جاذبه های گردشگری منطقه آزاد ماکو

جاذبه های گردشگری منطقه آزاد ماکو

دریاچه سد بارون

سد بارون در ۱۲ کیلومتری جنوب شهرستان ماکو، بر روی رودخانه زنگمار در نزدیکی روستای بارون احداث شده است. رودخانه زنگمار، که سد مخزنی ماکو بر روی آن احداث شده است از کوههای مرزی ایران و ترکیه سرچشمه می گیرد و نهایتا در شهرستان پلدشت به رودخانه ارس می پیوندد. وجود دشت حاصلخیز پلدشت در پائین دست سد بارون، این امکان را بوجود آورده تا بهره برداری از آب سد بالغ بر ۱۵ هزار هکتار از این اراضی از آب کشاورزی مطمئن بهره مند گردد.

سد بارون یکی از بزرگترین سدهای شهرستان ماکو می‌باشد که دارای مناظرزیبا و همچنین دریاچه بزرگی است و برای ماهیگیری نیز مناسب است. سد بارون با توجه به اینکه در کنار کلیسای زور زور قرار گرفته مورد توجه بسیاری از گردشگران این منطقه است.

*****************************************

تالاب آق گل

مختصات جغرافيايي اين تالاب عبارت است از َ32 و ْ39 عرض شمالي و ً30 و َ46 و ْ44 طول شرقي است. از نظر تقسيمات كشوري اين تالاب در حوزه شهرستان ماكو در شمال شرقي آن واقع شده است و در مجاورت رودخانه ارس قرار دارد. ارتفاع اين تالاب از سطح دريا 799 متر است.

ـ راه دسترسي :

براي دسترسي به اين تالاب بايد از جاده ترانزيت ايران ـ تركيه استفاده نمود و وارد جاده آسفالته پل‌دشت شد. جاده پل‌دشت در فاصله 27 كيلومتري شرق ماكو از جاده ترانزيت منشعب مي‌شود در جاده پل دشت بعد از طي كردن 22 كيلومتر به امتداد جاده مرزي پل‌دشت ـ ديم قشلاق مي‌رسيم و 29 كيلومتر در امتداد اين جاده جلو مي‌رويم و بعد از رسيدن به جاده شوسه دشت زنگنه و طي 16 كيلومتر در اين جاده به محدوده تالاب مي‌رسيم.

ـ مساحت و محدوده :

اين تالاب از شمال به جاده شوسه «آق گل» و «خزر»، از مغرب به روستاي آق گل و رشته كوههاي مرتفع مولي، از شرق و شمال شرقي به رشته كوه قره بلاغ و از جنوب به زمينهاي شوره زار قره بلاغ و جاده شوسه آق گل به پل دشت محدود مي‌شود. مساحت اين تالاب (محدوده آبي) بالغ بر 475 هكتار بوده و حداكثر طول آن 4500 متر و حداكثر عرض آن 2750 متر مي‌باشد. عمق متوسط تالاب 55 سانتيمتر و حداكثر عمق آن 70 سانتي متر است. حداكثر عمق در شياري كه در وسط تالاب قرار گرفته (عرض محدودي نيز دارد) واقع شده است.

ـ هيدرولوژي :

آق گل تالابي فصلي است و در بهار و زمستانها پر آب بوده ولي در تابستان و اوائل پاييز خشك مي‌شود. هنگام پرآبي و وقتي ميزان آب آن به حداكثر مي‌رسد از بخش جنوبي و از حاشيه روستاي قره بلاغ آب

از حوزه تالاب خارج شده و به طرف دشت زنگنه جاري مي‌شود. آبگيري تالاب بطور عمده از ارتفاعات غربي و شمالي تامين مي‌گردد. علاوه بر آن چشمه‌هاي موجود در تالاب نيز بطور ممتد كمي از آب تالاب را تأمين مي‌كنند ولي چون ميزان تبخير در تابستان زيادتر است و آب وارده توسط چشمه‌ها تأمين مي‌شود، تالاب خشك مي‌شود.

