جاذبه های گردشگری دره شهر|طبیعت شهرستان دره شهر

قلعه هزار درب

قلعه هزار درب در شرق شهرستان دره شهر در استان ایلام قرار دارد

قدمت این قلعه به دوره ساسانی می‌رسد. نمای اصلی این اثر، طاق‌های هلالی شکل می‌باشد و با توجه به ساختار معماری، اثر احتمالاً قلعه یا پادگان نظامی بوده است.

مصالح به کار رفته در ساخت این قلعه شامل سنگ‌های تراشیده و قلوه سنگ‌هایی است که از گچ پخته به عنوان ملات استفاده شده است.

پلان اصلی این قلعه مستطیل شکل و راهروهایی طولانی در چهار جهت قرار گرفته و به وسیله درگاه‌هایی به اتاق‌های داخل مرتبط می‌شود.

قلعه هزار درب دارای زیر‌زمین، طبقه همکف و طبقه بالا می‌باشد و نور و تهویه آن از طریق دریچه‌هایی به قطر یک متر در سقف و دالان و اتاق‌ها تامین می‌شده است.

قلعه جهانگیر آباد

قلعه جهانگیر آباد بنایی است متعلق به دوران پهلوی و والیان پشتکوه که توسط خوانین منطقه (میرهای هاشمی)در جنوب شهر تاریخی دره شهر و حاشیه روستای جهانگیر آباد ساخته شده است. بنا دارای پلان مربع مستطیل است.

مصالح بکار رفته در این قلعه قلوه سنگهای رودخانه ای و ملات گچ می باشد.این بنا بطور کلی دارای 6 اتاق،2 ایوان و یک راهرو و دو زیرزمین می باشد.

تپه کوزه گران

تپه یا تل کوزه گران در حدود 5/5 کیلومتری تپه تیخان ( تیغن ) واقع شده و قدیمی تر و بزرگتر از تپه تیخان است. قدمت این تپه به اواخر هزاره سوم پیش از میلاد می رسد ، ولی طبقه اول این تپه به دوره ساسانی مربوط است . سفالهای رنگین و منقوشی از طبقه زیرین تپه بدست آمده است . نقش سفال ها ، بیشتر از نوع پرندگان و بز کوهی است .

قسمتی از طبقات پایین این تپه به گورستانی اختصاص داشته است که چند نوع گور در آن باقی مانده است . در بعضی از گورها استخوانهای مردگان را در کوزه ها ریخته و در مکانهای سفید کاری شده دفن کرده اند . در گورهای دیگر اسکلت هایی در یک قبر مشاهده شده که در کنار آنها ، تنورهای بسیار و خاکستر زیاد نیز وجود دارد . قبرهای سر تپه طبق آثار مکشوفه (کوزه های شکسته و گورهای موجود ) به دوره زرتشت تعلق دارند . گفته می شود احتمال دارد این محل یک کارگاه کوزه گری بوده و به همین دلیل به کوزه گران معروف شده است.

تپه تیخان

تپه باستانی تیخان و یا تیغین در شمال شرق دره شهر و به فاصلة 2 کیلومتری کرانه راست رودخانه سیمره ، در میان اراضی کشاورزی روستای جمشید آباد (جهاد آباد) واقع شده است .

سفال های به دست آمده در طبقه اول از نوع نخودی و آجری ساده اند . در کنار سفال ها ، نمونه هایی از تیغه های سنگ چخماق نیز یافت شده است . همچنین در میان این آثار مکشوف ، قطعات سنگ سه گوش به رنگ سبز نیز دیده می شود .

حمام قلعه پور اشرف

در ضلع غربی قلعه پور اشرف در روستای شیخ مکان در شهرستان دره شهر قرار دارد. دارای پلان مربع شکل است و شامل اماکن تودرتو با سالن و دالانهای رخت کن، حوضچه های آب سرد و گرم، دستشویی و انبار سوخت می باشد.

مصالح ساخت آن هم شامل قلوه سنگهای نتراشیده و از گچ هم به عنوان ملات استفاده شده است و مربوط به دوران قاجاریه است.

قلعه ارمو

در روستای ارمو دره شهر بخشی از یک بنا در محل قبرستان باستانی ارمو باقی مانده است که به نظر می رسد آثار یک قلعه باستانی باشد. از دیگر قلعه های شهرستان دره شهر می توان به قلعه کلم، قلعه تیغن، قلعه ماژین اشاره کرد.

