احادیث بخش سوم در رابطه با امانتداری

حدیث (3) امام صادق عليه السلام :

اِتَّقُوا اللّه، وَ عَلَيكُم بِأَداءِ الامانَةِ إِلى مَنِ ائتَمَنَكُم فَلَو أَنَّ قاتِلَ أَميرِالمُؤمِنينَ عليه السلام ائتَمَنَنى عَلى أَمانَةٍ لأَدَّيتُها إِلَيهِ؛

 

تقواى الهى پيشه كنيد و امانت را به كسى كه شما را امين دانسته است، باز گردانيد، زيرا حتّى اگر قاتل اميرالمؤمنين عليه السلام امانتى را به من بسپرد هر آينه آن را به او بر مى گردانم.

امالى(صدوق) ص 245 {شبیه این حدیث در کافی(ط-الاسلامیه)ج5 ،ص133 ،ح4}

حدیث (4) امام على عليه السلام :

اَلامانَةُ تَجُرُّ الرِّزقَ، و َالخيانَةُ تَجُرُّ الفَقرَ؛

 

امانتدارى روزى مى آورد و خيانت در امانت فقر.

تحف العقول ص221 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج78، ص60، ح138

حدیث (5) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

لا تَنظُروا إِلى كَثرَةِ صَلاتِهِم وَ صَومِهِم وَ كَثرَةِ الحَجِّ و َالمَعروفِ و َطَنطَنَتِهِم بِاللَّيلِ، و َلكِنِ انظُروا إِلى صِدقِ الحَديثِ و َأَداءِ الامانَةِ؛

 

به زيادى نماز و روزه و حج و احسان و مناجات شبانه مردم نگاه نكنيد، بلكه به راستگويى و امانتدارى آنها توجه كنيد.

عیون اخبار الرضا ج2، ص51 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج72، ص114، ح5 {شبیه این حدیث در امالی(صدوق) ص303}

حدیث (6) امام على عليه السلام :

لا تَخُن مَنِ ائتَمَنَكَ وَ إِن خانَكَ و َلا تُذِع سِرَّهُ و َإِن أَذاعَ سِرَّكَ؛

به كسى كه تو را امين قرار داده است خيانت مكن هر چند او به تو خيانت كرده باشد و راز او را فاش مساز اگر چه او راز تو را فاش ساخته باشد.

مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج9 ،ص136 ، ح10476 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج74، ص208

حدیث (7) امام على عليه السلام :

لا تَمَنَنَّ مَلولاً؛

 

شخص به ستوه آمده و رنجيده را امين مشمار.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص506 ، حكمت 211

حدیث (8) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

مَن خانَ أَمانَةً فِى الدُّنيا وَ لَم يَرُدَّها إِلى أَهلِها ثُمَّ أَدرَكَهُ المَوتُ ماتَ عَلى غَيرِ مِلَّتى و َيَلقَى اللّه  وَ هُوَ عَلَيهِ غَضبانٌ؛

 

كسى كه در دنيا به امانتى خيانت كند و آن را به صاحبش برنگرداند و آنگاه بميرد بر دين من نمرده است و با خدا ديدار مى كند در حالى كه بر او خشمگين است.

من لا یحضر الفقیه ج4 ، ص 15 - امالى (صدوق) ص 430

حدیث (9) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

مَنِ ائتَمَنَ غَيرَ أَمينٍ فَلَيسَ لَهُ عَلَى اللّه  ضَمانٌ لأَنَّهُ قَد نَهاهُ أَن يَاتَمِنَهُ؛

 

هر كس به فردى غير امين امانت بسپارد، خداوند ضامن او نيست، زيرا او را از امانت سپارى به غير امين بازداشته است.

وسایل الشیعه ج 19 ، ص84 ،ح24210 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج100، ص179، ح3

حدیث (10) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

لَيسَ مِنّا مَن يُحَقِّرُ الامانَةَ حَتّى يَستَهلِكُها إِذَا استُودِعَها؛

 

از ما نيست كسى كه امانت را كوچك بشمارد و از آن مواظبت نكند و در معرض تلف شدن قرار بدهد.

بحارالأنوار(ط-بیروت) ج72، ص172، ح13 {شبیه این حدیث در مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج14، ص13،ح15967 }

حدیث (11) امام صادق عليه السلام :

إِنَّهُ قالَ لِبَعضِ شيعَتِهِ ـ عَلَيكُم بِالوَرَعِ و َالاِجتِهادِ، وَ صِدقِ الحَديثِ و َأَداءِ الامانَةِ و َالتَّمَسُّكِ بِما أَنتُم عَلَيهِ، فَإِنَّما يَغتَبِطُ أَحَدُكُم إِذا انتَهَت نَفسُهُ إِلى هاهُنا، وَ أَومى بِيَدِهِ إِلى حَلقِهِ؛

 

همانا ایشان به بعضى از شيعيان خود فرمودند: بر شما لازم است پرهيزكارى و تلاش و راستگويى و امانت دارى و چنگ زدن به مذهب خود، زيرا هر يك از شما به هنگام جان دادن، غبطه او را خواهند خورد.