*****************************************

کلیسای گئورگ مقدس ماکو

کلیسای گئورگ مقدس در نزدیکی روستای مرگن (مرکان) بین ماکو و قره ضیا الدین، در جنوب شرقی روستای شوط در استان آذربایجان غربی واقع است. این کلیسا در قرن 16 میلادی با سنگهای خوش تراش ساخته شده است. اطراف این کلیسا سنگ صلیبهای حجاری شده و قبرستان ارامنه گسترده است و کمی دورتر از آن ویرانه های خانه های بسیاری که زمانی محل سکونت ارامنه بوده و حکایت ازوجود روستایی پر جمعیت و آباد دارد قرار گرفته است که بعلت مهاجرت ارامنه از این مکان در سال 1830 میلادی به این شکل متروکه مانده است.

کلیسا که بنایی به سبک بازیلیک مستطیلی در جهت شرق به غرب است، دارای یک گنبد هشت وجهی است که بر روی هر یک از وجوه ساق گنبد یک نورگیرتعبیه شده است، گنبد و سقف کلیسا بر روی چهار ستون با برش صلیبی شکل که هر یک از ستونها در چهار جهت با قوسهایی با یکدیگر و با دیوارهای جانبی متصل میباشند تکیه دارد. بر روی هر یک از چهار دیوار کلیسا سه نورگیر قرار داشته و ورودیهای کلیسا در سمت غربی و شمالی بنا قرار دارد. محراب کلیسا که در سمت شرق کلیسا قرار دارد دارای قاب بندیهایی است و در دو سمت محراب اطاقکهای چهار گوشی ساخته شده اند.

*****************************************

کلیسای مریم مقدس (زور زور) ماکو

کلیسای مریم مقدس که به نام کلیسای ” زور زور” نیز معروف است در استان آذربایجان غربی،شهرستان ماکو و در 12 کیلومتری شمال غرب قره کلیسا قرار دارد. بنای اولیه آن در دره بستر رودخانه قره سو و به ارتفاع 50 متر بالاتر از سطح دره قرار داشته است ولی بعلت اینکه پس از آبگیری سد بارون ممکن بود در عمق دریاچه پشت سد قرار بگیرد توسط سازمان میراث فرهنگی و همکاری شورای خلیفه گری ارامنه آذربایجان تماما به ارتفاعات کنار دریاچه منتقل و در آن نقطه مجددا بازسازی گردید. بعلت تحولات پایان قرن سیزدهم میلادی در منطقه غرب آسیا موجودیت حکومت مستقل ارامنه سیلیسیه به خطر افتاد وآنان بعلت اینکه حامی و هم پیمانی نداشتند امید به مساعدت و یاری اروپائیان بستند.

پاپ رهبر کاتولیکها با دنبال کردن این هدف که کلیسای ارمنی را تحت سلطه خود درآورده و آنها را به پیروی از کلیسای کاتولیک مجاب کند پیشنهاد قبول دین کاتولیک توسط ارامنه و قبول رهبریت پاپ بر کلیسای ارمنی را به شرط کمک اروپائیان به ارامنه ارائه نمود. هتوم دوم پادشاه سیلیسیه و نیز گروهی از درباریان وی و همچنین رهبر کلیسای ارامنه (که مقر آن شهر سیس پایتخت سیلیسیه بود) به امید دریافت کمک از اروپائیان این پیشنهاد را پذیرفتند در حالیکه این تصمیم آنها با موجی از مخالفتهای مرکز مذهبی ارامنه، بخصوص در داخل خاک ارمنستان، مواجه شد.

جاثلیق آناوارزتسی با هدف جلب حمایت مراکز مهم مذهبی ارامنه هیئتهایی به دیرهای تادئوس مقدس (قره کلیسا)،داتو،بجنی،گلازور و غیره فرستاده اسقفهای این مراکز را تشویق به پیروی از فرامین خود نمود ولیکن اکثر مراکز علمی و مذهبی فوق از دستور وی تمکین نکردند به استثنای اسقف وقت دیر قره کلیسا که از فرمان جاثلیق پیروی نمود. اسقف دیر که برادر حاکم وقت ماکو بود با قدرتی که در دست داشت توانست در اجرای فرمان جاثلیق به موفقیتهایی دست یابد که البته این موفقیتها زودگذر بودند. قره کلیسا برای تبلیغ دین کاتولیک میتوانست برای جاثلیق پایگاه مهمی را فراهم آورد لذا برای گسترش فعالیت ازاروپا میسیونرهای فرانسیس به این منطقه اعزام گردیدند که در ابتدا در این دیر مستقر شده و این کار آنها با واکنش شدید ارامنه منطقه و مراکز مذهبی مختلف ارامنه ارمنستان مواجه شد.

