معرفی استان خوزستان|آشنایی با استان خوزستان|درباره استان خوزستان

معرفی استان خوزستان|آشنایی با استان خوزستان|درباره استان خوزستان

استان خوزستان استانی در جنوب غربی ایران است، که در کرانه خلیج فارس قرار دارد و مرکز تولید نفت و گاز ایران به‌شمار می‌آید. مساحت استان خوزستان ۶۴٫۰۵۷ کیلومتر مربع است و با جمعیتی معادل ۴٬۷۱۰٬۵۰۶ نفر (۱۳۹۵)، به‌عنوان پنجمین استان پرجمعیت ایران محسوب می‌شود شهر اهواز مرکز استان خوزستان است.

از لحاظ تاریخی، خوزستان قدیمی‌ترین منطقه فلات ایران محسوب می‌شود، که پیشینه سکونت انسان در آن به ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و شکل‌گیری تمدن عیلام در هزارهٔ سوم قبل از میلاد، بازمی‌گردد. خوزستان از شمال به استان لرستان، و شرق به استان چهارمحال و بختیاری واصفهان، از شمال‌غربی به استان ایلام، از شرق و جنوب‌شرقی به استان کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به استان بوشهر و خلیج فارس و از غرب به کشور عراق محدود می‌شود.

استان خوزستان هم‌اکنون دارای ۱۸ نماینده در مجلس شورای اسلامی و ۶ نماینده در مجلس خبرگان رهبری می‌باشد. شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی٬شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب (بزرگترین تولیدکننده نفت ایران)، شرکت ملی حفاری ایران، شرکت فولاد خوزستان و شرکت نفت و گاز اروندان در استان خوزستان مستقر می‌باشند.

جغرافیا

این استان از شمال و شرق توسط کوه‌های زاگرس احاطه شده‌است، با حرکت به سمت داخل استان از ارتفاع این کوه‌ها کاسته شده و جای خود را به تپه ماهورها می‌دهد. خوزستان شامل دو منطقه کوهستانی و جلگه‌ای است. دو پنجم کل مساحت استان را کوهستانی و سه پنجم آن جلگه‌ای است. کوه چو، زردکوه، شاویش، آب‌بندان، مامازاد، کوه سیاه و کوه چال از جمله کوه‌های خوزستان هستند. جلگه خوزستان شیب کمی دارد و در برخی از نقاط آن گنبدهای نمکی موجود است که نقش عمده‌ای در شور کردن اراضی و آب‌ها دارد

رودها

خوزستان پرآب‌ترین استان ایران است. پنج رود بزرگ که از زاگرس سرچشمه می‌گیرند زمین‌های جلگه خوزستان را سیراب کرده و به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم به خلیج فارس می‌ریزند. کارون بزرگترین این رودها، بزرگترین و تنها رود قابل کشتیرانی در ایران است، این رود که از کوه‌های زاگرس مرکزی سرچشمه می‌گیرد در نزدیکی شوشتر به آب دز می‌پیوندد و در نزدیکی ورودی اروندرود به خلیج فارس به این رود می‌ریزد.  رود کرخه سومین رود بلند ایران پس از کارون و سفیدرود است. این رود که از کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد پس از طی مسیری نزدیک به ۷۵۵ کیلومتر در جهت جنوب غربی به تالاب هورالعظیم در مرز ایران و عراق می‌ریزد. نام کرخه از شهری در کوره شوش خوزستان به نام کرخا یا کرخه برگرفته‌شده‌است

آب دز از زاگرس مرکزی در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی بروجرد نزدیکی چهاربره جریان می‌یابد از میان شهر دزفول می‌گذرد و در ۱۰۰ کیلومتری جنوب این شهر در بند قیر به کارون می‌ریزد. این رود با حجم بالای آب در طول تاریخ شریان حیاتی کشاورزی متمرکز در منطقه بوده‌است.

