ماه رمضان در کشورهای مختلف
ماه خوب خدا
ماه مبارك رمضان آداب و رسوم و شرایط خاص خود را دارد كه آن را از بقیه ماههای سال متمایز میكند. با این همه مسلمانان مناطق مختلف جهان و بویژه كشورهای اسلامی در این ماه متناسب با فرهنگهای خود، هر كدام آداب و رسوم خاص دارند تا به بهترین شكل ممكن از فضیلت این ماه بهره ببرند. مراسمی كه از كشوری به كشور دیگر و حتی از شهری به شهر دیگر تفاوت دارد.
آنچه در زیر میآید نگاهی مجمل به این مراسم و مناسك در برخی از كشورهاست.
رمضان در هند
مسلمانان هند در ماه رمضان مساجد و گلدستهها را با چراغ تزئین میكنند و در آنها كلاسهای قرآنی برگزار میكنند. در این ایام مساجد مملو از نمازگزار میشود. مسلمانان هندی هنگامی كه خرما نباشد با آب و برخی نیز با نمك افطار میكنند. این عادتی است كه تنها در هند رواج دارد. سفرههای افطار و سحر مسلمانان هند با غذاهای خاصی به نام «غنجی» همراه است كه از برنج، گوشت، آب و مواد دیگر درست میشود. سحرخوان نیز در هند نقش برجستهای دارد كه پیش از نماز صبح مردم را از خواب بیدار و با بهپایان رسیدن ماه رمضان از آنها هدیه دریافت میكند.
مسلمانان هند در دهه آخر ماه رمضان سنت اعتكاف را برگزار و بر شب قدر تاكید بسیاری میكنند. آنها در شب بیست و هفتم ماه مبارك رمضان برای فاتحه خواندن اموات به قبرستان میروند و برای آنها قرآن میخوانند. در شب قدر عدهای از جوانان به كوچهها و خیابانها میروند و درهای خانهها را زده و آنها را برای احیای ماه مبارك رمضان صدا میكنند و قداست این ماه را یادآور میشوند.
رمضان در سوریه
مردم سوریه در ماه رمضان هر روز صبح با آواز سحر كه به آن «طبلزنی» میگویند، از خواب برمیخیزند. با صدای این طبل مردم برای نماز و خوردن سحری خود را آماده میكنند.
در سوریه، دهه اول ماه رمضان «دهه غذا» نامیده میشود كه؛ كنایهای است از توجه و اهتمام مردم به تهیه وعدههای غذایی. دهه دوم «دهه پوشاك» است؛ كنایه از خرید لباس و استقبال از عید و دهه آخر «دهه شیرینی» است؛ كنایه از تهیه و فروش شیرینیهای معروف دربازارها. سوریها این گونه به استقبال عید سعید فطر میروند.
رمضان در افغانستان
مردم افغانستان از چند روز قبل با جارو و غبارروبی مساجد به پیشواز ماه رمضان میروند.
اولین روز ماه رمضان در افغانستان تعطیل است و علاوه بر آن در این ماه روزانه 3 ساعت از زمان اداری كارمندان كاسته میشود. غذاخوریها در این ماه به دستور دولت تعطیل میشود، اما در عوض بازار ترشی و جلبی (زولبیا) در افغانستان گرم است.
افطاری دادن هم در این كشور همانند سایر كشورها مرسوم است تا جایی كه گاهی سبقتگرفتن مردم برای دادن افطاری دیدنی است. وقتی هم كه افطار میشود نمازگزاران با خود افطاری به مسجد میبرند و پس از خواندن نماز مغرب افطار میكنند و به خانه میروند و شام میخورند.
مردم افغانستان با روی آوردن به مساجد و حسینیهها در مجالس مخصوص این ماه شركت میكنند كه از جمله آنها مراسم احیا و گرامیداشت شبهای قدر و سوگواری در شهادت حضرت علی(ع) است.
