استان چهار محال بختیاری| معرفی شهرستان فارسان

استان چهار محال بختیاری

معرفی شهرستان فارسان

شهرستان فارسان یکی از شهرستانهای استان چهارمحال و بختیاری است. مرکز این شهرستان، شهر فارسان است  . جونقان و باباحیدر ، گوجان ،چليچه ،پردنجان شهرهای دیگر آن هستند.



تقسیمات کشوری

    بخش مرکزی

        دهستان میزدج علیا

    بخش باباحیدر

        دهستان سراب بالا

        دهستان سراب پایین

    بخش جونقان

        دهستان جونقان

        دهستان میزدج سفلی

شهرها: جونقان، فارسان ، باباحیدر ، گوجان ،چليچه ،پردنجان

جمعیت

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان فارسان در سال ۱۳۹۰ برابر با ۹۳٬۹۴۱ نفر (۲۴٬۷۶۵ خانوار)بوده است.جمعیت نقاط شهری در این شهرستان ۶۲٬۰۰۰ نفر (۱۶٬۱۶۶ خانوار) و جمعیت نقاط روستایی ۳۱٬۹۴۱ نفر (۸٬۵۹۹ خانوار) بوده است. .

درباره شهرستان

در این شهرستان نقاط تاریخی، تفریحی فراوانی است. سنگ نوشته تاریخی " پیرغار pir-qâr" در روستای سر سبز و جنگلی "ده چشمه deh-cheshme"، " چشمه قلعه و سر دره از نقاط دیدنی این شهرستان است.قلعه تاریخی سردار اسعد بختیاری در شهر جونقان یکی از زیباترین بناهای تاریخی در این شهرستان است .

فارسان نقطه تقاطع و بهترین مرکز داد و ستد برای طوایف مختلف بختیاری است. در شهر فارسان مسجد جامع از بناهای تاریخی و کهن این شهر است. حمام خزانه‌ای این شهر که قدمتی حدود ۲۰۰ ساله داشت با بی توجهی مسئولین شهر و میراث فرهنگی استان خراب و اسفالتِ خیابان آن را برای همیشهْ تاریخ سیاه پوش کرد.

کتیبهْ تاریخ مشروطه واقع در روستای ده چشمه به دستور سردار اسعد بختیاری حک گردید. علامه علی اکبر دهخدا نوشتن لغت‌نامه خود را از قلعهْ سردار اسعد واقع در جونقان و همچنین قلعهْ دزک آغاز کرد. در قلعهْ دزک کتابخانه سردار مفخم قرار داشت و دهخدا چون در فاصلهْ جنگ جهانی به چهارمحال و بختیاری گریخته بود، فرصت را غنیمت شمرد و جمع آوری لغات و اصطلاحات فارسی را از آنجا آغاز کرد.

گویش

مردم این شهر به گویش فارسانی و گویش لری بختیاری سخن می گویند که در آن واژهای پهلوی و باستانی فراوانی وجود دارد.

چند ضرب‌المثل فارسانی :

۱- ایرم هونه هالوم سی دل دالوم. ir-om hune hâlum si del-e dâlum یعنی :

می روم خانهْ دایی به خاطر(دیدن) مادر بزرگ. معادل شعر "خیالی بخارایی" : "...مقصود تویی کعبه و بتخانه بهانه است".

۲- ای نخوردیمه نون گندم دیدیمه دس مردم. ay naxordime nune gandom didime das mardom یعنی :

اگر نان گندم نخورده ایم اما دست مردم دیده ایم. معادل اصطلاح عامیانهْ معروف که می‌گوید : "چندان ندید بدید هم نیستم".

۳- عاریسمون ا بس خوو بی اوله پیکه هم درورد. ârisemun a bas xu bi eule pike ham dervordیعنی :

عروسمان از بس که زیبا بود صورتش جوش هم درآورد.

۴- خرم ایدم خر به خری، خم ایرم در به دری. xarom-e idom xar be xeri xom irom dar be deri یعنی :

خرم را به امانت به دست دیگری می سپارم در حالی که خودم در به در به دنبال خر می گردم.

۵- چلقست پلقست تلقست . همه به معنای خورد شدن.

۶- ایروم داروم یعنی دارم میرم

۷- نی ای بی بی . یعنی نیست اگه بود که مشخص بود

۸-پشقه مین دهونس نیخیسه

۹-ایرنه برنه یعنی دارن میرن

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۳۰٬۵۰۴ نفر (در ۸٬۴۰۰ خانوار) بوده‌است.

مشخصات

شهر فارسان در ۵۰ درجه و ۳۵ دقیقه طول شرقی جغرافیایی و ۳۲ درجه و ۱۶ دقیقه عرض شمالی جغرافیایی، و ارتفاع ۲۰۷۲ متر از سطح دریا در یک منطقه کوهستانی قرار دارد. شهر فارسان مرکز شهرستان فارسان در ۳۳ کیلومتری جنوب غربی شهرکرد واقع شده‌است. رود سراب غرب و جنوب این شهر را مشروب می‌سازد.