دعائم الاسلام ج1، ص66

حدیث (12) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

إِن أَحبَبتُم أَن يُحِبَّكُمُ اللّه  و َرَسولُهُ فَأَدّوا إِذَا ائتُمِنتُم و َاصدُقوا إِذا حَدَّثتُم وَ أَحسِنوا جِوارَ مَن جاوَرَكُم؛

اگر مى خواهيد كه خدا و پيغمبر شما را دوست بدارند وقتى امانتى به شما سپردند رد كنيد و چون سخن گوييد راست گوييد و با همسايگان خود به نيكى رفتار نماييد.

نهج الفصاحه ص264 ، ح 554

حدیث (13) امام صادق عليه السلام :

اَلمَكارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ استَطَعتَ أن تَكونَ فيكَ فَلتَكُن... : صِدقُ الَبسِ ، وَ صِدقُ اللِّسانِ ، و َأداءُ الامانَةِ ، و َصِلَةُ الرَّحِمِ ، و َإقراءُ الضَّيفِ ، وَ إطعامُ السّائِلِ ، وَ المُكافاةُ عَلىَ الصَّنائعِ ، و َالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ، و َالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، و َرَأسُهُنَّ الحَياءُ؛

مكارم ده تاست : اگر مى توانى آنها را داشته باش ... : استقامت در سختى ها، راستگويى، امانتدارى، صله رحم، ميهمان نوازى، اطعام نيازمند، جبران كردن نيكى ها، رعايت حق و حرمت همسايه، مراعات حق و حرمت رفيق و در رأس همه، حيا.

خصال ج2 ، ص431

حدیث (14) امام على عليه السلام :

أَربَعٌ مَن أُعطيَهُنَّ فَقَد أُعطىَ خَيرَ الدُّنيا و َالخِرَةِ صِدقُ حَديثٍ و َأَداءُ أَمانَةٍ وَ عِفَّةُ بَطنٍ و َحُسنُ خُلقٍ؛

چهار چيز است كه به هر كس داده شود خير دنيا و آخرت به او داده شده است: راستگويى، اداء امانت، حلال خورى و خوش اخلاقى.

شرح آقا جمال خوانساری بر غررالحكم و دررالکلم ج2، ص151، ح2142

حدیث (15) امام صادق عليه السلام :

لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم و َلا بِصيامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ و َالصَّومِ حَتّى لَو تَرَكَهُ استَوحَشَ ، وَ لكِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَديثِ و أداءُ الامانَةِ؛

 

فريب نماز و روزه مردم را نخوريد، زيرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى كند كه اگر آنها را ترك گويد، احساس ترس مى كند، بلكه آنها را به راستگويى و امانتدارى بيازماييد.

كافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص104، ح2

حدیث (16) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

إِذا رَأَيتَ مِن أَخيكَ ثَلاثَ خِصالٍ فَارجُه ُ: اَلحَياءُ و َالمانَةُ و َالصِّدقُ؛

 

هر گاه در برادر (دينى) خود سه صفت ديدى به او اميدوار باش: حيا، امانتدارى و راستگويى.

نهج الفصاحه ص193 ، ح 205

حدیث (17) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

 أَقْرَبُكُمْ مِنِّي غَداً فِي الْمَوْقِفِ أَصْدَقُكُمْ لِلْحَدِيثِ وَ آدَاكُمْ لِلْأَمَانَةِ وَ أَوْفَاكُمْ بِالْعَهْدِ وَ أَحْسَنُكُمْ خُلُقاً وَ أَقْرَبُكُمْ مِنَ النَّاس‏

نزديك ترين شما به من در قيامت، راستگوترين، امانتدارترين، وفادارترين به عهد، خوش اخلاق ترين و نزديك ترين شما به مردم است.

تحف العقول ص46 {شبیه این حدیث در بحارالأنوار(ط-بیروت) ج72، ص94، ح12} 

حدیث (18) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :

ثَلاثٌ لَيسَ لاَحَدِ النّاسِ فيهِ رُخصَةٌ: بِرُّ الوالِدَينِ مُسلِما كانَ اَؤ كافِرا وَ الوَفاءُ بِالعَهدِ لِمُسلِمٍ اَو كافِرا وُ الاَمانَةُ اِلى مُسلِمٍ كانَ اَؤ كافِرا؛

سه چيز است كه ترك آن براى هيچ كس جايز نيست: نيكى به پدر و مادر مسلمان باشند يا كافر، وفاى به عهد با مسلمان يا كافر و اداى امانت به مسلمان يا كافر.