رمضان در عربستان
خانوادههای عربستان عادات خاصی دارند، از جمله به خاطر خوشیمنی و نوید ماه مبارك رمضان لوازم و اثاثیه منزل خود را تغییر میدهند. در عربستان هزاران مسلمان در ایام ماه رمضان از سپیده صبح در تمام نقاط برای ادای مناسك عمره و عبادت اقدام میكنند. بعد از نماز عشاء هم به راز و نیاز و دعا میپردازند. مردان درباره احادیث دینی بحث میكنند و «جراك» را كه پوست خشك شده میوه است دود میكنند، زنان هم به آمادهكردن سفره سحر و افطار میپردازند و تا اذان صبح بیدارمیمانند. غذای آنها در طول ماه رمضان خرما، قهوه عربی، گوشت چرخ كرده و ماهی است.
رمضان در پاكستان
در ماه رمضان اماكن لهو و لعب در پاكستان نیز بسته میشود و مساجد به منظور تلاوت قرآن و احادیث دینی پر میشوند به طوری كه صفهای نماز در مسجد طولانی و به بستهشدن خیابانها منجر میشود. آنها بعد از ادای نماز با خرما و برنج و گوشت افطار میكنند. فروش «بكوله» كه پیاز قرمز و گوشت سرخ شده است، در این ماه بازار داغی دارد. در دهه آخر ماه رمضان هم مردان غذای سحری خود را در مساجد میخورند.
رمضان در مصر
در قاهره پایتخت مصر، گروههای مختلف عرب و غیرعرب جشنهای مختص خود را دارند چراكه هر كدام به گونهای خاص این ماه را میشناسند و هر كدام به اندازه خود قدر و منزلت آن را میدانند. این جشنها تركیبی از جشنهایی هستند كه از دوره فرعونیان، قبطانیان و اسلامیان باقی مانده است. قاهره در ماه رمضان به 2 شهر تبدیل میشود؛ اول شهری است از صبح زود تا ساعت 14 كه در این هنگام شهری آرام، ساكت و بدون كوچكترین شلوغی و ازدحام است و از ساعت 14 تا زمان افطار و اذان مغرب و گاهی اوقات تا نیمه شب هم شهری میشود كه در آن شلوغی بیداد میكند و هیاهویی برپاست.
رمضان در اندونزی
ماه مبارك رمضان برای مردم اندونزی ماه جشن و شادی است. شادمانیهای شبانه، تفریحات، بازیهای مختلف و غذاهای متنوع، همه جزئی از فرهنگ مردم اندونزی در این ماه عزیز است.
پس از رویت هلال ماه رمضان در اندونزی، تعدادی از افراد تا صبح طبل میزنند و به این نحو آغاز ماه مبارك را به دیگران اعلام میكنند.
اندونزیاییها مراسمی هم دارند به نام «حلال به حلال» به معنی روز مصالحه و آشتی كه در مساجد برگزار میشود.
یك شب و روز در اندونزی، به عنوان شب نزول قرآن و روز نزول قرآن شناخته میشود. اندونزیاییها به این روز بسیار ارج مینهند و آن را گرامی میدارند. مراسم ویژهای هم به این مناسبت در قصر ریاست جمهوری اندونزی برگزار میشود.
مراسم احیا، عبادت و آداب شب و روز نزول قرآن از رادیو و تلویزیون این كشور پخش میشود. مسلمانان اندونزی 10 شب آخر ماه را به شب زندهداری و عبادت میگذرانند و معتقدند یكی از این شبها شب قدر است.
رمضان در تاجیكستان
مهمترین عمل در ماه مبارك رمضان در تاجیكستان خواندن نمازهای تراویح به جماعت و ختم قرآن است. از برنامههای مهم دیگر در این ماه افطاری دادن است. مردم تاجیكستان مهماندوست هستند و به هر بهانهای مهمانی برگزار میكنند. بویژه در ماه مبارك رمضان، كمتر پیش میآید خانوادهها در خانه خود و سرسفرههایشان افطار بخورند، چون به خانه فامیل یا برادران و خواهران و... به افطاری دعوت میشوند.
شب قدر در دهه آخر و شب 27 ماه مبارك دانسته شده است. در این شبها معمولا پیر و جوان در مسجدها بیدار میمانند و به ادای نماز و قرائت قرآن مشغول میشوند و همچنین علمای دین سخنرانی میكنند.