جهت از میان بردن این تنشها و همچنین با هدف ایجاد یک مرکز علمی و مذهبی برای آموزش روحانیان در جهت اشاعه فرقه کاتولیک بخصوص اینکه دو مرکز علمی مذهبی مهم ارامنه یعنی گلازور و داتو در راه مخالفت با آنان تمامی تلاش خود را برای ممانعت از گسترش آن بکار گرفته بودند با همت اسقف زاکاره از سال 1298 میلادی کار ساختن کلیسای مریم مقدس در زورزور با ساختمانهای مربوطه به منظور تاسیس یک مرکز علمی و مذهبی آغاز گردید. امور ساختمانی این کلیسا در سال 1314 میلادی به پایان رسیده و میسیونرهای فرانسیس به این مرکز جدید نقل مکان نمودند. با تبلیغ و اشاعه این موضوع که با قبول پاپ بعنوان رهبر کلیسای ارمنی و ادغام کلیسای ارمنی در کلیسای کاتولیک اروپائیان به کمک ارامنه آمده و آنان را از یوغ تسلط مغولها نجات خواهند داد برخی از روحانیان ارمنی نیز به مرور تحت فرمان چاثلیق در آمدند که یکی از آنان هوانس زورزورتسی بود . وی ازفارغ التحصیلان مرکز گلازور بود. هوانس مسئولیت مرکز علمی مذهبی زورزور را به عهده گرفته و نقش بسیار مهمی در ارتقاء کیفیت آموزشی این مرکز ایفا نمود.

به منظور کمک به او و توسعه این مرکز مبلغین سرشناس فرانسیس همچون فرا بونسیوز نیز از اروپا به وی ملحق گردیدند. هوانس زورزورتسی علاوه بر اینکه یک روحانی برجسته بود خود معلم، فیلسوف، نویسنده و مترجم نیز بود و در طی سالهای فعالیت خود در مرکز علمی زورزور توانست آن را به یک مرکز مهم آموزشی در منطقه تبدیل کند. وی طی این سالها مقالات و کتابهای بسیاری را ترجمه نموده و کتابهای دیگری نیز در خصوص رسالت حضرت دانیال، انجیل متی و غیره به رشته تحریر در آورده است که اکثر این کتب در مرکز نگهداری کتب خطی ایروان نگهداری میشود. در سال 1317 میلادی به منظورسرعت بخشیدن به روند اشاعه دین کاتولیک در میان ارامنه پاپ دستور داد تا میسیونرهای دومینیکن در دیر زورزور مستقر شوند. مسیونرهای دومینیکن با مرکزیت دیر زورزور موفق به تاسیس شش مرکز دینی دیگر در مناطق ارمنی نشین آذربایجان از جمله تبریز و مراغه شدند.

طی سالهای فعالیت مرکز علمی مذهبی زورزور تعداد 12 روحانی از میان روحانیان فارغ التحصیل توانستند در کلیسای کاتولیک به شهرت جهانی دست یابند که از آن جمله اند اسقف اسرائیل و اسقف هوانس که این فرد در سال 1330 میلادی بعنوان اسقف اعظم و مسئول مرکز علمی دیر کرنا که مرکز مهم کلیسای کاتولیکی در منطقه نخجوان بود را بدست آورد.