قلعه زینل

این اثر تاریخی در جنوب روستای الیاس آباد چمکلان از توابع شهرستان دره شهر واقع شده است. قلعه زینل همانند دیگر قلاع محدوده زاگرس بر روی تپه ای نسبتاً بلند ساخته شده است.

قلعه فعلی یک بنای دوره اسلامی متاخر است که در دوره صفویه ساخته شده و در دوره های بعد مورد استفاده حاکمان محلی قرار گرفته است. مصالح بکار رفته در ساخت این قلعه سنگ و گچ می باشد.

پل چم نمشت

بقاياي اين پل در حدود 4 کيلومتري شمال شهرستان دره شهر ، بر روي رودخانه سيمره واقع گرديده است. اين پل به هنگام آباداني ، سيمره و طرهان را به يکديگر مربوط مي ساخته و به نظر مي رسد که از ساخته هاي دوره ساساني و مرتبط با آثار ساساني دره شهر باشد. ابودلف – جهانگرد عرب – در سفرنامه خود (1341 ه. ق) در توصيف اين پل مي نويسد : « ميان سيمره و طرهان ، پل بزرگ و زيبا و عجيبي برپا مي باشد که دو برابر پل خانقين است ».

ياقوت حموي نيز از اين پل با عبارت « از عجايب پل هاي عالم » ياد مي کند. اين پل امروزه به صورت ويرانه اي درآمده و رودخانه نيز مسير خود را از زير آن تغيير داده است. پل چم نمشت ، در قسمت عريض تر مسير رودخانه احداث شده و در اصل حدود 18 دهانه داشته که عرض هر يک از آنها به 15 متر (اين مقدار ظاهراً با احتساب قطر پايه ها است و با توجه به طول پل ، دهانه ها نمي توانستند چنين عرضي داشته باشند) و طول تمام پل به 270 متر مي رسيده است. هر پايه پل 6×9 متر وسعت داشته و بر بالاي تعدادي از پايه هاي شمالي ، دهانه هاي کوچکتري تعبيه شده بوده است. تخته سنگ هايي که در ساختمان پايه ها به کار رفته ، تا يک متر عرض و بيش از آن طول داشته است. طاق هاي پل با آجر برپا شده بوده اند.

امامزاده پیرمحمد آبهر پایین

آستان امامزاده پیرمحمد (علیه السلام) شهرستان دره شهر، بخش بدره، شهردره شهر، روستای آبهر پائین در دامنه هاي كبيركوه واقع شده است. فاصله آن تا بخش بدره 8 كيلومتر مي باشد. اطراف آن به وسيله قبرستاني از دوران اسلامي و جنگل هاي بلوط احاطه شده است. به فاصله حدود 200 متري شمال بقعه آثار قديمي شهر كوچكي مشاهده مي شود كه فريااستارك آن را متعلق به قرون سيزدهم و چهاردهم ميلادي دانسته است.

آدرس :استان ایلام ـ شهرستان دره شهر ـ بخش بدره ـ شهر بدره شهر ـ روستای آبهر پائین.

روستای چم نمشت

روستای چم نمشت در 3 كیلومتری شهر دره شهر ازتوابع استان ایلام در كرانه رود سیمره ،روستایی با قدمت تاریخی بسیار كهن با پلی باستانی متعلق به دوره ساسانی كه در زمان شكوفایی به طول 270متر بوده و از پل گاومیشان 40متر بزرگتر ولی به علت بی توجهی مسئولین میراث فرهنگی تخریب شده و به علت عوض شدن مسیر رود خانه به جای مناسبی برای كشاورزان تبدیل شده و در چند سال اینده تخریب كامل ان دور از انتظار نیست.روستای چم نمشت با مردمی مهربان و جمعیت كم كه به علت مهاجرت بی رویه مردم ان به شهر دره شهر صورت گرفته دارای حداقل امكانات بهداشتی ،درمانی ،اموزشی است .

این روستا فاقد دهیاری ،خانه بهداشت ،و…است. ولی دراین روستا با طبیعتی بكر كه در كمتر جایی می توان ان را دید مواجه می شویم .از طرفی زیبایی مزارع از طرفی زیبایی های سیمره و در ادامه رشته كوه عظیم زاگرس و تركیب خارق الاده این همه زیبایی و شكوه كه قدرت خداوند را می رساند چشم هر بیننده ای را نوازش می كند .كاش توجه اداره میراث فرهنگی وگردشگری بیشتر به این روستاها باشد تا اینگونه این میراث گران مایه بی استفاده نماند و رو به تخریب و فراموشی نرود.