رمضان در عراق
از شب اول ماه رمضان تا آخرین شب آن، نزدیك زمان سحر، افرادی در كوچهها میگردند و با كوبیدن بر طبل، روزهگیران را برای خوردن سحری بیدار میكنند. هنگام افطار هم خانوادههای عراقی با در دست داشتن سینیهای غذا به مساجد میروند تا غذای خود را با روزهداران یا نیازمندان تقسیم كنند. باقلوا، زولبیا، خرما و سوپ از خوراكیهای مهم و پرطرفدار عراقیها در این ماه است.
در اعمال مخصوص شبهای قدر تاكید فراوانی بر زیارت امام حسین(ع) شده است؛ لذا جمعیت انبوهی این شب را در كربلا میگذرانند، طوری كه در این شبها جای خالی در كربلا باقی نمیماند. زیارت نجف اشرف هم حال و هوای ویژهای دارد، چرا كه ایام شهادت و ضربت خوردن امیرالمومنین علی (ع) نیز در همین شبهاست.
رمضان در لبنان
رویت هلال ماه توسط مسلمانان در لبنان سنتی است كه از دورههای قدیم به ستبانه یا سیبانه مشهور شده و به معنای انتظار برای مشاهده هلال ماه رمضان است. افرادی كه ماه را رویت كردند به دادگاه شرعی میروند تا درباره مشاهده هلال ماه شهادت دهند و اگر مفتی لبنان و قاضیان شرعی از درستی شهادت آنان مطمئن شوند، دستور اعلام آغاز ماه رمضان را صادر میكنند.
یكی دیگر از سنتهای موجود در لبنان در ماه رمضان، بیدار كردن مردم برای خوردن سحری توسط افرادی است كه به آنان مسحراتی میگویند.
مسحراتیها در ساعات 2 تا 3 نیمهشب در كوچهها و خیابانهای شهر دور میزنند، بر طبل میكوبند و شعر میخوانند. مسحراتیها كه لباس محلی بر تن دارند، میخوانند: «ای خفته! برخیز و خداوند باقی را عبادت كن و سحوركن»، «برخیزید و سحری بخورید، رمضان به دیدار شما آمده». در لحظه افطار، خیابانهای شهر حتی در مناطق مسیحینشین هم تقریبا خالی میشود اما 3ساعت پس از افطار رفت و آمدها شروع شده و تا سحر ادامه مییابد. مردم لبنان شب را در كافهها، رستورانها و مكانهای تفریحی مانند سواحل و پاركها میگذرانند و كمتر تا سحر میخوابند و به جای آن پس از سحر تا 10 صبح كه ساعت كار رسمی ادارات و بازار است به استراحت میپردازند.
رمضان در تركیه
مسلمانان تركیه معتقدند كه ماه رمضان، بركت و خیر را در سفرههای آنان افزایش میدهد و حتی اگر در بدترین شرایط اقتصادی باشند، خداوند به یمن و بركت این ماه عزیز درهای خیر و نعمت خود را روی بندگانش میگشاید. مسلمانان این كشور قبل از شروع ماه رمضان با تزئین و چراغانی كردن خیابانها و مساجد، آمدن ماه رمضان را به یكدیگر تبریك میگویند.
سفرههای افطاری مسلمانان این كشور شامل زیتون، پنیر، خرما، باقلوا و انواع سوپ و آش است كه به آن چوربا گفته میشود. هنگام سحر نیز علاوه بر بانگ مناجات مساجد براساس عادتی دیرینه و قدیمی سحرخوان به خیابانها و كوچهها آمده و برای بیدار كردن مسلمانان برای خوردن سحری و اقامه نماز آواز سر میدهد و بعد از اقامه نماز صبح مسلمانان به قرائت قرآن میپردازند.
رمضان در قطر
مسلمانان قطر از نیمه دوم ماه شعبان برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده می شوند و براساس عادت در این ماه جشن هایی را که ریشه در فرهنگ اجتماعی آنها دارد، برگزار می کنند.
شب های رمضان در قطر با سایر کشورها فرق می کند؛ مسلمانان پس از برپایی نماز عشاء و تروایح(ویژه اهل تسنن) نشست های رمضانی را که شامل دو نشست ویژه مردان و بانوان است، برپا می کنند و در این نشست ها شیرینی و چای و قهوه عربی توزیع می کنند.