در سال 1338 میلادی و بعد ازفوت هوانس زورزورتسی این مرکز علمی وسعت فعالیت قبلی خود را نداشت بخصوص بعد از اینکه میسیونرهای دومینیکن به دیر کرنا در نخجوان نقل مکان نمودند. از این رو از این تاریخ به بعد دیر زورزور به یک مرکز مذهبی تبدیل گشت که تا اوایل قرن 17 میلادی و اوج جنگهای ایران وعثمانی به فعالیت خودادامه داده و از این تاریخ به بعد بتدریج متروکه میگردد. پلان کلیسای مریم مقدس هم از داخل و هم از خارج صلیبی شکل بوده و دارای گنبدی 16 ضلعی با چهار نورگیر میباشد. به غیر از نورگیرهای ساق گنبد چهار نورگیر در چهار دیوار بنا شده و تنها ورودی کلیسا از سمت غربی آن میباشد. مصالح بکار رفته در کلیسا سنگ خوش تراش و ملاط میباشد. پس از تغییر مکان کلیسا به بالای بلندی مشرف به دریاچه آن را بر روی صفه ای بنا نموده و آن قسمتهایی از کلیسا را که در محل نخست خود تخریب شده بود با استفاده از سنگهای جدید مرمت نمودند.

*****************************************

پل قره كورپو

این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۴۰۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اين پل در شمال ماكو در موقعيت ْ538 و 17 طول شمالي و ْ461 و 44 عرض شرقي در ارتفاع 1300 متر از سطح دريا در انتهاي تنگه ماكو به طرف بازرگان بر روي رودخانه قره سو حدود صد متر مانده به محل اتصال رودخانه مزبور با رودخانه زنگمار قرار گرفته است . تاريخ ساخت اين دژ به دوره صفويه مي‌رسد.

پل سياه ( قره كورپو ) بر روي صفه سنگي رودخانه ساخته شده و به همين علت پي سازي براي اين پل انجام نشده است و پي بنا شامل همان صخره هاي طبيعي كف رودخانه است . اين پل داراي 3 دهانه است كه دو تا از دهانه ها چسبيده به كناره هاي رودخانه و لي دهانه وسطي به طول 6/3 متر و ارتفاع 8/1 متر در وسط رودخانه واقع شده است. پايه هاي پل در جهت مخالف آب رودخانه داراي آب شكن‌هاي نيم دايره به قطر 5/3 متر است و تمامي پايه ها و آب شكنها با لاشه سنگ هاي سياه و سفيد و با ملات آهك ساخته شده‌اند. مصالح پل را سنگ هاي سفيد و سياه آتشفشاني و سنگ هاي لاشه و قلوه سنگ با ملات آهك تشكيل مي دهد و ظاهراً وجه تسميه پل به خاطر استفاده از سنگهاي سياه آتشفشاني بوده است . نوع مصالح و فرم طاق روي چشمه باقيمانده ، بيننده را به ياد بناي قره كليسا مي اندارد. پل سياه با توجه به عملكرد آن فاقد تزئينات خاص معماري است و دقت در اجراي سنگهاي تراشيده شده در اين اثر قابل توجه است .

*****************************************

پل قار قلوق

این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۴۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل قارقلوق،در روستایی به همین نام در هفت کیلومتری‏ جاده پلدشت به طرف سد ارس و بر روی رودخانه ارس،در مرز ایران و نخجوان،واقع شده است. این پل،که هم‏ اکنون ویران شده،دارای دو پایه عظیم سنگی‏ است که یکی از این پایه‏ ها در محدودهء خاک ایران و دیگری در محدودهء نخجوان قرار دارند.پایه ‏ها با سنگ‏های سفید تراشیده ‏شده بسیار بزرگ با ملاط آهک ساخته شده‏اند.این پایه‏ ها که به صورت مستطیل‏ شکل به‏ طول 11 متر و عرض 6 متر می‏باشند،پایه‏ ها در دو جهت جریان‏ آب دارای آب‏شکن‏ های مثلثی هستند که با سنگ‏های مکعبی و ملاط آهک ساخته شده‏اند. تعداد این پایه‏ ها احتمالا 4 عدد بوده است که دو پایه دیگر به‏ علت طغیان‏های شدید رودخانه از بین رفته‏ اند.فاصله پایهء محدودهء خاک ایران با پایه محدودهء نخجوان 50 متر می‏باشد. تاریخ ساخت پل معلوم نیست،ولی احتمال دارد که در زمان‏ صفویان بر روی پل قدیمی دیگری ساخته شده باشد.