رود مارون از کوه‌های راه باریک، سفید و گل گیلک در ۵۳ کیلومتری شمال غرب یاسوج سرچشمه می‌گیرد پس از تلاقی با رود اعلاء در چم هاشم با نام جراحی به راه خود ادامه می‌دهد و پس از مشروب کردن دشت رامهرمز و رامشیر و در کل پس از پیمودن مسافتی نزدیک به ۴۳۸ کیلومتر به خورموسی و خلیج فارس می‌ریزد. رود هندیجان یا زهره از کهگیلویه سرچشمه می‌گیرد و دو سرشاخه اصلی آن دو رود آب شیرین یا خیرآباد و آب شور یا شولستان است، این رود پس از گذر از هندیجان به خلیج فارس می‌ریزد.

جمعیت‌شناسی

برپایه نتایج نهایی سرشماری عمومی نفوس و مسکن آبان‌ماه ۱۳۷۵ جمعیت استان خوزستان ۳٬۷۴۶٬۷۷۲ نفر بوده‌است که از این تعداد ۶۴ درصد در سکونتگاه‌های شهری و ۳۵ درصد در سکونتگاه‌های روستایی زندگی می‌کردند و ۱ درصد کوچرو بوده‌اند. شمار عرب‌ها در نواحی روستایی استان خوزستان در سال ۷۸ تعداد ۴۲۹۱۹۷ نفر برآورد شده که حدود ۳۷٫۸ درصد کل جمعیت روستایی استان را دربر می‌گرفت.

جمعیت تخمینی عرب‌های استان خوزستان برپایه آمار ذکر شده آن سال بین پانصد تا هشتصد هزار نفر بوده‌است  که با در نظر گرفتن جمعیت کل استان در آنزمان که ۳٬۷۴۶٬۷۷۲ نفر ذکر شده حدود سی درصد جمعیت استان تخمین زده می‌شود. این تخمین در پژوهش شورای فرهنگ عمومی که در سال ۱۳۸۹ انجام شد رقم ۳۳٫۶٪ (۳۵٫۶٪ مرد، ۳۱٫۹٪ زن) را نشان داد. 

شهرهای دزفول،اندیمشک، شوش،شوشتر، بهبهان، رامهرمز، ماهشهر، هندیجان، مسجد سلیمان، ایذه، آغاجاری، باغ ملک، گتوند، لالی، اندیکا، هفتکل، قلعه تل،امیدیه، شیمبار، دهدز، سردشت،میداوود و حدودا نیمی از جمعیت کلانشهر اهواز را لرزبان‌ها تشکیل می‌دهند و در سایر شهرهای استان بجز سوسنگرد و هویزه جمعیت قابل ملاحظه‌ای را تشکیل می‌دهند.

زبان

گویش‌های بومی خوزستان، مانند هرجای دیگر ایران، از سوی زبان معیار تحت فشار قرار دارند. عوامل تهدید کنندهٔ موجودیت آنها افزایش باسوادی، گسترش رسانه‌های جمعی، از جمله اینترنت، و رشد اقتصادی است. مورد آخر منجر به یک‌جانشینی عشایر، مهاجرت از روستا به شهر، و مهاجرت گسترده از دیگر نواحی کشور به درون استان شده‌است. باید به جابجایی جمعیت در نتیجهٔ جنگ ایران و عراق و انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ نیز اشاره کرد. همهٔ این عوامل منجر به کاهش سخنگویان به گویش‌های بومی می‌شود. پیش از وقوع مهاجرت گسترده در جریان قرن بیستم و پس از آن، جمعیت خوزستان غالباً از دو گروه زبانی تشکیل می‌شد:

سخنگویان به عربی، که در نواحی کشیده شده از خلیج فارس و شط العرب به سوی شهر اهواز زندگی می‌کردند، و سخنگویان به گویش‌های ایرانی که در نواحی به سوی شمال غرب و کوهپایه‌های رشته کوه زاگرس ساکن بودند. عربی خوزستانی از نوع خلیج فارسی است، که به‌طور بنیادین فرقی با عربی کویتی ندارد. گرچه ارزیابی زبانی از خوزستان تاکنون انجام نشده، گویش‌های صحبت شده توسط ایرانی زبانان استان به نظر بر دو نوع می‌رسد: دزفولی- شوشتری، که در آن دو شهر بدان صحبت می‌شود، و زبان لری بختیاری که توسط عشایری که در مناطق کم ارتفاع خوزستان قشلاق می‌کنند و کسانی که در روستاها و شهرهایی چون آغاجاری، مسجدسلیمان، و رامهرمز زندگی می‌کنند، صحبت می‌شود.

ترکیب قومی

استان خوزستان تیره‌های گوناگون انسانی را در بر می‌گیرد. خوزستان از لحاظ خرده‌فرهنگ‌ها متکثرترین استان ایران است. لرها، عربها، فارس‌های بومی شهرها و.. از آن جمله می‌باشد که به تفصیل در ذیل می‌آیند:

بومیان خوزستان، مردم بومی فارس زبان شوشتر، دزفول، بهبهان، ماهشهر، رامهرمز، هندیجان، رامشیر (رام اردشیر)، زیدون، سربندر (قنواتی)، شادگان (قنواتی) از بازماندگان مردم شهرنشین باستان خوزستان هستند و هر کدام گویش مخصوص به خود دارند که با هم متفاوتند

بختیاریها که از هزاره‌های دور در خوزستان و عراق (تا سده‌های اولیه اسلامی) حضور داشته‌اند. شهرهای اهواز،ایذه ،مسجد سلیمان، هفتکل ،باغملک ،اندیکا، لالی، سالند (سردشت دزفول)، صفی‌آباد، قلعه خواجه، دهدزو.. به صورت اصلی و سایر شهرهای خوزستان نیز جمعیت قابل توجهی از ایشان را در خود دارند. طرح لباس اینان، ترسیمی از معبد چغازنبیل شوش است. بر خلاف نام استان چهار محال و بختیاری، مرکزیت جمعیتی اینان خوزستان است. ایذه نیز به عنوان پایتخت بختیاری ایران شناخته می‌شود.

در نقشه‌های زمین‌شناسی، زمین‌های وسیعی از نیمه مرکزی خوزستان به سمت شمال و شرق، به نام کنگلومرای بختیاری  شناخته می‌شود. اوکسیان (هوزیان) زمان هخامنشی که از سپاهیان ویژه امپراتوری ایران بوده‌اند تطبیق با ایشان دارد که به روایتی نام خوزستان نیز از نام ایشان گرفته شده‌است: پارسی‌ها (۲۷۰۰ سال قبل) با عیلامی‌ها (هالتامتی‌ها) درآمیختند و نژاد واحدی به وجود آوردند که بعدها در دوره‌های هخامنشی و ساسانی «هسی یا اوکسی یا خوزی یا هوزی» نامیده شدند و در سده ۶ هجری قمری به نام لر بزرگ، و در اوایل دوره صفویه، بختیاری خوانده شدند

در شهرهای شادگان، دشت آزادگان، خرمشهر، هویزه، باوی، رامشیر، کارون و حمیدیه عشایر اسکان داده شده عرب اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند.

از میان ۲۷ این استان تراکم عرب‌های خوزستان در شهرستان‌های دشت آزادگان، شادگان، شوش، خرمشهر و مناطق روستایی اهواز استبیش از ۹۹ درصد از عرب‌های خوزستان شیعه هستند.