اما در عید فطر مسلمانان قطر پس از ادای نماز عید، به دیدار یکدیگر می روند وغذای روز اول عید را با یکدیگر می خورند و کودکان نیز با رفتن به منازل آشنایان و همسایگان عیدی خود را می گیرند.
رمضان در عمان
در عمان بعد از اولین روز رمضان خانواده ها دید و بازدید از یکدیگر را آغاز می کنند و هر روز در منزل یک نفر افطار می کنند.
عمانی ها در زمان سحر غذاهای مخصوصی مانند گوشت، برنج و چای و قهوه می خورند.
کودکان در این ماه، بازی ای به نام «قرنقشوه» انجام می دهند، به طوری که در خیابان های محله می چرخند و از یک خانه به خانه دیگر می روند و در برابر آنها می ایستند و از آنها شیرینی می خواهند.
رمضان در جمهوری آذربایجان
مسلمانان یك هفته قبل از حلول ماه مبارك به تدارك جشن میپردازند و این ماه را «ماه عروج» مینامند. در این كشور با حلول این ماه مسابقه اسب سواری و جشنهای ملی برگزار میشود. در این ماه صبر، دوری از رذایل و فراموشی اختلافات از ویژگیهای بارز مسلمانان این كشور است. همچنین خانوادههای آذربایجانی پتنوسهای غذا را برای هدیه به خانوادههای دوست و همسایه خود یا به عنوان احسان به فقرا و نیازمندان میدهند و افراد ثروتمند با انجام قربانی و... به نیازمندان كمك میكنند.
موارد قابل تامل در این کشور، این است که برخی زنان جمهوری آذربایجان که حجاب اسلامی ندارند نیز نسبت به گرفتن روزه اهتمام میورزند و همچنین افرادی هستند که به دلیل عدم شناخت کافی از شعایر دینی روزه میگیرند لیکن نماز بهجا نمیآورند!
رمضان در نیجریه
با ثبوت هلال، مردم در این کشور جشنهای باشکوهی برگزار میکنند و با زدن طبل در خیابانها میچرخند و سرود میخوانند. افطاریها را در سینیها و طبق هایی در نزدیک مساجد قرار داده و پس از ادای نماز مغرب با یکدیگر مشغول افطاری خوردن می شوند، مردم این كشور افطاری را با همسایگان خود تناول میكنند. سحری نیز غذایی مانند «التو» و شیر و چای میخورند. فرستادن زیاد صلوات، خواندن مناجاتها و دعاهای مخصوص از عادتهای بسیار زیبا و پسندیده مسلمانان نیجریه است. ثروتمندان در بعضی از ایالتهای نیجریه، بودجهای مخصوص برای تهیه افطار و سحری فقرا اختصاص میدهند.
رمضان در مراكش
مسلمانان مراکش این ماه را فرصت بزرگی برای تقرب به خدا و دوری از تفرقه میدانند. مسلمانان برای ادای نماز به ویژه نماز شب و نماز تراویح به مساجد می روند.مسلمانان پس از ادای نماز عشا و تراویح به برنامههایی میپردازند كه تا سحر ادامه دارد. پس از نماز صبح هم برخی از مردم برای قرائت قرآن کریم و تلاوت دعاهای صبح در مساجد میمانند. همچنین افرادی موسوم به «طبال» در کوچهها و خیابانها با زدن طبل مسلمانان را برای خوردن سحری بیدار میکنند.
رمضان در مالزی
در این كشور آغاز ماه مبارك رمضان به دلیل تنوع قومی گسترده تا حدودی متفاوتتر از دیگر كشورهای اسلامی است. با فرا رسیدن ماه مبارك رمضان چهره اكثر شهرهای این كشور رنگ و بوی مذهبی به خود گرفته و یكی از ویژگیهای این ماه در مالزی فعال شدن بیشتر مساجد و پخش مداوم دعا، نیایش و قرآن است. یكی از جلوههای بارز این ماه كه همچنین به عنوان یك سنت دیرینه در این كشور تلقی میشود راهاندازی بازارهای رمضان با عنوان محلی «پاسار مالام» است كه در ایام این ماه همه روزه در گوشه و كنار شهرها هنگام افطار برپا میشود.