روستای زید

روستای زید درمسیر جاده ایلام به دره شهر و در 25 کیلومتری شهر دره شهر قرار دارد.این روستا به دلیل وجود “امامزاده تاریخی زید بن علی” به این اسم لقب گرفته است و این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم(ع)است. قبل از رسیدن به این روستا وپس از عبور از چندین پیچ که به پیچ های زید هم شهرت دارند، چشم انداز با ابهت وزیبایی از روستا رو میتوان دید، که دلیل آن هم وجود چندین دره ی بسیار بزرگ پشت روستا است. تعداداین دره ها بیش از شش دره بزرگ است که تاکنون در استان ایلام شناسایی نشده اند.این دره ها فاصله زیادی با روستا ندارند، ولی بسیار بزرگ و خطرناک هستند و برای دیدن این دره ها باید حتما لوازم کوهنوردی به همراه داشت.

در انتها و در دره بزرگ روستا دو صخره روبروی هم هستندکه در دل هر دو صخره، انبارهای تاریخی گندم ساخته شده اند.در این مکان انبارهای تاریخی زیادی وجود دارد.وجود انبارهای تاریخی گندم در دل صخره های بزرگ که تاکنون شناسایی نشده اند یکی از شگفتی های این روستا محسوب می شود.همچنین در انتهای روستا، خانه های قدیمی وجود دارد که نشان می دهد این خانه ها با آن انبارها ارتباط دارد ولی طبق گفته اهالی روستا این انبارهای گندم متعلق به 700 تا 800 سال پیش است و تاکنون کسی بر روی این انبارها مطالعه نکرده است. این انبارها به گونه ای بسیار زیبا و عجیب بر روی صخره ها بزرگ با گل و سنگ و چوب درست شده اند و مردم آن زمان از انبارها برای ذخیره گندم استفاده کرده اند و طوری طراحی شده اند که گندمها در این محل تا سه سال ماندگاری دارند و خراب نمی شوند وجود این انبارهای گندم در دل صخره ها از یک طرف برای ماندگاری و ذخیره گندم و از طرفی برای جلوگیری از تهاجم راهزنان طراحی شده است که با توجه به وجود دو صخره روبروی هم نشان می دهد که در این مکان امنیت نیز مد نظر قرار گرفته است.

تعداد آنها نیز بیش از 30 انبار است. طبق گفته بعضی از اهالی روستا در بعضی از انبارهای تاریخی گندم به خصوص در ارتفاعات بالاتر اشیایی وجود دارد که امکان بیرون کشیدن آنها وجود ندارد. هر چند در این زمینه مطالعاتی انجام نشده و نمی توان قدمت این انبارهای گندم را به طور دقیق تخمین زد ولی وجود این انبارها در دل صخره ها و نحوه ساخت آنها خالی از لطف برای بازدید گردشگران نیست، اگرچه در روستا مکانهای دیدنی گردشگری زیادی وجود دارد. اما در کنار این همه انبار تاریخی گندم، یک انبار به طور ویژه و تنها در دل صخره ها ساخته شده است و با دیگر انبارها تفاوت دارد.این انبار تاریخی مخصوص ذخیره نمک بوده است که به طور جداگانه در آن سوی انبارهای گندم ساخته شده است.

در کنار انبارهای تاریخی گندم و نمک، دو آسیاب تاریخی در بین دره یعنی وسط دو صخره قرار دارد که نشان می دهد روزگاری این منطقه محل اصلی گندم و آسیاب گندم بوده است به طور کلی با توجه به وجود خانه های قدیمی، انبارهای گندم و نمک و آسیاب ها می توان گفت این دره به لحاظ طبیعی و تاریخی می تواند در کشور معرفی شود و مورد استناد برای بسیاری از مطالعات تاریخی قرار گیرد چه بسا اطلاعات ارزشمندی را به محققان در این زمینه بدهد.