*****************************************

پل قلعه جوق

این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۴۷۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اين پل در جنوب شهرستان ماكو ، در مجاورت روستاي قلعه جوق بر روي رودخانه زنگمار احداث شده است . اين پل در موقعيت ْ906 و َ16 و ً36 شمالي و ْ391 و َ28 و ً44 عرض شمالي و در ارتفاع 1347 متر از سطح دريا در جنوب شهرستان ماكو واقع شده است . قدمت اين اثر تاريخي به دوران صفويه مي‌رسد .

 پل قلعه جوق به علت اينكه بر روي بستر دره اي ساخته شده است يك دهانه كوچك فرعي دارد . پل مزبور به علت صخره اي بودن بستر پي سازي نشده و پايه هاي پل بر روي صخره هاي طبيعي رودخانه استوار گرديده است . اين پل يك پايه به اندازه 5/4 * 2 متر دارد كه بر روي صخره بستر رودخانه سوار است . مصالح اين پايه با سنگهاي سياه تراشيده و قلوه سنگ با ملات آهك است .

 پل داراي دو دهانه كه يكي كوچك و ديگري بزرگ است، مي باشد دهانه بزرگ بصورت جناغي با خيز تند و با مصالح سنگ هاي تراشيده و ملات گچ ساخته شده است . بدنه پل با سنگهاي لاشه سفيد و سياه رنگ و ملات آهك تا سطح گذرگاه پل بالا آمده است و سطح گذرگاه پل با ملات آهك و خاك و لاشه سنگهاي سياه سنگفرش شده است و اين اثر كهن به علت كاربرد خاص فاقد تزئينات خاص معماري مي باشد . اين پل در گذشته ارتباط ساكنين قلعه جوق را با ماكو فراهم مي ساخته است . با اينكه پل جديد بتني در نزديكي اين پل ساخته شده است و رفت و آمد از روي آن انجام مي گيرد . اما باز هم پل قديمي قلعه جوق به عنوان يك عامل ا ذخیره رتباطي مورد استفاده اهالي قرار مي گيرد . بناي اصلي پل نسبتاً از بين رفته است ولي قسمتهايي از آن هنوز باقيمانده است.

*****************************************

آبشار قلعه جوق

آبشار قلعه جوق ماکو در استان آذربایجان غربی قرار دارد. آبشار قلعه جوق در فاصله پنج کيلومتري جنوب غرب شهرستان ماکو، در حاشیه روستای قلعه جوق و در ميان کوه زيباي قلعه جوق واقع است. قلعه جوق روستایی در شهرستان ماکو استان آذربایجان غربی است. این روستا در دهستان گچلرات شرقی قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۱۴نفر (۲۴ خانوار) بوده استارتفاع این آبشار قریب به 80 متر است و آب آن خیلی زیاد نیست ولی شکل قرار گرفتنش بسیار زیباست و دسترسی به آن به راحتی امکان پذیر می باشد و فضای آن کاملا طبیعی باقی مانده است.

 رودخانه زنگمار از مهمترين عوامل موثر بر اقليم منطقه ماکو به حساب مي آيد. اين رودخانه از کوه هاي جنوبي دهستان بيه جيک سرچشمه گرفته و پس از طي مسيري طولاني و گذر از دره ژرف و زيباي ميان کوه قره داغ، بسوي شمال حرکت کرده و در نزديکي روستاي قلعه جوق با رودخانه قره سو مخلوط شده و بسوي ماکو، پلدشت، شمال آذربايجان و در نهايت رودخانه ارس حرکت مي کند. علاوه بر موارد ذکر شده، آبشارهاي ديگري از کوه هاي دالامپر، فرنگي، راونوسر، شوند و شهيدان توسط کوهنوردان و طبيعت گردان اين استان گزارش شده است که هر کدام جلوه اي خاص از طبيعت آذربايجان را به نمايش گذاشته اند و معرفي کامل آنها نياز به تحقيق و تفحص بيشتري دارد.

