دریاچه دوقلوی سیاه گاو
دریاچه دوقلوی سیاه گاو در نزدیکی شهرستان آبدانان در دامنه جنوبی کبیرکوه و در 180 کیلومتری جنوب شهر ایلام قرار دارد
شهرستان آبدانان دارای آثار تاریخی و گردشگری متنوعی است. مهمترین پدیده گردشگری این شهرستان که در کشور نادر است دریاچه دوقلوی سیاه گاو است.
این دریاچه از نادرترین پدیده‌های طبیعی کشور است و همواره مورد توجه بسیاری از گردشگران بوده است. اطراف آن را دشتها و کوههای نسبتاً مرتفع فراگرفته و دارای جلوه‌های بهاری و پاییزی جذاب و دیدنی است.
دو دریاچه زیبا به وسیله کانلی طبیعی به عرض 8 متر و عمق 4 متر به طول 70 متر به هم مرتبط هستند. این دو دریاچه دارای آبی زلال هستند به طوری که می توان تا عمق 30 متری آن را که شبیه آکواریوم پر از ماهی است، مشاهده کرد.
دریاچه دو قلوی سیاه گاو آبدانان شامل دو دریاچه یا چشمه بالادست و پائین دست است که عمق هر کدام از آنها بیش از 20 متر بوده که توسط یک کانال رودخانه‌ای 10 متری به هم متصل شده است.
دریاچه دوقلوی سیاه گاو آبدانان یکی از جاذبه‌های بکر طبیعی و نادر در ایران به شمار می‌رود که سرچشمه این دریاچه از اعماق زمین بوده و دارای منابع زیبا و دیدنی است.
این دریاچه شگفت انگیز و دیدنی با عمری هزاران ساله به علت فرسایش، مساحت آن در حال کم شدن است. عامل فرسایش باعث شده است روز به روز مساحت دریاچه سیاه گاو کم شود.
این نوع دریاچه از نوع رودخانه‌ای است و مسیرهای قطع‌شده آبکندها به وسیله آب پر شده است و تشکیل دریاچه‌های هلالی‌شکل (شاخ گاوی) را داده است.
مقدار املاح موجود در دریاچه‌های مختلف متغیر است لذا دریاچه‌ها از نظر ترکیب شیمیایی به دریاچه‌های آب شیرین، دریاچه‌های آب شور و دریاچه‌های تلخ مزه تقسیم می‌شوند.
طعم آب دریاچه‌ها بستگی به جنس سنگ‌هایی که رودخانه‌های وارده به دریاچه از روی آنها عبور می‌کنند و به مقدار تبخیر، ساکن بودن و یا جریان داشتن آب دریاچه دارد.
در دریاچه‌های شیرین مثل این دریاچه آب به طور دائم جریان داشته و در حرکت است و همیشه مقداری آب وارد آن شده و از طرف دیگر خارج می‌شود.
رودخانه سیاه گاو پس از عبور از بین صخره، دره و ارتفاعات کبیرکوه در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان آبدانان به دو دریاچه تبدیل می‌شود که دریاچه نخست با اختلاف سطح اندک در بالادست دریاچه دوم قرار گرفته است.
آب زلال، نیزار، ماهیان رنگارنگ، رقص نور در ساعات میانی روز و تشکیل طیف‌های متنوع نوری ناشی از آن به این پدیده شگفت‌انگیز جلوه و زیبایی منحصربه فردی بخشیده است و این دو دریاچه دایره وار، هر کدام به شعاع ۳۰ متر مربع، حدود 3 متر ژرفا دارند و با یک جوی آب طبیعی به عرض یک و طول 8 متر به هم متصل هستند.
این دریاچه در فصل بهار و اواخر زمستان از تفرجگاه‌های اهالی مردم استان ایلام و شهرستان آبدانان است، اما آب و هوای منطقه شرایطی فراهم آورده است که این دریاچه در هر فصلی گردشگران را به زیبایی‌های طبیعی خود فراخواند.