مکان دیگری که دراین روستا شاید برای گردشگران جالب بنظر برسد قبرستان قدیمی این روستا است که دیدن نقش ونگارهایی که روی بعضی از سنگ مزارها به چشم میخورد خالی از لطف نیست. البته لازم به ذکر است این روستا در فصل تابستان بسیار گرم است وبهترین موقع برای بازدید ازاین روستا فصل بهاروپاییز است چرا که علاوه بر آثار تاریخی، ایجادآبشارهای طبیعی در فصل بارش ، زیبایی این روستا را دوچندان میکند.

آبشار ماربره

آبشار ماربره در 20 کیلومتری جاده دره شهر به سمت پلدختر و در میان دو روستای اَرَمو و کل سفید واقع شده است. این آبشار زیبا در میان درختان بلند محصور شده و در تمام طول سال به ویژه فصل بهار دارای آب فراوان و گوارایی است.

قلعه سه کسان

قلعه گمشدهباید به جنوب غربی دره شهر ایلام سفر کنید و پا به راه ارتفاعات صخره ای این شهر شوید تا بتوانید یکی از قدیمی ترین قلعه های ایلام را ببینید. قلعه ای به نام سه کسان که جایی در حدفاصل ارتفاعات کبیر کوه و دشت دره شهر قرار گرفته است و لا به لای صخره های صعب العبور این ارتفاعات، گم شده است.

مردم محلی قلعه سه کسان را با نام های سه کسون یا سکه سون می شناسند. قلعه ای که یکی از بزرگترین قلعه های دوره ساسانی اسلامی بوده و آنقدر دسترسی به آن سخت است که شاید کمتر گردشگری تاب بیاورد ارتفاعات بلند این منطقه را طی کند و زیر طاق این قلعه نفس تازه کند. با این حال، سه کسان از روزگاری که ساسانیان بر ایران حکومت می کردند و تصمیم گرفتند برای دفاع از مناطق نظامی شان این دژ را بنا کنند، تا امروز پابرجا مانده است.

قلعه سه کسان از نظر مهندسی ساخت یكی از شاهكارهای دوره ساسانی و بعد از آن است. در ساخت این بنا از قلوه سنگ و گچ استفاده شده و معماران این قلعه برای آن که دیوارهای بنا غیر قابل دسترسی باشد، آنها را روی صخره ها بنا کرده اند و حتی آب انبارهای آن را هم در دل صخره ها کنده اند. این قلعه 360 درجه به اطراف دید دارد و در واقع بهترین نوع یک بنای نظامی است که موقعیت آن هر راهی را برای فتح توسط دشمنان می بندد.

هر چند که عده ای معتقدند قلعه سه کسان در دوره حسن صبا روزگار پر رونقی داشته و به عنوان دانشکده نظامی مورد استفاده قرار می گرفته است اما عده ای هم معتقدند که قلعه سه کسان به احتمال زیاد ضراب خانه حکومت وقت بوده است و به همین دلیل نام آن سکه سان گذاشته شده است. متاسفانه این قلعه در سال های گذشته بارها و بارها مورد تاراج دزدان آثار باستانی قرار گرفته و به شدت آسیب دیده است.

تنگ بهرام چوبین

تنگ بهرام چوبین یکی از پدیده‌های زیبای شهرستان دره شهر می‌باشد که در 8 کیلومتری مسیر دره شهر- پلدختر، در دل یکی از دره‌های باریک کبیرکوه قرار دارد. مورخان این مکان را شکارگاه ییلاقی و بنا به روایاتی، مخفیگاه یکی از سرداران معروف ایرانی به نام بهرام چوبین می‌دانند. وجود دیوارهای ساروجی و محکم این منطقه و وجود برج‌های متعدد دیده‌بانی، احتمال مخفیگاه بودن این مکان را بیشتر تأیید می‌کند تا شکارگاه بودن آن را.

در این مکان آثار تاریخی ارزشمندی از جمله قلعه‌های بزرگ، چهار آب انبار حجاری شده، پلکان سنگی و دیوارکشی ارتفاعات ورودی تنگ وجود دارند که متأسفانه به دلیل عدم توجه کافی در حال ویرانی می‌باشند.