عرب‌های خوزستان، طوایف عرب خوزستان همگی از دسته کوچ نشین، غیر ثابت و با اصل و نسب مشخص در شبه جزیره عربستان بودند. مهاجرت ایشان به جنوب غربی خوزستان از سده نهم ه‍.ق پس از دعوی سید محمد مشعشع از رؤسای قبایل عرب شبه جزیره عربستان، پس از فتح هویزه شروع گردید و تا زمان معاصر ادامه یافت. بزرگترین این طوایف بنی طرف است که حدود سیصد سال پیش پس از گذر از اروند رود وارد خوزستان شدند 

در دهه‌های اخیر به ویژه از زمان جنگ به این سو، در برخی از شهرهای این منطقه نیز ساکن گردیدند. تا پیش از جنگ ایران و عراق عمده تمرکز جمعیتی عربهای خوزستان، شادگان، سوسنگرد، هویزه و روستاهای جنوب غربی خوزستان بود که پس از شروع جنگ، جنگ‌زدگان عرب در (بیشتر شهرکهای اطراف) شهرهای امیدیه، ماهشهر و اهواز سکنی یافتند. شهر صنعتی و تجاری خرمشهر که پس از جنگ کاملاً خالی از سکنه بوده‌است نیز محل اسکان جمعیت زیادی از عشایر عرب شد

لرها (لر کوچک)، قلمرو اینان که در سده‌های اولیه اسلامی نیز حضورشان در این منطقه گزارش شده، در منطقه شمال غرب خوزستان، ازشوش تا الوار در شمال اندیمشک امروزی بوده‌است و امروزه نیز تمرکز شهری جمعیتی ایشان نیز در اندیمشک، شوش، حسینیه و الواراست. 

اقتصاد و منابع طبیعی

در سال ۱۲۸۷ خورشیدی نخستین چاه نفت ایران و خاورمیانه، توسط گروهی بریتانیایی به سرپرستی ویلیام ناکس دارسی در شهر مسجد سلیمان در خوزستان حفر و نفت از آن استخراج شد. این چاه که به «چاه شماره یک» مشهور است، نخستین چاه نفت در جهان است که از آن در مقیاس صنعتی، نفت استخراج شده، و اولین گام در تأسیس صنعت نفت ایران و شرکت نفت انگلوپرشین بوده‌است. چاه شماره یک هم‌اکنون به صورت موزه تحت مدیریت شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب ایران (NISOC) اداره می‌شود. استان خوزستان غنی‌ترین استان ایران در زمینهٔ منابع نفت و گاز است که در حال حاضر عمدهٔ درآمد کشور از راه صدور این دو محصول حاصل می‌شود.

اهواز، مرکز صنایع پخش نفت و گاز در خوزستان و تمامی مناطق نفتخیز در جنوب، غرب و شرق ایران است. پالایشگاه آبادان و پتروشیمی بندر امام و پتروشیمی ماهشهر از جمله صنایع وابسته به نفت در این استان هستند.

کارخانجات ذوب و فولادسازی و محصولات آهنی و فولادی و لوله‌سازی از جمله صنایعی هستند که تأثیر بسزایی در اقتصاد منطقه و استان دارند. از جملهٔ این مجموعه‌ها می‌توان به لوله‌سازی خوزستان، گروه ملی صنعتی فولاد ایران، شرکت فولاد خوزستان، نورد کاویان اشاره کرد.

گرمای بیش از حد و تمرکز صنایع بزرگ در استان خوزستان باعث شده‌است که این استان پس از استان تهران بزرگترین مصرف‌کنندهٔ انرژی در ایران باشد نیروگاه‌های حرارتی و گازی استان عبارتند از رامین، زرگان، آبادان، خرمشهر و فجر

تا چندی پیش قابلیت کشتی‌رانی تجاری در رود کارون تا بندری در شهر اهواز وجود داشت و بخشی از بار ترانزیت تجاری از این راه منتقل می‌شد. اما در پی عدم رسیدگی این کاربرد درحال حاضر منتفی است و کشتی‌رانی تجاری عملاً انجام نمی‌گیرد. بندرهای آبادان و خرمشهر (با دسترسی از رود بهمن‌شیر) و ماهشهر و بندر امام پیش از جنگ ایران و عراق از لحاظ تجاری اهمیت فراوانی داشتند و مجموعهٔ این بنادر با خط آهن خرمشهر-تهران، مسیر پراهمیتی برای حمل و نقل تجاری بود، اما در طول جنگ ایران و عراق، آسیب فراوانی دیدند و عملاً مخروبه و متروکه شدند و امروز با روندی بسیار کُند، به کسری از وضعیت سابق خود نزدیک می‌شوند.