مردم

مردم شهر فارسان عمدتاً بختیاری هستند. اکثر مردم شهر خود را منتسب به طایفه بهداروند می‌دانند. البته با توسعه شهر، مردم دیگری از روستاها و شهرهای دیگر مانند کوهرنگ و دیگر روستاهای اطراف شهر هم به آن مهاجرت کرده‌اند. مردم فارسان به زبان بختیاری تکلم می‌کنند که در آن واژهای پهلوی و باستانی فراوانی وجود دارد.

مکان‌های تاریخی و جاذبه‌های گردشگری

    تپه چغاپنجعلی: تپه چغاپنجعلی حاوی آثاری مربوط به هزاره ۵ و ۴ قبل از میلاد، هزاره اول ب م - دوره ساسانیان - سده‌های میانی و متأخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان فارسان، بخش مرکزی، جنوب شهر فارسان واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۵۲۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

    مسجد جامع فارسان: مسجد جامع فارسان مربوط به دوره قاجار است و در فارسان، میدان مسجد جامع شهر فارسان واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۵۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است

    موزه فرهنگ و تمدن فارسان: این موزهٔ آثار تاریخی، شامل آثاری مربوط به دورانهای صفویه و قاجار است.

    گردشگاه چشمه قلعه: واقع در شرق شهر فارسان. این گردشگاه که در کنار چشمه‌ای مصفا ساخته شده، به علاوه دارای قناتی تاریخی به قدمت ۲۰۰ سال است

هنر

از جمله خصوصیات برجسته شهر فارسان استعداد و علاقه زیاد اهالی این شهر به فرهنگ و هنر است. به گونه‌ای که رشته‌های هنری شهر همچون شعر و ادب، تئاتر و نمایش، شاهنامه خوانی و… کارنامه درخشانی در سطح کشور دارند. به عنوان نمونه، گروه تئاتر شهر، بارها نمایش‌هایی را در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اجرا کرده‌است.  همچنین، این شهر، سالانه میزبان جشنواره تئاتر استان با عنوان جشنواره تئاتر ققنوس می‌باشد.

فارسان در فرهنگ عامه

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، اخیراً کتاب «دالو مرواری» (مادربزرگ مروارید) را از مجموعه کتاب‌های سیمرغ با گویش «لری فارسانی» منتشر کرده‌است.

ورزش حرفه‌ای

در حال حاضر (سال ۱۳۹۴)، دو تیم از شهر فارسان در بالاترین سطح ورزش حرفه‌ای کشور حضور دارند.

    تیم فوتبال ساحلی بانوان فارسان که در لیگ برتر کشور حضور دارد.

    تیم تیراندازی با کمان فارسان که در سال ۹۳ قهرمان لیگ برتر کشور شد.

به علاوه دو تیم نیز در رده‌های پایین‌تر حضور دارند.

    تیم بسکتبال فارسان در مسابقات زیرگروه کشور حضور دارد. این تیم در سال ۹۳ مقام چهارم زیرگروه کشور را کسب کرد. تیم‌های اول تا سوم این مسابقات به لیگ دسته دوم کشور صعود کردند

    تیم فوتبال پیام فارسان با قهرمانی در لیگ برتر استان در سال ۹۲ به لیگ دسته سوم فوتبال کشور صعود کرد.

صنایع دستی

از مهم‌ترین و ارزشمندترین صنایع دستی که قدمتی دیرینه دارد بافتن فرش دستباف است که در روستاهای مختلف با طرحها و نقشهای متفاوتی بافته می‌شود. سایر دستبافته‌ها که هنوز در این شهر رایج است عبارت‌اند از: گلیم، جاجیم، نمد مالی، چوغا بافی، خرسک بافی -نوعی قالی- و گیوه دوزی.

صادرات

۱- انواع فرش دستباف. ۲- انگور و کشمش، زرد آلو، آلو زرد، آلو چه و… ۳- قیسی. ۴- نمد و کلاه. ۵- آب معدنی (از چشمه دیمه) ۶- گچ ۷- سنگ‌های تزئینی ۸- بادام ۹-گردو

مراکز آموزشی

این شهر دارای چندین دانشگاه است از جمله دانشگاه پیام نور، دانشگاه آزاد، دانشگاه هنر و دانشگاه جامع علمی کاربردی.

مراکز اقامتی

شهر فارسان در حال حاضر دارای سه هتل به نامهای هتل ارم، هتل فارسان و هتل آپارتمان میلاد می‌باشد.

 معرفی استان چهارمحال و بختیاری