از دیگر ویژگیهای این پدیده نادر، وجود املاح مختلف و گوگردی بودن آب دریاچه و وجود چشمه‌های جوشان شیرین داخل دریاچه است اما جدا از زیبایی‌های این پدیده، کارشناسان جغرافیایی و زمین‌شناسی معتقد هستند در حال حاضر فرسایش، این دریاچه را تهدید میکند و مساحت دریاچه به همین دلیل در حال کم شدن است.
برای رسیدن به دریاچه سیاه گاو باید از درون شهر آبدانان ۸ کیلومتر جاده آسفالت را پشت سر بگذارید و با عبور از پل و ۵۰۰ متر پیاده روی به دریاچه می‌رسید.
دو دریاچه از طریق کانالی به طول حدود ۷۰ متر به یکدیگر متصل می شوند. آب دریاچه بزرگتر که حکم سرچشمه را دارد زلال و شفاف است.
آبی که از دریاچه دوم خارج می‌شود به صورت رود نسبتا پرآب راهی زمین‌های اطراف می‌شود.
مقبره سید صلاح الدین محمد
مقبره امامزاده سید صلاح‌الدین محمد در جنوب شرقی شهر آبدانان بر روی تپه‌ای در محل قبرستان عمومی شهر آبدانان واقع شده است. در این قبرستان سنگ قبرهای قدیمی دیده می‌شوند که دارای نقوشی همچون بزکوهی، تفنگ، شانه، مهر و تسبیح، قلیان، ابریق و … می‌باشند و قدمت آنها تا حدود 200 سال پیش می‌رسد.
بنای امامزاده سید صلاح‌الدین محمد به صورت مستطیل شکل ساخته شده و دارای گنبد دوپوش و مُضَرَّس (درچین) بیرونی و گنبد نیم‌کروی داخلی است. بدنه بنا از دو قسمت بدنه قدیمی و الحاقات جدید تشکیل شده است. بدنه قدیمی شامل اتاق ورودی و اتاق مقبره (گنبدخانه) است و قسمت الحاقی شامل یک شبستان که سه طرف بنا را در قسمت‌های غربی، شرقی و جنوبی احاطه کرده است و همچنین دو اتاق در گوشه‌های شمال شرقی و شمال غربی بنا و یک ایوان ورودی با دو رواق در طرفین آن در ضلع شمالی بنا میباشد.
مصالح به کار برده شده در این بنا در قسمت‌های مختلف متفاوت است. در قسمت قدیمی بنا بدنه با قلوه سنگ و گنبد بیرونی آن با آجر و پوشش خارجی بنا از گچ بوده است. قسمت الحاقی بنا نیز از مصالح امروزی مانند آجر، ماسه، سیمان و آهن ساخته شده است.
قلعه تاریخی پشت قلعه
قلعه تاریخی پشت قلعه که در زبان کردی دژ پشت قلا نامیده می‌شود، در 5 کیلومتری جنوب شهرستان آبدانان و در شمال غربی روستای پشت قلعه (قلا)، در بالای تپه‌ای که رودخانه دویرج از پای آن می‌گذرد، قرار دارد. این قلعه با مصالحی همچون قلوه سنگ، گچ وساروج بنا شده و دارای بخش‌های متعددی از جمله باروی قلعه، برجک‌های دیده‌بانی و نگهبانی، ورودی قلعه، اماکن مسکونی و شاه‌نشین، تونل و پلکان میباشد. باروی بیضی شکل قلعه 3 متر ارتفاع دارد و محوطه قلعه را محصور نموده است.
دیوارهای بیرونی و اصلی قلعه که تا حدودی سالم باقی مانده‌اند، قلعه را به سه قسمت مجزا تقسیم می‌کنند. شواهد موجود نشان می‌دهد این قلعه جنبه نظامی داشته و دور تا دور آن کانال‌های طبیعی قرار دارند که مانند خندقی از دژ محافظت می‌کنند.