آب فراوان رودهای کارون، کرخه و هندیجان (زهره)، جراحی، مارون، اروندرود و دز که اکثراً جزو پرآب‌ترین رودهای ایران هستند و ساختار جلگه‌ای استان خوزستان، قابلیت بالقوهٔ کشاورزی فراوانی در آن ایجاد کرده‌است. جدا از کشاورزی سنتی و نیمه مکانیزهٔ محصولات سنتی (مثل برنج، گندم، مرکبات و صیفی‌جات)، نیشکر هم به صورت صنعتی در قالب طرح توسعه نیشکر و صنایع جانبی استان خوزستان در ابعاد جغرافیایی وسیعی کاشته شده و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. از جمله صنایع جانبی قدیمی نیشکر در خوزستان، مجتمع کاغذسازی هفت‌تپه است که از دیرباز با استفاده از ضایعات نیشکر به تولید کاغذ می‌پردازد.




شهرستان‌های خوزستان

استان خوزستان دارای ۲۷ شهرستان و ۵۴ شهر و ۵۲ بخش و ۱۱۲ دهستان و ۳۸۸۰ آبادی مسکونی و ۲٬۵۱۴ آبادی غیر مسکونی می‌باشد.

1- منابع عظیم نفت و گاز:

خوزستان رتبه اول را در كشور دارا می باشد كه می توان با ایجاد مجتمع های پتروشیمی و پالایشگاهی كوچك زمینه ایجاد فرصت های شغلی مناسب و پایدار را ایجاد نمود. در این خصوص منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر از فاكتورهای مناسب برای جذب سرمایه گذاران (داخلی و خارجی) برخوردار می باشد كه دسترسی این منطقه به آب های آزاد اولیت خاص خود را به این موضوع بخشیده است.

۲- تاسیسات فولادی و ذوب آهن:

استان خوزستان رتبه دوم را در صنایع فولاد و آهن در كشور دارا می باشد كه سرمایه گذاری در احداث كارگاه های مدرن و سایر صنایع مصرف كننده تولیدات صنایع مذكور باعث ایجاد فرصت های شغلی جدید و حفظ وضع موجود می گردد.

۳- وجود كشت و صنعت های مختلف:

مزارع كشت و صنعت های متعدد نیشكر و غیر نیشكری در سطح استان شرایط لازم را برای ایجاد واحدهای تولید و كاغذ سازی، نئوپان و فیبر فشرده، خوراك دام، الكل سازی، تولید سركه، تولید قارچ از باگاس نیشكر و كارخانجات دستمال كاغذی مهیا نموده است.

۴- وجود رودخانه های پر آب كارون، كرخه، دز، زهره، مارون و جراحی:

یك سوم از آب های جاری كشور در این استان جریان دارد. از این امتیاز می توان در جهت سرمایه گذاری در امر كشاورزی، تحصیل برق، حمل و نق، شیلات و گردشگری استفاده و سرمایه گذاران را در این امر ترغیب نمود. اجرای پروژه های تامین آب اراضی غرب حوزه كرخه از محل سد كرخه، پتانسیل بالائی را جهت ایجاد فرصت های شغلی جدید و همچنین احداث واحدهای تولیدی كشاورزی فراهم آورده است.

