراهمیت می باشد.
فیزیکدان باید دارای ذهنی پژوهشگر بوده و در کارها برنامه ریزی و زمانبندی داشته باشد. همچنین برای ارائه مطالب و یافته های خود و نوشتن گزارشات مختلف، باید مهارت ارتباطی نوشتاری و گفتاری خوبی داشته باشد.
فیزیکدان معمولا به صورت تمام وقت کار می کند. محیط کار او می تواند کلاس های آموزشی، آزمایشگاه ها، کارگاه ها، کارخانه ها و یا محیط خارجی باشد. در برخی از مشاغل برای جلوگیری از آلوده شدن و تماس با مواد خطرناک، فیزیکدان باید لباس های ایمن بپوشد.
در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازار کار و فرصت های شغلی و میزان درآمد فیزیکدان و برخی از فیزیکدانان مشهور دنیا ارائه می شود.
فیزیکدان ها معمولا در یکی از دو زمینه زیر فعالیت می کنند :
تحقیقات نظری - توسعه ایده ها، استفاده از تکنیک های مدلسازی و شبیه سازی کامپیوتری برای پیش بینی و توضیح رفتارها
تحقیقات کاربردی - انجام آزمایشات کنترل شده برای درک چگونگی به نتیجه رسیدن تئوری ها
فیزیکدان بسته به نوع تخصص خود در حوزه فیزیک می تواند در صنایع زیر مشغول به کار شود :
پیش بینی وضع هوا
توسعه ابزارهای پزشکی و روش های درمانی جدید
کار در حوزه تکنولوژی ماهواره ای و اکتشافات فضایی
بررسی راه های جدید تولید انرژی
تحقیق و کشف در حوزه رباتیک و هوش مصنوعی
تدریس در مدارس و دانشگاه ها
نوشتن مطلب برای مجلات، نشریات و روزنامه ها در حوزه تخصصی خود
تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل
فارغ التحصیلان رشته فیزیک در سطح کارشناسی و بالاتر می توانند وارد این شغل شوند.
بازارکار و آینده شغلی فیزیک دان
فیزیک دان می تواند در مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات، سازمان انرژی اتمی، مخابرات، پژوهشگاه مواد و انرژی، صنایع تولید فیزیک نوری، نیروگاه انرژی اتمی بوشهر، بخشهای تحقیقاتی صنایع دفاع، سازمان هواشناسی و موسسات تحقیقاتی و آموزشی مشغول به کار شود .
این شغل در کشور با برخی مسایل روبرو است که عبارتند از :
فرصت های استخدامی کم برای رشته های علوم پایه در کشور به خصوص برای افرادی که با علاقه فراوان وارد این حوزه نمی شوند.
عدم توجه لازم به رشته های علوم پایه و فراهم نکردن شرایط مناسب کاری برای آنها
در خصوص وضعیت بازارکار و میزان استخدام فیزیکدان در کشور اطلاعات دقیقی در دسترس نمی باشد. به دلیل پیشرو نبودن کشور در تحقیقات و پژوهش در بسیاری از زمینه ها، می توان پیش بینی کرد که فرصت های شغلی محدودی برای فارغ التحصیلان فیزیک در کشور وجود دارد.
کارآفرینی راهی است که به هر شخصی کمک می کند تا با تکیه بر توانایی ها و تخصص خود، شغل یا مشاغلی را برای خود و دیگران ایجاد کند. فارغ التحصیلان رشته فیزیک نیز می توانند به کارآفرینی دست بزنند. برخی زمینه های کارآفرینانه در این شغل عبارتند از :
ساخت وسایل آزمایشگاهی
انتشار مقالات علمی معتبر به صورت ماهنامه یا فصل نامه
تاسیس آزمایشگاه های خصوصی
ایجاد کتابخانه تخصصی و بانک مقالات و اطلاعات علمی فیزیک
تالیف و ترجمه کتاب
وضعیت استخدام این شغل در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :
آمریکا - پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام فیزیک دان ها بین سال های 2010 تا 2020، رشد14 درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل14 درصد می باشد.
استرالیا - در بازه زمانی5 سال گذشته میزان استخدام این شغل رشد172.3 درصدی داشته و رشد زیادی در آینده برای آن پیش بینی شده است.
میزان درآمد فیزیک دان
در خصوص میزان حقوق و درآمد فیزیکدان در ایران، آمار دقیقی در دسترس نیست. فیزیکدانانی که در سازمان های دولتی مشغول به کار می شوند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. آنهایی که در بخش خصوصی فعال هستند، بسته به میزان دانش و تخصص و توافق صورت گرفته با کارفرمای خود، درآمدهای متفاوتی دارند.
درآمد فیزیکدان در برخی کشورهای جهان عبارتند از :
آمریکا - متوسط درآمد سالانه این شغل 106.370 دلار (برای همه مشاغل 33.840 دلار) در سال 2010 و مطابق با آخرین آمارها در سال 2013، 106.200 دلار بوده است.
استرالیا - متوسط درآمد سالانه این شغل78.000 دلار (قبل از کسر مالیات) می باشد.
انگلستان - متوسط درآمد سالانه این شغل برای افراد تازه کار بین32.000 تا38.000 دلار، برای فیزیک دانان پژوهشی و دارای مدرک دکتری بین 36.500 تا53.500 دلار، برای افراد ارشد و مدیران پروژه تا 68.500 دلار و در رده های بالاتر تا84.000 دلار می باشد.
شخصیت های مناسب این شغل
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
شخصیت های مناسب این شغل بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
INTP این تیپ شخصیتی دوست دارد با مفاهیم پیچیده و جدید سر و کار داشته باشد. کاری همراه با بررسی و پژوهش و بدور از بوروکراسی و مقررات اضافی مطلوب او می باشد.