با توجه به شیوه معماری، ساختار، نحوه استفاده از مصالح، بررسی و مطالعه سفال‌های بدست آمده از این منطقه، این اثر فرهنگی- تاریخی متعلق به دوران ساسانیان میباشد. متأسفانه این اثر تاریخی به دلیل بی‌توجهی در معرض تخریب قرار دارد و بیشتر دیوارهای قلعه از بین رفته‌اند و ارتفاع آنها به کمتر از یک متر رسیده است.
آبشار ماهوته
آبشار ماهوته یکی از جلوه‌های طبیعی و دیدنی استان ایلام است که در نزدیکی روستای ماهوته در 18 کیلومتری جنوب آبدانان واقع شده است.
آبشار له ریو
آبشار له ریو در استان ایلام واقع است. در فاصله 10 کیلومتری جنوب آبشار ماهوته در راستای رودخانه، آبشار له ریو قرار گرفته است. این آبشار در پایین دست قلعه ای ساسانی قرار گرفته است. رودخانه بان گنبد به عنوان شریک و خروجی رودخانه دویرج آبدانان که در محاوره محلی به (خرگهی) معروف است، پس از گذشتن از روستاهای سرپله، ماهوته و زمین ها و ارتفاعات کاسه ماس، مناطق عشایری شلت، آبشار طبیعی و دل انگیز له ریو را در یک منطقه بکر و جذاب بوجود می آورد.این آبشار در ایام زمستان و فصل بارندگی از حجم آب زیادتری برخوردار است. این آبشار فاقد راه دسترسی مناسب است.
منطقه عشایری و پر جاذبه بان گنبد در 40 کیلومتری جنوب شرقی آبدانان قرار دارد و به عنوان یکی از آثار ماندگار دوره ساسانیان، در سال 1390 در فهرست آثار ملی و فرهنگی ثبت شده است.در این حال نداشتن جاده مناسب، فقدان اعتبار مورد نیاز برای ایجاد امکانات رفاهی و نا آشنایی مردم با این اثر طبیعی باعث شده مسافران و گردشگران سایر استانها از طراوت این آبشار بزرگ و دلربا محروم باشند.
روستای وچکاب جودکی
روستایی بدون بیکاری ، طلاق و دخانیات . روستای وچکاب جودکی آبدانان در حوزه جنوبی استان ایلام، روستای پاک و بدون دود سیگار و دخانیات شناخته شده است که مردم آن از هیچ تلاشی برای کسب لقمه ای نان حلال دریغ نکرده و درصد آمار طلاق و نزاع های خانوادگی، مشکلات جسمی و روحی آن نیز صفر است.امروزه با افزایش تهاجمات فرهنگی و تحریم های اقتصادی، روستای وچکاب جودکی در 22 کیلومتری مرکز آبدانان با شاخص های مثبت قابل توجهی در صدر روستاهای پاک و به دور از آلاینده های خانوادگی و اجتماعی کشور شناخته شده است.
دهیار روستای وچکاب جودکی آبدانان می گوید: یک جوان بیکار در این روستا وجود ندارد و کار و تلاش از سن 16 سالگی به عنوان یک فرهنگ در بین جوانان تعریف شده و جوانان این روستا با فراغت از درس و تحصیل و در ایام اوقات فراغت خود به صورت خودجوش و خودساخته به کار و تلاش می پردازند.علی جودکی دهیار روستای وچکاب جودکی افزود: این روستا جوانان تحصیل کرده بسیاری دارد به طوریکه در هر خانواده چند نفر تحصیلات عالی دارند که حتی به عنوان مدیر گروه های دانشگاه های معتبر کشور، وکلای پایه یک دادگستری و مسئول ادارات و نهادهای دولتی مشغول به خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی هستند.