۵- دسترسی به آبهای آزاد و بین المللی:

ارتباط این استان با جهان خارج از این طریق حاصل گردیده است و نتیجه آن ایجاد بنادر بزرگی همچون بندر خرمشهر، بندر آبادان، بندر امام خمینی و بندر ماهشهر بوده است كه علاوه بر استان پتانسیل مناسبی را برای كشور ایجاد نموده است.

۶- وجود امكانات زیربنائی:

شبكه منظم و گسترده حمل و نقل به عنوان اساس تجارت در این استان میا می باشد، وجود اتوبان های احداثی، راه آهن و فرودگاه ها و بنادر از لازمه های سرمایه گذاری محسوب می شوند كه این استان از آنها برخوردار می باشد. از طرف دیگر چنانچه طرح اتصال راه آهن خرمشهر به شهر بصره در كشور عراق به اجرا درآید باعث خواهد شد تا از این طریق استان با عراق و كشور سوریه و نهایتاً به دریای مدیترانه متصل گردد و امكانات لازم برای صادرات و ارائه خدمات به اروپا از این طریق فراهم آید.

۷- همجواری خوزستان با بازارهای مصرف جهانی (كشورهای حاشیه خلیج فارس):

وجود شرایط نا مطلوب آب و هوائی در كشورهای همجوار (حاشیه خلیج فارس) زمینه های لازم برای جذب سرمایه گذاری در امور كشاورزی و صنعتی در استان خوزستان فراهم است.

۸- کشاورزی

استان خوزستان از جهت پتانسیل و قابلیت های كشاورزی در كشور بی نظیر و در دنیا از نقاط ممتاز است . متوسط حجم آورد سالیانه آبهای آن معادل ۳۲ میلیارد متر مكعب ( یك سوم آبهای جاری كشور ) است.  گفته می شود از مجموع آبهای استان ۸/۱۹ میلیارد متر مكعب آن در كشاورزی و شیلات استفاده خواهد شد كه بیش  از۲ برابر مصرف فعلی است.

سطح زیر كشت آبی استان سالیانه به ۳/۱ میلیون هكتار حدود دو برابر فعلی قابل  گسترش است و به یمن شرایط اقلیمش تا سه كشت در سال امكان دارد و توانسته یا می تواند قطب تولید شكر، گندم، ذرت ، روغن ، خرما ، مركبات، گل و گیاه ، شیر،  گوشت ،  ماهی و میگوی كشور باشد. گفته می شود این استان می تواند توانایی ۲۶% توسعه آتی كشاورزی كشور را یكجا به عهده بگیرد و ۵/۲۳ میلیون تن تولیدات زراعی و باغی داشته باشد و فرآورده های دامی و شیلاتی آن ۲ تا ۹ برابر شرایط فعلی باشد . در این گزارش سعی شده است اهم فعالیتها  و اقدامات سازمان نظام مهندسی كشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان اجمالا مورد بررسی قرار گیرد .

 خوزستان از حیث زمین و مرغوبیت خاك و حاصلخیزی، یكی از بهترین جلگه های ایران است كه گاهی به دلیل ویژگیهای آب و هوایی می توان در سال دو بار محصول را در آن تولید نمود. فراوانی آب، وسعت و باروری خاك و تنوع طبیعی، این دیار را به جلگه ای زرخیز و پربركت تبدیل نموده كه در صورت استفاده صحیح و برنامه ریزیهای كشاورزی مكانیزه به تنهایی می تواند كشور را به لحاظ فرآورده های كشاورزی تأمین نماید و آنچه تاكنون در این استان به دست آمده با برخورداری از همان روش سنتی است كه اگر بهره گیری صحیح از این امر صورت پذیرد، بزودی خوزستان نه تنها به « طلای سیاه » ( نفت ) بلكه به « طلای سبز » ( كشاورزی ) شهرت خواهد یافت. بی شك در كمتر استانی از ایران این همه رودخانه و آبهای پرخروش و مشرف بر دشتهای وسیع وجود دارد.