*****************************************

روستای گردشگری رند

روستای رند در ۱۵ کیلومتری منطقه آزاد تجاری، صنعتی ماکو قرار دارد. این روستا سرسبز در دامنه کوه قرار دارد و وجود چشمه های جوشان آب معدنی ، این روستا را در منطقه از شهرت فراوانی برخوردار ساخته است. جمعیت آن طبق سرشماری سال 1390 بالغ بر ۴۵۰نفر بوده است. چشمه هایی همچون کند بولاغی ، قمیشلی بولاغ ، جیللی بولاغ، گول اویز و کربلایی نظر بولاغی واقع در ارتفاعات شمال روستا از چشمه های این روستای سرسبز میباشند. در طی سالهای حكمرانی اورارتوها روستای رند بعنوان منطقه ای سوق الجیشی نقشی مهم در حفظ قلمرو آنان داشته است چنانكه پتروفسكی در كتاب تاریخ اورارتو و در ذكر قلعه های آنان از قلعه ای بنام رنت نام می برد قلعه ای كه به قول او در نه كیلومتری ماكو واقع شده است قلعه ای كه اینك جز خرابه های پی های آن چیزی از آن برجای نمانده است و تنها رد پای پدران اورارتویی ما را در این سرزمین به یادگار نهاده است. روستای رند دارای زمستانی سرد و تابستانی معتدل است.

 وجود روخانه ساری سو و جوی بار های کوچک آب باعث شده تا همیشه هوای مرطوبی داشته باشد.اهالی رند روزگارشان را بیشتر با باغداری و دامداری و کشاورزی می‌گذرانند و روستا با باغ‌هایی پر از درختان گیلاس، آلبالو، هلو، سیب ، زرد آلو و گردو احاطه شده است.پوشش گیاهی ارتفاعات و کف این روستا گل گاوزبان، آویشن، گل بنفشه، گل ختمی، چای کوهی، ترشک کوهی، کاک اوتی ، گزنه ، خار شتر ، شیرین بیان و… است. وجود درختان کوتاه جنگلی در ارتفاعات این روستا به زیبایی های آن افزوده است.

این روستای سرسبز در سال 1393 از سوی مسئولین محترم منطقه آزاد ماکو به عنوان روستای نمونه گردشگری منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو انتخاب شد.

احداث کاشانه مهمان برای مسافران و گردشگران ، احیاء آسیاب آبی روستای رند ، احداث خیابان قدم برای پیاده روی گردشگران ، احداث هتل های سنتی برای گردشگران ،احداث باغ پرندگان ، احداث غذاخوری هایی با غذاهای سنتی و بومی ، احداث پیست اسکی و صخره نوردی ، از جمله برنامه های سازمان منطقه آزاد ماکو برای این روستای سرسبز می باشد.

شورای اسلامی و دهیاری رند با تشکیل ستاد استقبال از مهمانان نوروزی 15 ویلا را تعیین کرده اند که به صورت رایگان در اختیار مهمانان نوروزی قرار میگرد.

*****************************************

منطقه شكار ممنوع آغگل

منطقه شكار ممنوع آغگل در استان آذربایجان غربی واقع است. اغگل، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان ماکو در استان آذربایجان غربی ایران است. منطقه شكار و تيراندازي ممنوع آغگل از شمال به روستاي قوس واقع در مرز ايران و تركيه، از غرب به پاسگاه مرزي ديم قشلاق به طرف جنوب در امتداد حد مرزي ايران و تركيه تا روستاي ياريم قيد علياوسطي و سفلي، از جنوب به قريه ياريم قبه سفلي در امتداد جاده ماشين رو به طرف شرق و از شرق به قريه شور ابلاغ بالا در امتداد جاده ماشين رو به طرف شمال محدود مي شود.