در اكثر مساجد این كشور به ویژه مساجد بزرگ، هر شب سفره افطار برقرار است و با اذان مغرب مردم در مساجد با خرما و شربت روزه خود را باز میكنند. پس از نماز مغرب هم سفره افطار كامل شده و از روزهداران با انواع غذاهای بومی و سنتی پذیرایی میشود.از دیگر رسوم مسلمانان این كشور برگزاری نماز «تراویج» است كه این نماز را مسلمانان سنی در شب های ماه رمضان پس از نماز عشا به جماعت میخوانند. این نماز بیست ركعت است و در بین اهل سنت رسم است که هر شب یک جزء قرآن را در این نمازها تلاوت کنند تا در پایان ماه رمضان قرآن ختم شود.
رمضان در كویت
فضای روحانی و خاصی در ماه رمضان بر سرتاسر این كشور حكم فرماست و در روز آخر شعبان مراسم ویژهای به نام «قریش» برگزار میشود که در این مراسم، مردم پایان ماه شعبان و فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را جشن و شرینی و حلوای خاصی را بین مردم و خانوادهها توزیع می کنند. در پنج روز اول این ماه مردم در دیدارهای خیابانی یا با حضور در خانه بزرگان فرا رسیدن ماه رمضان را به هم تبریک می گویند. در نیمه ماه رمضان و در روز تولد امام حسن مجتبی (ع) نیز مراسم خاصی در این کشور برگزار می شود به گونهای که پس از افطار کودکان با لباسهای سنتی و نو به خیابانها آمده و با سردادن سرودهای محلی ویژهای این روز را تبریک میگویند.
از سنتهای زیبای این ماه در كویت شركت در نمازهای مستحبی تراویح و برگزاری مراسم افطار دسته جمعی است كه در همه محلهها در کنار خیابانها خیمه هایی دیده میشود که به توزیع افطار بین مردم می پردازند. در این كشور افرادی با نام «مسحراتی» وجود دارند که در سحرهای ماه رمضان مردم را از خواب بیدار می کنند. تاکید مردم کویت بر اقامه نماز صبح در مساجد از نکات قابل توجه دیگر کویتیهاست.
رمضان در آمریکا
مسلمانان آمریکا در برگزاری مراسم ماه مقدس خود با مسائل گوناگونی روبهرو هستند، در حالی که مسلمانان دیگر نقاط جهان، ریتم هماهنگی را میگذرانند؛ خیابانها هنگام غروب خالی است، خانواده برای شام رمضان یا افطار، دور هم جمع میشوند و تا نزدیکی سحر بیدارند و میدانند که بعدا میتوانند بخوابند، اما مسلمانان آمریکایی مجبورند این مسائل را با زندگی آمریکایی وفق دهند.
«شاهد امانالله» میگوید: در کشورهای مسلمان، همگی با هم افطار میکنند و تجارت نیز با آن تنظیم میشود، ولی در اینجا ما مجبوریم برنامه خاصی داشته باشیم.
«عمر احمد» معمولا در هنگام غروب آفتاب سر کار است و معمولا هنگام افطار، سریعا خود را به مسجدی در نزدیکی محل کارش که افطار میدهند، میرساند و پس از گرفتن افطار، برای خوردن آن سریعا به محل کارش بازمیگردد.
«سایرا صوفی» در محل کار قبلی خود با دیگر مسلمانان افطار میکرد، ولی در محل کار جدیدش، تنها مسلمان است. او میگوید: «من افطار کردن با دیگر مسلمانان را دوست دارم، اما نمیتوانم».
در حالی که بسیاری از مسلمانان آمریکایی، رمضان را به سبک آمریکایی برگزار میکنند، آمریکاییهای بسیاری نیز با رمضان بیشتر آشنا میشوند و با مسلمانان رابطه برقرار میکنند. برای مثال؛ در دانشگاه هاروارد کمبریج، نمازخانه آنجا تا هر زمانی برای مراجعان باز است و بسیاری از رؤسا نیز به کارمندان مسلمان خود اجازه میدهند تا در غروب آفتاب، بر روی باز کردن روزه بیرون بروند.