نهج الفصاحه ص416 ،ح1264

حدیث (19) امام صادق عليه ‏السلام :

إِنَّ اللّه‏َ عَز َّوَ جَلَّ لَم يَبعَث نَبيّا إِلاّ بِصِدقِ الحَديثِ و َأَداءِ المانَةِ إِلَى البَرِّ و َالفاجِرِ؛

 

خداى عزوجل هيچ پيامبرى را نفرستاد، مگر با راستگويى، و برگرداندن امانت به نيكوكار و يا بدكار.

كافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 104، ح 1 - مجموعه ورام ج2 ،ص188

حدیث (20) امام موسى كاظم عليه ‏السلام :

اَداءُ الاَمانَةِ وَ الصِّدقُ يَجلِبانِ الرِّزقَ، و َالخيانَةُ و َالكَذِبُ يَجلِبانِ الفَقرَ وَ النِّفاقَ؛

 

اداى امانت و راستگويى روزى را زياد مى ‏كند و خيانت و دروغگويى باعث فقر و نفاق مى‏ شود.

تحف العقول ص403 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 75، ص 327

حدیث (21) امام على عليه ‏السلام :

لَيسَ لِكَذوبٍ اَمانَةٌ، وَ لا لِفُجورٍ صيانَةٌ؛

 

دروغگو امانتدار نيست و بدكار، نگهدارنده اسرار.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص220 ،ح4387

حدیث (22) رسول اكرم صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله :

ثَلاثٌ مَن كُنَّ فيهِ فَهُوَ مُنافِقٌ وَ اِن صامَ وَ صَلّى وَحَجَّ وَ اعتَمَرَ و َقالَ «اِنّى مُسلِمٌ» مَن اِذا حَدَّثَ كَذِبَ وَ اِذا وَعَدَ اَخلَفَ وَ اِذَا ائتُمِنَ خانَ؛

 

سه چيز است كه در هر كس باشد منافق است اگر چه روزه دارد و نماز بخواند و حج و عمره كند و بگويد من مسلمانم، كسى كه هنگام سخن گفتن دروغ بگويد و وقتى كه وعده دهد تخلف نمايد و چون امانت بگيرد، خيانت نمايد.

نهج الفصاحه ص422 ، ح 1280

حدیث (23) ابن شهر آشوب :

كانَ النَّبىّ صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله قَبلَ المَبعَثِ مَوصوفا بِعِشرينَ خَصلَةً مِن خِصالِ الاَنبياءِ لَوِ انفَرَدَ واحِدٌ بِاَحَدِها لَدَلَّ عَلى جَلالِهِ فَكَيفَ مَنِ اجتَمَعَت فيهِ؟! كانَ نَبيّا اَمينا، صادِقا، حاذِقا، اَصيلاً، نَبيلاً، مَكينا، فَصيحا، عاقِلاً، فاضِلاً، عابِدا،

 زاهِدا، سَخيا، كميا، قانِعا، مُتَواضِعا، حَليما، رَحيما، غَيورا، صَبورا، مُوافِقا، مُرافِقا، لَميُخالِط مُنَجِّما وَ لا كاهِنا و لا عَيافا؛

 

رسول اكرم صلى ‏الله‏ عليه ‏و ‏آله پيش از مبعوث شدن، بيست خصلت از خصلت‏هاى پيامبران را دارا بودند، كه اگر كسى يكى از آنها را داشته باشد، دليل عظمت اوست؛ چه رسد به كسى كه همه آنها را دارا باشد، آن حضرت پيامبرى امين، راستگو، ماهر، اصيل، شريف، استوار، سخنور، عاقل، با فضيلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلير و با شهامت، قانع، متواضع، بردبار، مهربان، غيرتمند، صبور، سازگار، و نرم‏خو بودند و با هيچ منجّم (قائل به تأثير ستارگان)، غيب‏گو و پيش‏گويى هم‏نشين نبودند.

مناقب (ابن شهر آشوب) ج 1، ص 123

حدیث (24) رسول خدا صلی الله علیه و آله:

ثَلَاثٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ فَهُوَ مُنَافِقٌ وَ إِنْ صَامَ وَ صَلَّى مَنْ إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ وَ إِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ وَ إِذَا اؤْتُمِنَ خَان‏

 

سه چیز در هر کس باشد منافق است اگر چه نماز بخواند و روزه بگیرد 1 - سخن به دروغ بگوید . 2 - از وعده تخلف کند .3 - در امانت خیانت نماید .

تحف العقول ص316