این منطقه با توجه شرایط طبیعی از قدیم زیستگاه گونه های مختلفی از حیات وحش بوده که طی چند سال اخیر به دلایلی از تعدا آنها به شدت کاسته شده بود علی هذا با توجه به پوشش گیاهی مناسب و شرایط زیستی خوب، به منظور احیای نسل وحوش و ترمیم زیستگاه تعداد 90 راس قوچ و میش وحشی از جزیره کبودان زنده گیری و در این منطقه رها سازی شده است.

ساخت مراکز اقامتي، پذيرايي، مراکز آب‌درماني، سالن‌هاي چندمنظوره ورزشي و تاسيسات تفرجي از زمينه‌هاي مورد نياز براي سرمايه‌گذاري در اين منطقه است.از چشمه‌هاي طبيعي استان آذربايجان‌غربي، چشمه‌هاي آب‌معدني آغگل در شهرستان خوي است. آب اين چشمه‌ها از نوع آهکي گازدار و به دليل شور بودن غيرقابل شرب است. آب اين چشمه‌ها پس از خارج شدن به رود آغ‌چاي وارد مي‌شود و رسوبات آهک آن در کنار جاده مناظر بسيار زيبايي را به وجود مي‌آورد.

*****************************************

خانه سفر قلی خان ماکو

در داخل حصار قلعه شهر ماكو خانه ای قدیمی قرار دارد كه نگاه هر رهگذری را به خود جلب می كند ،خانه سفر قلی خان از خشت خام ولی با قدمت حدود 160 سال كه به دوران قاجار باز می گردد.این خانه از آن علی اكبر خان نوه پسری علی خان است كه یادگاری از روزگار سپری شده قدیم ی باشد.

*****************************************

دریاچه شطلو

دریاچه شطلو درشهر ماکو در استان آذربایجان غربی واقع است. این دریاچه در شمال غربی ایران در نزدیکی نقطه صفر مرزی ایران و نخجوان و در جنوب رودخانه ارس واقع است. ارتفاع تالاب از سطح آهای آزاد 780 متر است. طول تالاب 6 کیلومتر و عرض آن 2 کیلومتر است. برای دسترسی به این تالاب می توان از جاده مرزی در راستای رودخانه ارس استفاده کرد. تالاب در شرق ارتفاعات کوه آرارت واقع است. آب تالاب از پس آبهای کشاورزی رودخانه ارس در شرق دریاچه تامین می شود.

*****************************************

تالاب بورآلان

تالاب های بورالان در 150کیلومتری شهر مرزی پلدشت در امتداد مرز مشترک ایران ترکیه و ارمنستان به موازات ضلع جنوبی رودخانه قره سو و در شمال روستای دیم قشلاق تا ناحیه ای موسوم به چشمه ثریا (سرچشمه قره سو )در 39درجه و43دقیقه عرض شمالی و 44درجه و 35دقیقه طول شرقی واقع شده است. تالاب بورالان شهرستان ماكو از تالاب های مهم آذربایجان غربی است كه با 250 هكتار مساحت و چشمه های آب گرم به عنوان یكی از زیستگاه های اصلی و زمستان گذران 64 گونه پرنده، دارای اهمیت زیست محیطی است.تالاب با ارزش بورالان در منطقه كوه های آرارات و در مرز ایران و تركیه واقع شده است. تالاب‌هاي بورالان داراي آب دایمی بوده و از جمله مناطق زيباي شهرستان ماكو مي‌باشد.

راههای دسترسی

راههای دسترسی این تالاب در امتداد جاده مرزی پلدشت به چشمه ثریا قرار دارد و سپس این جاده از دامنه های کوه آرارات به بازرگان می رسد . طول این تالاب از روستای دیم قشلاق تا چشمه ثریا 35 کیلومتر و عرض آن برجسب وضعیت توپوگرافیک تعییر کرده و بین 0/5تا 1/5 کیلومتر در دوسمت مرز ادامه می یابد .

امکان جذب گردشگر

تالاب مرزی است و چندان برای جذب گردشگران مساعد نمی باشد .