جودکی دهیار این روستا گفت: فرهنگ عدم استفاده و استعمال دخانیات بین اهالی این روستا باعث شده ضمن عدم خرید و روش مواد دخانی در این روستا، بیماری های قلبی، عروقی و ریوی نیز به پائین ترین حد خود برسد.دکتر مازیار طهماسبی مسئول شبکه بهداشت و درمان شهرستان آبدانان در این باره گفت: عدم استعمال به مواد دخانی در این روستا زمینه سلامتی جسمی و روحی را فراهم کرده بطوریکه طبق خود اظهاری اهالی این روستا در سال های گذشته، حتی یک فرد سیگاری در این روستا پیدا نمی شود و مغازه های این روستا هم هیچ گونه مواد دخانی خرید و فروش نمی کنند.
جوانان روستای وچکاب جودکی در فصل کشاورزی دوشادوش والدین خود به کشاورزی پرداخته و کار و تلاش را زمینه سازندگی نفس و جان خود و خانواده شان می دانند. از نکات قابل توجه اینست که در مغازه های این روستا یک نخ سیگار هم وجود ندارد و از نکات دیگر اینکه ازدواج به عنوان سنت حسنه پیامبر اسلام (ص) در این روستا رونق چشمگیری دارد بطوریکه که ازدواج در این روستا به عنوان شاخص مثبتی در مقایسه با روستاهای دیگر قرار گرفته و خانواده ها در بحث ازدواج هیچ گونه سخت گیری نمی کنند و جوانان با فراغ بال و آسودگی بیشتری این سنت حسنه را به جای می آورند.
رودخانه دویرج
این رودخانه از سراب آبدانان، 38 کیلومتری شمال دهلران، سرچشمه گرفته است و آب گل‌گل و رود دره‌شور نیز به آن می‌پیوندند. این رود پس از عبور از 18 کیلومتری شهرستان دهلران، وارد بخش موسیان می‌شود و در این محل به نهرعنبر معروف است.
شعبۀ دیگری از آب مورموری به نام جیخاب نیز به آن می‌پیوندد. رود دویرج، که از شمال به جنوب جریان دارد، پس از عبور از موسیان به دجله، در خاک عراق می‌ریزد. طول آن از مبدأ تا این نقطه مرزی 188 کیلومتر است. نام‌های محلی آن رود آبدانان و رود تله‌زی می‌باشند. بر روی این رودخانه سدی ساخته شده است.
آبشار تختان
آبشار تختان در روستای تختان واقع در دامنه جنوبی کبیرکوه در 40 کیلومتری شمال غرب شهرستان آبدانان قرار دارد. از روستای تختان تا آبشار مذکور نیازمند صرف حدود یک ساعت پیاده‌روی با یک شیب ملایم است. آبشار تختان از جنوب کبیرکوه سرچشمه می‌گیرد و دارای آب زلال، خنک و قابل شرب میباشد که توسط شرکت آبفا در مسیری مشخص مهار شده و در ارتفاع 60 متری آبشار زیبایی را به وجود می‌آورد. بهترین زمان برای بازدید از این آبشار زیبا سه ماه اول سال است.
از دیگر جاذبه‌های این منطقه وجود بلندترین و قدیمی‌ترین درخت چنار استان ایلام در روستای تختان در حدفاصل میمه زرین‌آباد به آبدانان در جاده میانی است. این درخت با 50 متر ارتفاع و 4 متر قطر، در حدود 500 سال قدمت دارد
آبشار خروزان
آبشار خروزان یا خربزان یکی دیگر از آبشارهای استان ایلام و شهرستان آبدانان است که در 50 کیلومتری غرب آبدانان به سمت میمه قرار دارد.
لینک های مرتبط :
استان ایلام
شهرستانها
1-آبدانان و معرفی جاذبه گردشگری آن
2-ایوان و معرفی جاذبه گردشگری آن
3-دره شهر و معرفی جاذبه گردشگری آن
4-دهلران و معرفی جاذبه گردشگری آن
5-ایلام و معرفی جاذبه گردشگری آن
6-مهران و معرفی جاذبه گردشگری آن
7-شیروان و چرداول و معرفی جاذبه گردشگری آن