بسیاری از مسلمانان آمریکایی هم رمضان را شانسی برای رسیدن به جامعهای بزرگتر میدانند. در دهه 1990 پدر «سایرا»، همه همسایگان غیرمسلمان را برای افطار به خانهاش دعوت میکرد. پس از 11 سپتامبر، نیاز به گفتوگو بیشتر حس شد و دکتر صوفی و همکارانش، برنامه افطار را به یک مرکز اسلامی بزرگ منتقل کردند.
به گفته صوفی، افطار صاحبان عقاید گوناگون با یکدیگر، از آن زمان به یک سنت تبدیل شده است. در این افطارها، 70 درصد مردم یهودی، مسیحی، بودایی یا بهایی هستند. بنا بر فتوایی در سایت «اسلام آنلاین» نیز تقسیم افطار با غیرمسلمانان تشویق شده است.
این امر بر کارهای داوطلبانه و تکنولوژی نیز تأثیر گذاشته است. برای مثال؛ «نابیلا مانگو» یک کارمند اجتماعی در سانفرانسیسکو میگوید، شش سال است مراسم افطاری را در یکی از مراکز شهر ترتیب میدهد که حدود صد داوطلب را از مسلمانان، یهودیان، مسیحیان، راستگرایان، و… به خود جذب میکند.
رمضان در آلمان
ماه رمضان در آلمان در شرایطی کاملا متفاوت با کشورهای مسلمان برگزار میشود. زندگی و آداب اجتماعی عموم هیچ تغییری نمیکند و زندگی به همان سرعت و شدت ادامه دارد. تفاوت ساعت در آلمان نیز از جمله مواردی است که انجام مراسم رمضان در آلمان را متفاوت میکند.روزها در تابستان بسیار طولانی و زمستانها بسیار کوتاهند و در 4 عصر به پایان میرسند.
در حدود 3.5 میلیون مسلمان در آلمان زندگی میکنند و کمپانیها و اداراتی که کارکنان مسلمان زیادی دارند، در این ماه برایشان تسهیلاتی (امکانات) قایل میشوند که شامل تغییر شیفت کاری در کارهای دو شیفتی و اختصاص دادن زمان کوتاهی برای نماز و افطار است. از آنجایی که عده زیادی از مسلمانان آلمان را مهاجرین تشکیل میدهند، سعی میکنند در این ماه به دیدار یکدیگر رفته و به خصوص مهاجرین تنها و دور از خانواده را تنها نگذارند.
رمضان در برمه
مسلمانان برمه ماه رمضان را با احترام و شادي آغاز ميکنند. مشاهده هلال ماه به قدري براي آنان اهميت دارد که همه در شب آغاز رمضان بر جاي بلندي رفته و ماه را تماشا ميکنند. جمع شدن در مساجد براي خواندن قرآن و نماز شب بسيار اهميت دارد. بسياري از مردم ده شب آخر رمضان را در مسجد ميمانند و آنرا اعتکاف مينامند.
در شب،تمام مکانهاي تجاري تعطيل است زيرا مردم به عبادت مشغولند.آنها پس از اقامه نماز شب ميخوابند و تا هنگام سحر بيدار نمي شوند و بلافاصله پس از نماز صبح به سر کار ميروند.
آنها روزه خود را با خرما و آب باز ميکنند و افطار را با مراسمي زيبا، مانند خواندن اشعار مناسب آغاز مينمايند. غذاي افطار آنها مفصل است و شامل غذايي از نان،برنج و مرغ ميشود که لوري فرا نام دارد.
رمضان در سوئد
هر چند دين اسلام دين اقليت کشور سوئد است، اما از نظر تعداد، دومين دين اين کشور محسوب ميشود. يکي از مشکلات مسلمانان سوئد، رويت هلال ماه است که به خاطر شرايط خاص جغرافيايي، در اکثر اوقات ناممکن است. به همين دليل همه ساله بحث و جدل فراواني در اين باب ايجاد ميشود و در نهايت اکثر آنان زمان آغاز رمضان و عيد فطر در مکه را انتخاب ميکنند.