بهرام مهران معروف به بهرام چوبین از قهرمانان ملی ایران در دوران ساسانیان است که در خانواده اشرافی مهران در ری به دنیا آمد. در دوران ساسانیان بهترین افسران ارتش ایران از خاندان مهران بوده‌اند. بهرام به علت بلندی قد و عضلانی بودن اندام، به چوبین (مانند چوب) معروف بود. وی از سوی شاهنشاه ایران؛ خسرو هرمز، فرمانروای چارک غربی بود (یک چهارم قلمروی ایران از ری تا مرز شمالی گرجستان و داغستان کنونی شامل ارمنستان، آذربایجان و کردستان). وی از میهن‌دوستان معروف ایرانی است که وفاداری خود را به اثبات رسانید. برخی از تاریخ‌نگاران بر این باورند که خاندان سامانیان که باعث احیای فرهنگ و زبان فارسی شدند، از نسل بهرام چوبین می‌باشند.

آبشار دربند

آبشار دربند در فاصله 38 کیلومتری غرب دره شهر واقع شده است. مسیر فرعی دسترسی به آن از جاده دره شهر به ایلام و از نزدیکی شهر کوچک بدره جدا می‌شود که 4 کیلومتر طول دارد و در کنار آن لوله‌های انتقال آب از تصفیه‌خانه دربند جهت استفاده شرب اهالی منطقه کشیده شده است. دره زیبای دربند از طبیعتی غنی و بکر و حیات وحشی متنوع برخوردار است.

آتشکده دره شهر

آتشکده دره شهر در شرق شهرستان دره‌شهر، در سمت چپ رودخانه سراب بر روی تپه ماهورهای تنوره سرخ، قرار دارد. با توجه به مصالح و سبک معماری، بنا مربوط به اوایل دوره اسلامی است. در قسمت جنوبی این بنا پلکانی به طول 10 متر و عرض یک متر با شیب ملایم وجود دارد که احتمالاً ورودیِ بنا بوده است.

بقعه باباسیف الدین محمد

بقعه بابا سیف‌الدین محمد در 17 کیلومتری شمال شرقی دره شهر در دهستان اَرَمو در دامنه تپه‌ای به نام چهارطاق قرار دارد. گفته می‌شود بابا (حضرت) سیف‌الدین محمد فرزند ابراهیم فرزند امام موسی کاظم (ع) است. در اطراف این آرامگاه درختان چند صد ساله تاریخی وجود دارد.

پارک تفریحی سراب

پارک تفریحی سراب با مساحت 5 هکتار، یکی از جاذبه‌های شهرستان دره شهر می‌باشد که در کیلومتر 5 جاده دره شهر- آبدانان قرار دارد. این پارک دارای فضای سبز مناسب و دریاچه‌ای زیبا بوده و از کلیه امکانات لازم برای پذیرایی از مراجعه‌کنندگان برخوردار است. در داخل این پارک چشمه آبی گوارا و شیرین وجود دارد که از دل کبیرکوه بیرون می‌آید. پارک تفریحی سراب دره شهر همچون نگینی سبز در دامنه کبیرکوه خودنمایی می‌کند.

قلعه میرغلام هاشمی

قلعه میرغلام هاشمی یکی از بناهای دوره قاجاریه می‌باشد که بر اساس سنگ نوشته نصب شده بر دیوار ورودی بنا، در سال 1303 هجری قمری توسط میرغلام هاشمی؛ حاکم وقت در روستای فرهادآباد در 8 کیلومتری شمال غرب دره شهر ساخته شده است. این بنا به شکل چهار ایوانی و با مصالحی از سنگ و ملات گچ ساخته شده و در زمان خود کاربرد نظامی- مسکونی داشته است. این بنای تاریخی به دلیل سبک معماری و نوع مصالح بکار رفته در آن، از استحکام قابل توجهی برخوردار است. در این قلعه 35 اتاق ساخته شده است که به صورت تو در تو به یکدیگر مرتبط هستند.

این قلعه تاریخی توسط دختر مرحوم میرغلام هاشمی در سال 1376 خورشیدی به میراث فرهنگی استان ایلام واگذار شد.

لینک های مرتبط :

استان ایلام

 
شهرستانها


1-آبدانان و معرفی جاذبه گردشگری آن

2-ایوان   و    معرفی جاذبه گردشگری آن

3-دره شهر   و    معرفی جاذبه گردشگری آن

4-دهلران   و    معرفی جاذبه گردشگری آن

5-ایلام   و    معرفی جاذبه گردشگری آن

6-مهران   و    معرفی جاذبه گردشگری آن

7-شیروان و چرداول   و    معرفی جاذبه گردشگری آن