بورالان منطقه ای است واقع در نقطه صفرمرزی ایران و ترکیه، با 68 هزار هکتار وسعت که علاوه بر ترکیه با جمهوری نخجوان و ارمنستان هم، مرز مشترک دارد. بورالان دشتی پهناور بوده که 32 روستا و هزار و 410 خانوار روستایی و عشایری را با نزدیک به صد هزار واحد دامی که تقریبا بیش از سه برابر توان اکولوژیک مراتع است در خود جای داده است. در ایام گذشته این منطقه به بهشت گمشده آذربایجان معروف بوده است.

*****************************************

کاخ موزه باغچه جوق

کاخ موزه باغچه جوق یا کاخ سردار ماکو در جنوب شرقی روستای باغچه جوق* در 6 کیلومتری شهر ماکو و حدود 2 کیلومتری غرب جاده اصلی بازرگان قرار دارد. این کاخ مجلل و تاریخی به دستور تیمور تیموری معروف به اقبال‌ السلطنه ماکوئی (یکی از حکّام مقتدر و سرداران مظفرالدین شاه) بنا شده است.

معماری این بنا تلفیقی از معماری سنتی ایرانی و غربی به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدهم می‌باشد و به دلیل ویژگی‌های ممتاز معماری و هنری، در سال 1353 توسط دولت خریداری شد و بعد از انجام تعمیرات ضروری، به علت علاقه مردم منطقه و جاذبه‌های قوی فرهنگی و با موافقت سازمان میراث فرهنگی، برای بازدید عموم آماده شد و به عنوان «کاخ موزه باغچه جوق ماکو»، مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

کاخ باغچه جوق از یک ساختمان دو طبقه تشکیل شده است که در داخل محوطه باغی به مساحت 11 هکتار قرار دارد. گچبری‌های ساختمان توسط اساتید ایرانی انجام گرفته است. در بالای عمارت دور تا دور گلدان‌ و مجسمه وجود دارد که اغلب جای گل و چراغ است. اولین گرامافونی که به ایران وارد شده در این عمارت به چشم می‌خورد که طول بوق آن 60 سانتی‌متر و ارتفاع پایه‌اش بیش از یک متر است.

*جوق در زبان ارمنی به معنای ده می‌باشد.

*****************************************

عمارت کلاه فرنگی ماکو

عمارت کلاه فرنگی ماکو که در قسمت شرقی خیابان امام قرار دارد، قسمتی از یک مجموعه بزرگ متعلق به علی قلی خان بیات ماکوئی است و قدمت آن به اواخر دوره قاجاریه می‌رسد. این ساختمان در دو طبقه ساخته شده و نمای بیرونی آن به شکل چندضلعی منظم است. تزئینات گچبری و آینه‌کاری فوق‌العاده زیبا و شیشه‌های رنگی ارسی‌ها، اتاق آینه کاخ گلستان را تداعی می‌کند.

*****************************************

دخمه سنگی فرهاد

دخمه سنگی فرهاد که بام فرهاد نیز نامیده می‌شود در 7 کیلومتری غرب شهر ماکو در نزدیکی روستای سنگر واقع شده است و از آثار مربوط به اقوام اورارتو (قرن هشتم پیش از میلاد) بوده است. دخمه فرهاد دو اتاق تو در تو است که در دل کوه و درون صخره‌ای بزرگ تراشیده شده است و با راه پله‌ای سنگی به کوه متصل می‌شود. درِ ورودی آن 1/5×2 متر و اتاق‌ها یکی 3×4 و دیگری 2×2 متر است که با دری به یکدیگر متصل می‌شوند. بر روی دیوارها طاقچه‌هایی تراشیده شده است و برای روشنایی گویا از مشعل استفاده می‌شده است. دیواره‌های سنگی دخمه فرهاد به نحو اعجاب‌انگیزی صاف و صیقلی است به نحوی که تراشیدن چنین دیوارهای صافی در دل صخره‌های سخت کوه حتی در زمان حال نیز مشکل به نظر می‌رسد. داخل دخمه کاملاً تاریک است و هیچ منبع نوری وجود ندارد.

در فصل تابستان اطراف دهانه دخمه فرهاد به وسیله برگ درختان مخفی شده و در صورت نداشتن راهنما، یافتن این مکان بسیار مشکل خواهد بود

*****************************************