يک تفاوت بزرگ در شيوه اجراي مراسم ماه رمضان در کشورهاي اسکانديناوي وجود دارد و آن کم بودن تعدادمسلمانان است. با اين وجود اين ماه با مراسمي روحاني است که مسلمانان همه ساله منتظر فرا رسيدن آن هستند و آغاز آن را به يکديگر تبريک ميگويند و آماده رفتن به مساجد و اقامه نماز شب ميشوند. در شهرهايي که فاقد مسجد هستند، مسلمانان مکان مناسبي را براي عبادات گروهي اين ماه اجاره ميکنند و در آن به برگزاري مراسم عبادي و آموزشي مي پردازند.
رمضان در تانزانيا
مسلمانان تانزانيا با اهميت فراواني که براي ماه رمضان قايل هستند، از نيمه ماه شعبان به استقبال آن ميروند. خيابانها را چراغاني و تزيين کرده و مساجد را تميز و آراسته ميکنند. سپس به ديدار اعضاي خانواده رفته و براي يکديگر هديه ميبرند.
به منظور آماده شدن براي ماه رمضان، بيشتر مسلمانان تانزانيا روزهاي دوشنبه و چهارشنبه ماه شعبان را روزه ميگيرند(مانند بسياري از ايرانيان). آنها روزه گرفتن را از سن 12 سالگي لازم و واجب ميدانند و هر کس که به عبادت نپردازد از نظر آنان ملحد و کافر است.
غذا خوردن و به خصوص تظاهر به روزه خواري در مکانهاي عمومي مجازات سختي در پي دارد و تمام مغازه ها در طي روز تعطيل هستند. حتا کافه هاي هتلها نيز تا هنگام افطار تعطيل هستند و فضا طوري است که غير مسلمانان نيز از غذا خوردن در اين ماه اجتناب ميکنند.
شربت قند، قهوه، برنج، ماهي و سبزيجات از غذاهاي اصلي افطار به شمار مي آيند.
رمضان در جزاير کوموروس (Comoros)
اين جزاير در ساحل شرقي آفريقا و بين ماداگاسکار و موزامبيک قرار دارند. مسلمانان ساکن اين جزاير در رمضان تا صبح بيدار ميمانند. آنها رسيدن ماه رمضان را از ابتداي شعبان جشن ميگيرند و در رمضان، مساجد را چراغاني کرده و براي نماز و قرائت قرآن در آنها جمع ميشوند و در طي ماه سعي دارند تا بيشتر به کار خير بپردازند و از صدقه دادن غافل نشوند.
در اولين شب رمضان، مردم با چراغهايي در دست، به کنار ساحل ميروند و تا نيمه شب آنجا ميمانند. نور چراغهاي روشن بر آب دريا منعکس ميشود و عده اي با نواختن طبل، فرا رسيدن ماه رمضان را اعلام ميکنند.
غذاي افطار آنها شامل سوپ محلي، گوشت، انبه و آب ميوه تازه است.
رمضان در چين
با فرا رسيدن رمضان، مقامات مذهبي هر محل، مسلمانان را آگاه کرده و آموزش احکام رمضان را آغاز ميکنند. مسلمانان چين در طي اين ماه با تاکيد و وسواس بسياري به انجام فرائض ديني ميپردازند و نماز شبي که ميخوانند بسيار مفصل است.
اين نماز شامل 20 رکعت است که به طور جماعت خوانده ميشود و پس از هر رکعت دعاي يا مقلب القلوب خوانده ميشود. قرائت قرآن و شب زنده داري در شبهاي قدر اهميت ويژه اي دارد. هنگام افطار چاي، شيريني و خرما خورده ميشود که از جمله خوراکيهاي پر برکت محسوب ميشوند.
رمضان در فلسطین
مردم فلسطین نیز در ماه مبارک رمضان آداب و رسوم خود را دارند زمانی که هلال روز اول ماه مبارک رمضان را مشاهده کردند از مناره های مساجد صدای الله اکبر همه سرزمین فلسطین را پر می کند همه خیابانها را آذین بندی میکنند و شادی و سرور دلهای اهالی این دیار را می توانی در چشمان آنها بیابی.
هنوز صدای طبل و سرودههای سحرگاهان که مردم را برای زنده داری در سحر و صرف سحری از خواب بیدار میکند شنیده میشود که ندا میدهد "بیدار شوید وقت سحر آمده است."