۹- تولید خرما:

 استان خوزستان بزرگترین تولید كننده خرما در سطح كشور و سرمایه گذاری بر روی این محصول و صنایع تبدیلی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابر نظارت كارشناسی پذیرفته شده بسته به نوع درخت خرما هر درخت سالیانه حدوداً ۲۰ تا ۳۰ كیلو خرما میدهد. در حال حاضر ظرفیت تولید خرما در استان معادل ۱۲۰۰۰۰تن میباشد كه در صورت ایجاد اصلاحات لازم در كاشت و داشت و برداشت درآمد و جذب سرمایه و ترغیب سرمایه گذاران در هیات سرمایه گذاری ارز فراوانی را نصیب كشور خواهد داشت.

۱۰- وجود زمین های لازم در خصوص پرورش ماهی و میگو:

امكانات پرورش و تنوع ابزیان شامل ماهی های سردابی، گرم آبی و میگوهای پرورشی در آب های شیرین و امکانات سرمایه گذاری در طرح های جانبی این فعالیت ها استعداد خاصی را به این استان بخشیده است. اختصاص اراضی نامناسب چوبیده در آبادان به امر پرورش ماهی و میگو و توسعه آن از پروژهای اجرائی هیات سرمایه گذاری محسوب می گردد.

۱۱- صنعت توریسم و گردشگری:

استان خوزستان با دارا بودن آثاری با قدمت بیش از ۱۰هزار سال قبل از میلاد مسیح (ع) زمین های لازم برای سرمایه گذاری در امر گردشگری و جهانگردی را داراست وجود اثاری همچون معبد چغازنبیل در شوش، اشكفت سلمان و كول فرح ایذه ، كاخهای داریوش و خشایار و همچنین تالاب های شادگان، هورالعظیم، آبشارها و آسیاب های شوشتر و سد شادروان و بند میزان زمین های مناسبی را برای باستان شناسان و جاهنگردان ایجاد نموده است.

۱۲- سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی اروند(آبادان-خرمشهر):

پس از طی مراحل قانونی و تصویب مجلس محترم شورای اسلامی در تاریخ ۴/۵/۸۳، فعالیت خود را رسماً آغاز نمود. این سازمان ، شهرهای آبادان را که بدلیل تاسیس پالایشگاه آبادان در سال ۱۹۱۲ میلادی یکی از شهرهای بزرگ صنعتی کشور و خرمشهر را که بدلیل وجود اولین بندر تجاری کشور از دیر باز دارای موقعیتی ممتاز نسبت به سایر نقاط و شهر های بندری کشور بوده و همچنین جزیره زیبای توریستی مینو را تحت پوشش خود قرار داده و اکنون با تعیین این منطقه با این موقعیت ممتاز بعنوان منطقه آزاد تجاری و صنعتی میرود تا به بزرگترین منطقه تجاری و صنعتی و گردشگری .خاورمیانه تبدیل شود .

۱۳- منطقه آزاد اروند در شمال غربی خلیج فارس:

به وسعت بیش از ۱۶۵ کیلو متر مربع در محل تلاقی اروند رود و کارون و دارای مرز مشترک با کشورهای عراق و کویت می باشد. این منطقه از دیرباز به دلیل وجود آب شیرین رودهای کارون و اروند، امکانات حمل و نقل جاده ای ، ریلی و دریایی از مناطق مرزی و نفت خیز کشور بوده ومنجر به ایجاد اولین پالایشگاه نفتی خاورمیانه و بزرگترین بندر تجاری کشور شده است. وجود زمین های حاصلخیز کشاورزی و صید آبزیان و فرهنگ خاص بازرگانی در مردم از دیگر ویژگی های بارز این منطقه است.همچنین زبان و فرهنگ و نسبتهای خویشاوندی مردم منطقه با کشورهای همجوار نیز از مزیتهای منحصر به فرد می باشد.