بوی نان گرم و مطبوع و شیرینیهای خاص مخصوص فلسطینیان در دست روزه داران در آستانه وقت افطار با هیچ کجای دیگر قابل مقایسه نیست.
از خوراکیهای مشهور فلسطینیان در این ماه "المقلوبه"، الفریکه"، "المنسف" و انواع نوشیدنیهایی همچون آب انار، آب انگور و آب پرتقال است که سفره های افطار روزه داران فلسطینی را برکت داده است.
شهر نابلس در کرانه باختری با جمعیتی بالغ بر 135 هزار فلسطینی یکی از مهمترین شهرهای فلسطینینشین محسوب میشود مسلمانان ساکن این شهر نیز همچون دیگر همکیشان خود این روزها در حال و هوای ماه رمضان به سر میبرند.
رمضان در تونس
مردم تونس نیز چون دیگر کشورها، برای ماه مبارک رمضان آداب و رسوم خاصی دارند، چراغانی منازل و معابر و صله رحم گسترده از جمله برنامه های ویژه این کشور به مناسبت ماه رمضان است .
ماه رمضان جایگاه ویژه ای میان مردم تونس دارد و همه مردم تونس اعم از فقیر و غنی درجشنهای این ماه شرکت می کنند.
دراین ماه همه ساکنان تونس تمام منازل خود را با چراغها و لامپها تزئین و روشن می کنند، درهر شهری، درخیابانها، کوچه ها و بازارها چراغها را می افروزند و این حرکت غیرعادی در ماههای دیگر سال انجام نمی شود، حتی بازارها و محلات تجاری برای برآورده کردن احتیاجات و نیازهای روزه داران تا ساعات پایان شب باز هستند.
خانواده های تونسی ماه رمضان را ماه دلجویی می دانند و به علت تفاوت شیوه زندگی خانواده ها دراین عصر با زمانهای گذشته و چون فرصتی نادر است، با خانواده درجه یک و افراد خانواده خود دور یک سفره می نشینند و افطار می کنند.
تونس مانند بیشترمناطق عربی درماه رمضان به منظور "بیداری آشکار فکر وعقیده " و به جهت استقبال وسیع و فراوان مسلمانان برای ادا فریضه الهی وارد مساجد شده و علاوه بر برگزاری کلاسهای قرآن، به سخنرانی، وعظ و ارشاد می پردازند.
مردم تونس درماه رمضان با شیر و خرما درمساجد افطار می کنند، سپس نماز مغرب می خوانند و دوباره به سفره های افطاری که زنان ظرفهایی به همراه غذاهای دیگری درآن قرار می دهند، بازمی گردند .
غذاهای معروف ماه رمضان که برسرسفره ها آورده می شود، فروان است . از جمله "بریک " که تخم مرغ آب پز، گوشت جوجه یا گوشت چرخ کرده، پیاز و سیب زمینی درروغن سرخ شده است. غذای دیگر" فریک" است که سوپ جو با گوشت جوجه ویا ماهی است . غذای دیگری که درسفره افطاری آنها یافت می شود، طاجین است که عبارت است از کیکی که از پنیر رومی و تخم مرغ و سبزیجات و گوشت در فر طبخ می شود. غذای اصلی آنها هنگام افطار و در ماه رمضان سبزیجات و گوشتهای مختلف است که با روغن زیتون سرخ می شود.
رمضان در مغرب
درمغرب افراد خاصی به جشنها ومراسم رمضانیه درطول ماه رمضان نظارت دارند، ساکنان مغرب به رفت وآمد درمسجد وصحبت با فرزندان کوچکشان مشغول می شوند. مغازه ها وبازارهای مغرب هم که به میدانها وخیابانهای آن منتهی می شوند، درطول ماه روزه بازند و دانشجویان و مداحان ازمغازه های شیرینی و نان و گیاهان دارویی دیدن می کنند.
خانواده های مغرب درایام ماه رمضان برای صحبت و همنشینی با خانواده های معروف، با ظروف وبشقابهای مغربی همراه خرما وچای سبز و حلوای هریسه که تهیه شده از شکرو بادام وپسته است ، به دیدار آنها می روند .